Μοιάζουν σαν εικόνες που έχουν βγει από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ο κόσμος δέχεται επίθεση από έναν εχθρό που δεν κάνει διακρίσεις σε κράτη, λαούς, θρησκείες και κοινωνικές τάξεις. Είναι η πρώτη φορά που ο πλανήτης βιώνει μια τέτοια κατάσταση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε διαφορετική μορφή και έκταση, αλλά με κοινή απειλή για την ανθρώπινη ζωή. Μέσα σε λίγες μέρες άλλαξε δραματικά ο τρόπος ζωής μας και η λειτουργία του παγκόσμιου συστήματος, με πρωτοφανείς επιπτώσεις σε όλους τους οικονομικούς και κοινωνικούς τομείς.
Αν και η νόσος του κορωνοϊού (2019) είναι μια ιογενής λοίμωξη, που μπορεί να μας επιφυλάσσει νέες εκπλήξεις, εντούτοις λόγω του γεγονότος ότι είχαν προηγηθεί οι ιοί SARS (2002), γρίπης των πτηνών (2005), γρίπης των χοίρων (2009) και κορωνοϊός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (2012), η διεθνής κοινότητα, οι παγκόσμιοι οργανισμοί, τα κράτη και οι ηγέτες τους θα έπρεπε, κανονικά, να ήταν έτοιμοι από καιρό για να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο ιό. Το γενικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι δεν αντέδρασαν άμεσα, δραστικά, συντονισμένα, με κοινές γενναίες αποφάσεις για να προλάβουν τα χειρότερα, ενώ οι ελλείψεις στις απαιτούμενες υποδομές και στον ιατρονοσηλευτικό τομέα είναι τρανταχτές ακόμα και σε μεγάλες χώρες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κινήθηκε νωχελικά λες και ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε. Αρκετοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος και άργησε να κηρύξει σε κατάσταση πανδημίας. Αν το έκανε νωρίτερα, τα μέτρα που λαμβάνουν σήμερα οι κυβερνήσεις, αλλά και τα πιο σκληρά μέτρα που θα αναγκαστούν να λάβουν αύριο, θα εφαρμόζονταν σε όλο τον κόσμο προτού ο ιός εξαπλωθεί μέσα στις κοινωνίες. Επομένως, υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να προλαμβάνονταν οι σημερινές δραματικές εξελίξεις. Εδώ όμως τίθεται και ένα άλλο ερώτημα: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), που αποτελεί εξειδικευμένη υπηρεσία του ΟΗΕ και ασχολείται με τη διεθνή δημόσια υγεία, είναι πράγματι αυτόνομος διεθνής φορέας και λειτουργεί με βάση μόνο τα επιστημονικά κριτήρια;
Όταν ξεκίνησε στην Κίνα
Στις 30 Δεκεμβρίου 2019, ο οφθαλμίατρος Λι Ουενλιάνγκ, που εργαζόταν στην πόλη Ουχάν της Κίνας, προειδοποίησε για την απειλή μιας νέας μυστηριώδους ασθένειας, αναφέροντας σε πρώην συμφοιτητές του, μέσω της κινεζικής εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων WeChat, ότι επτά ασθενείς, εργαζόμενοι στην τοπική ιχθυαγορά, διαγνώστηκαν με μια ασθένεια που παραπέμπει στο SARS (Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο) και έχουν τεθεί σε καραντίνα. Αρχικά, ο 33χρονος επιστήμονας κατηγορήθηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας για «διασπορά ψευδών ειδήσεων» και «διατάραξη της κοινωνικής ειρήνης». Σήμερα, ο Ουένλιανγκ συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο με τα επτά και πλέον χιλιάδες άτομα (ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς) που έχασαν τη ζωή τους από τον κορωνοϊό σε όλο τον κόσμο.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΕΔΩ
Η ανελευθερία που επικρατεί στην Κίνα και το καθεστώς λογοκρισίας φαίνεται ότι οδήγησαν σε λάθη και παραλείψεις με αποτέλεσμα ο ιός να μεταδοθεί ευρύτερα σε ανυποψίαστους πολίτες. Εκτός από τη δημόσια αναφορά του άτυχου οφθαλμίατρου, τοπικοί γιατροί είχαν εντοπίσει τον κορωνοϊό από τις αρχές Δεκεμβρίου, αλλά οι κινεζικές Αρχές δεν σταμάτησαν αμέσως τη διεξαγωγή δημόσιων εκδηλώσεων και ο ιός άρχισε να μεταφέρεται εκτός της επαρχίας Χουμπέι και εκτός της Κίνας. Όπως εκτιμά μεγάλη μερίδα ειδικών, ακόμα και τότε που άρχισαν να εμφανίζονται κρούσματα του φονικού ιού σε άλλες χώρες, αν όλα τα κράτη, η παγκόσμια κοινότητα και οι αρμόδιοι οργανισμοί δρούσαν από κοινού με τολμηρές αποφάσεις από την αρχή, σήμερα τα πράγματα θα ήταν μάλλον πολύ διαφορετικά.
