Ακόμα πιο γκρίζες οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας

Αίφνης την περασμένη Τρίτη όλα τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης πρόβαλλαν ως πρώτη είδηση ότι ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Οι δύο ηγέτες θα βρεθούν στο τέλος του μήνα στη Ρώμη για την σύνοδο των G20 (προγραμματισμένη για 30-31 Οκτωβρίου). Στην Ουάσινγκτον δεν έδειξαν το ίδιο ενθουσιώδες ενδιαφέρον για τη πραγματοποίηση μιας συνάντησης Μπάιντεν – Ερντογάν. Αντίθετα ήταν απασχολημένοι με άλλα ζητήματα, της τουρκικής ατζέντας, όπως η τουρκορωσική συνεργασία και η ενδεχόμενη νέα αγορά συστημάτων S-400 αλλά και η μελέτη της οργάνωσης «Γκρίζοι Λύκοι» για να διαπιστωθεί εάν θα ενταχθούν στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων.

Λίγα 24ωρα πριν την είδηση για συνάντηση Ερντογάν – Μπάιντεν, ο Τούρκος Πρόεδρος ευρισκόμενος στη Νέα Υόρκη είχε εκφράσει το παράπονό του γιατί ο Αμερικανός ομόλογός του δεν βρήκε χρόνο για να συναντηθούν. Είχε αναφέρει ο Τούρκος Πρόεδρος πως συνεργάστηκε καλά με τους προηγούμενους Προέδρους Τζορτζ Μπους, Μπάρακ Ομπάμα και Ντόναλντ Τραμπ, προσθέτοντας ότι οι σχέσεις του με τον νυν Πρόεδρο Μπάιντεν δεν έχουν αρχίσει καλά. Για τον Ερντογάν αυτό που μετρά είναι οι συναντήσεις που πραγματοποιούνται σε ανώτατο επίπεδο και όχι οι όποιες άλλες συνομιλίες διεξάγονται σε χαμηλότερο επίπεδο.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ερντογάν: Ή θα μας δώσουν οι ΗΠΑ τα F-35 ή τα χρήματά μας

Ωστόσο, στα μέσα Σεπτεμβρίου βρέθηκε στην Ουάσινγκτον (πηγή Τ24/ΓΤΠ) μια ομάδα του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, η σύνθεση της οποίας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Επικεφαλής αυτής τη ομάδας ήταν ο Τούρκος υφυπουργός Σεντάτ Ονάλ και μαζί του ήταν οι Γενικοί Διευθυντές για θέματα Μέσης Ανατολής, Καυκάσου και Ναυτιλίας-Αεροπορίας. Από τη σύνθεση της τουρκικής ομάδας είναι εμφανές πως μεταξύ Αμερικανών και Τούρκων συζητήθηκαν θέματα από την Ανατολική Μεσόγειο έως και το Αφγανιστάν, για το Ισραήλ, το Ιράν, τη Συρία ακόμα και για Αρμένιους και Αζέρους. Όπως σημείωσε ένας Τούρκος αξιωματούχος, «οι ΗΠΑ διεξάγουν τέτοιου είδους συναντήσεις και σε αυτό το επίπεδο με πολύ λίγες χώρες». 

Στη μαύρη λίστα της τρομοκρατίας 

Τέτοιου είδους συναντήσεις είναι πολύ σημαντικές και καταδεικνύουν το βάθος που μπορεί να έχουν οι σχέσεις δύο χωρών. Όμως δεν είναι η βιτρίνα. Και τον Ερντογάν αυτό που πρωτίστως τον ενδιαφέρει είναι η βιτρίνα και όχι η χρησιμότητα των εργαλείων που είναι τοποθετημένα σε ράφια πίσω στην αποθήκη. Και η Ουάσιγκτον φροντίζει συνεχώς να του καταστρέφει αυτή τη βιτρίνα τοποθετώντας μπροστά από αυτήν διάφορες αποφάσεις. 

Η αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων με τροπολογία που εγκρίθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου καλεί το υπουργείο Εξωτερικών να καταθέσει έκθεση για το εάν η τουρκική οργάνωση Γκρίζοι Λύκοι πληροί τα κριτήρια για να είναι στο κατάλογο των Ξένων Τρομοκρατικών Οργανώσεων (FTO- Foreign Terrorist Organizations). 