Ο ιός του πολιτικού ψεύδους
Ποιοι όμως από τους σημερινούς ηγέτες θα μπορούσαν με την πολιτική και τις αποφάσεις τους να βρίσκονται δέκα βήματα πιο μπροστά για την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών; Ποιοι από τους σημερινούς ηγέτες, ειδικά των μεγάλων χωρών, και ποιοι απ’ αυτούς που ηγούνται πολυεθνικών οργανισμών, είναι αξιόπιστοι και συμπεριφέρονται με αγωνία, ενδιαφέρον και με κριτήριο τη σωτηρία του πλανήτη;
Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ο κορωνοϊός ανέδειξε τη γύμνια του διεθνούς συστήματος και την ανυπαρξία πραγματικών ηγετών. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, μέχρι πριν λίγες μέρες, μιλώντας σε προεκλογικές συγκεντρώσεις, υποστήριζε ότι ο κορωνοϊός είναι «απάτη των Δημοκρατικών» και ότι τον χρησιμοποιούν για να πλήξουν την υποψηφιότητά του ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου.
Στη Ρωσία, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στις ημέρες της πανδημίας, ασχολείτο με τις συνταγματικές αλλαγές που θα του επιτρέψουν να θέσει ξανά υποψηφιότητα για πρόεδρος το 2024, εξασφαλίζοντας την παραμονή του στην εξουσία έως το 2036. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ο κορωνοϊός άρχισε να ξαπλώνεται παντού, η ηγεσία της απασχολείτο με τον ισλαμοφασίστα Ερντογάν, προσπαθώντας ξανά να τον καλοπιάσει με παροχές δισεκατομμυρίων. Όσον αφορά τη Βρετανία, η θεωρία του Μπόρις Τζόνσον περί «ανοσίας της αγέλης» ενδέχεται να εξελιχθεί σε «δολοφονική ηλιθιότητα».
Στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες ούτε καν μια τηλεδιάσκεψη δεν θέλησε να κάνει με τους ηγέτες των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, συν κάποιων άλλων μεγάλων χωρών (Γερμανίας, Ινδίας κλπ), για να αποφασιστούν κοινά μέτρα και κοινά χρονικά πλαίσια και σε τελική ανάλυση είναι ένα θέμα που αφορά την ασφάλεια, την ειρήνη και την παγκόσμια συνεργασία – αλληλεγγύη. Αυτός δεν είναι ο ρόλος του ΟΗΕ;
ΛΟΓΙΚΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΕΙΛΗ
Για παράδειγμα, θα υπήρχε μια διαφορετική διαχείριση της πρωτοφανούς αυτής κατάστασης και κυρίως ίσως να διαμορφωνόταν μια διαφορετική προοπτική αν τίθονταν υπό περιορισμό οι πληθυσμοί όλων των χωρών ταυτόχρονα, αφού έτσι κι αλλιώς όλες πλέον οι χώρες, η μια μετά την άλλη, αναγκάζονται με αργοπορημένες αποφάσεις να λάβουν ένα τέτοιο μέτρο. Εάν υπήρχε μια κοινή απόφαση και συντονισμένη δράση πριν από αρκετές μέρες ή πριν από εβδομάδες, οι αριθμοί των κρουσμάτων, των θανάτων, των οικονομικών επιπτώσεων και των ψυχολογικών συνεπειών, θα ήταν σίγουρα χαμηλότεροι και πιο ελεγχόμενοι.
Αλλά, πού να βρεθούν τέτοιοι λογικοί και αυθεντικοί ηγέτες μιας παγκόσμιας κρίσης, μιας παγκόσμιας απειλής; Ο ιός του πολιτικού ψεύδους, του εξαρτώμενου διεθνούς συστήματος και της έλλειψης πραγματικών ηγετών είναι πιο επικίνδυνος από τον κορωνοϊό, λιγοστεύοντας όλο και περισσότερο τις ελπίδες και τις ζωές των ανθρώπων.