Με τη συγκεκριμένη τροπολογία, που κατέθεσε η ομογενής βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος στη Νεβάδα, Ντίνα Τάιτους, ζητείται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να μελετήσει «τις δραστηριότητες της οργάνωσης των Γκρίζων Λύκων (Ülkü Ocakları) που έχουν αναληφθεί κατά των αμερικανικών συμφερόντων, συμμάχων και διεθνών εταίρων, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης των κριτηρίων που πληρούνται για τον χαρακτηρισμό ως ξένης τρομοκρατικής οργάνωσης». Το τι θα πει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς θα πρέπει να αιτιολογήσει την όποια απόφαση πάρει, είτε γιατί θεωρείται η οργάνωση Γκρίζοι Λύκοι τρομοκρατική οργάνωση είτε γιατί δεν εμπίπτει σ’ αυτή την κατηγορία. 

Όλοι αντιλαμβάνονται το τι σημαίνει για την Τουρκία αλλά προσωπικά για τον Ερντογάν η τοποθέτηση των Γκρίζων Λύκων στη «μαύρη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων». Γι’ αυτό και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να πάρει θέση υπερασπιζόμενο την οργάνωση. Η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ αναφέρει τα εξής:

«Είναι με λύπη που είδαμε ότι στον Νόμο περί Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ για το 2022, που εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων περιλαμβάνεται σχετικό άρθρο που απαιτεί την προετοιμασία έκθεσης για το κατά πόσον η οργάνωση των Γκρίζων Λύκων είναι τρομοκρατική οργάνωση ή όχι. Αν και το τελικό κείμενο του νόμου δεν έχει ακόμη εγκριθεί, είναι εξαιρετικά λυπηρό και ανησυχητικό το γεγονός ότι ένα τέτοιο αίτημα, το οποίο περιέχει αβάσιμες κατηγορίες και δεν συνάδει με τις σχέσεις συνεταιρισμού μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έγινε αποδεκτό από ένα μέρος του Αμερικανικού Κογκρέσου.

Αυτό το τελευταίο παράδειγμα, που πάνω από όλα βλάπτει κυρίως τον αγώνα μας για την τρομοκρατία, αποτελεί προσπάθεια των λόμπι που στρέφονται εναντίον της Τουρκίας και υποστηρίζονται από διάφορους κύκλους τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Όλες οι χώρες που είναι ειλικρινείς στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και ιδιαίτερα οι σύμμαχοί μας στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντί να πριμοδοτούν τέτοιους φανταστικούς και κακόβουλους ισχυρισμούς, θα πρέπει να συνεχίσουν με αποφασιστικό τρόπο να καταπολεμούν τις τρομοκρατικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων του PKK/PYD/YPG και του FETO. Αυτές οι μονόπλευρες προσεγγίσεις απέναντι στους συμπατριώτες μας που ζουν αρμονικά στις χώρες που ζουν, είναι απαράδεκτες.

Η προσδοκία μας είναι όπως αυτό το απερίσκεπτο αίτημα να μη συμπεριληφθεί στο τελικό κείμενο του Νόμου που θα εγκριθεί από το Κογκρέσο και να αποφευχθεί κάθε προσπάθεια περιορισμού του δικαιώματος οργάνωσης και της ελευθερίας της έκφρασης της τουρκικής κοινότητας στις ΗΠΑ».

Οι Λύκοι ουρλιάζουν 

Η τουρκική εφημερίδα Μιλιέτ φιλοξένησε (29 Σεπτ./ΓΤΠ) δηλώσεις του επικεφαλής της Οργάνωσης των Γκρίζων Λύκων στις ΗΠΑ. Ο Αλπέρ Γιγιτέρ σχολιάζοντας την πρόθεση των ΗΠΑ να συμπεριλάβουν ρήτρα στο Νόμο Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ για το 2022, που εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και αφορά στη συμπερίληψη των Γκρίζων Λύκων στη λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις, επέκρινε αυτή την ενέργεια υποστηρίζοντας ότι πίσω από αυτήν βρίσκεται η οργάνωση του Φετουλλάχ Γκιουλέν (FETÖ).

Ο Γιγιτλέρ δημοσίευσε επίσης στον προσωπικό του λογαριασμό σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες με την Ντίνα Τάιτους, Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ για την 1η περιφέρεια της Νεβάδα του Κόμματος των Δημοκρατών, η οποία όπως ισχυρίζεται, συμμετείχε με κύκλους που έχουν οικονομικές διασυνδέσεις με την οργάνωση του Φετουλλάχ Γκιουλέν σε συνάντηση, και είναι η ίδια Γερουσιαστής, όπως υποστήριξε, που επέμενε για την προσθήκη της ρήτρας αυτής στον σχετικό Νόμο.

Στην Άγκυρα ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) των Γκρίζων Λύκων στην Τουρκία, επέκρινε (Χουριέτ/ΓΤΠ)  την προετοιμασία της σχετικής πρότασης νόμου και την έγκριση της από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, υποστηρίζοντας ότι προκαλεί ντροπή και αποτροπιασμό και κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων της ελεύθερης σκέψης και έκφρασης. Χαρακτηρίζοντας ως «αναιδή» αυτή την προσέγγιση των ΗΠΑ, ο Μπαχτσελί υποστήριξε ότι δεν συνάδει καθόλου με τη σχέση στρατηγικής συνεργασίας και με το πνεύμα συνεταιρισμού τους με τις ΗΠΑ, αφού αποσκοπεί στο να δημιουργήσει προβλήματα και να εμβαθύνει την κρίση στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ. «Η Τουρκία δεν είναι η 51η πολιτεία των ΗΠΑ, ούτε αποικία της..», ανέφερε ο Μπαχτσελί, υποστηρίζοντας ότι γι’ αυτές τις ενέργειες την ευθύνη έχει η διακυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν που τροφοδοτεί και στηρίζει τις τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως ισχυρίστηκε.

Παράλληλο κτύπημα πολλαπλής σημασίας

Στις 30 Σεπτεμβρίου, μια ημέρα πριν από την επέτειο της Κυπριακής Ανεξαρτησίας, οι Αμερικανοί δημοσιοποιούν την απόφαση (η οποία λήφθηκε μερικές μέρες προηγουμένως) για επέκταση της απόφασης μερικής άρσης του εμπάργκο όπλων σε βάρος της Κύπρου για έναν ακόμα χρόνο.  Συγκεκριμένα το State Department παράτεινε την Πέμπτη την περίοδο της προσωρινής τροποποίησης των Διεθνών Κανονισμών για την Κυκλοφορία Όπλων, της λεγόμενης ITAR ( International Traffic in Arms Regulations) για να καταστεί δυνατή η προσωρινή άρση των απαγορεύσεων στις εξαγωγές, επανεξαγωγές, μεταθέσεις και προσωρινές εισαγωγές μη θανατηφόρων αμυντικών ειδών και αμυντικών υπηρεσιών που προορίζονται για την Κυπριακή Δημοκρατία έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, εκτός εάν υπάρξει τροποποίηση. Οι Αμερικανοί φροντίζουν μέσα από τις αποφάσεις τους να στέλνουν μηνύματα με πολλούς αποδέκτες. Γι’ αυτό και η ημερομηνία δημοσιοποίησης της απόφασης δεν θεωρείται τυχαία.

Ήδη η κυπριακή εθνοφρουρά μαζεύει καρπούς αυτής της απόφασης. Την εβδομάδα που πέρασα ολοκληρώθηκε νέα πολυήμερη άσκηση των ειδικών δυνάμεων της Κύπρου και ειδικών δυνάμεων από τις ΗΠΑ.  Πριν μερικά χρόνια οι κυπριακές ένοπλες δυνάμεις στην καλύτερη των περιπτώσεων ασκούνταν με αντίστοιχες ελληνικές. Ασκήσεις για τις οποίες οι Αμερικανοί φρόντιζαν να εκφράζουν επιφυλάξεις. Σήμερα τα δεδομένα έχουν διαφοροποιηθεί και Αμερικανοί στρατιώτες έρχονται στο νησί για κοινές ασκήσεις με Κύπριους συναδέλφους τους. 

«Η σημερινή απόφαση για την ανανέωση της μερικής απαλλαγής από τους περιορισμούς του ITAR για άλλο ένα οικονομικό έτος αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση προς την πλήρη άρση των περιορισμών, αντικατοπτρίζοντας την αυξανόμενη γεωστρατηγική σημασία των σχέσεων ΗΠΑ – Κύπρου» ανέφερε σε ανάρτησή του στο  twitter o υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης.

Ο υπουργός Άμυνας, Χαράλαμπος Πετρίδης, έγραψε πως χαιρετίζει την ανακοίνωση των ΗΠΑ για ανανέωση της μερικής άρσης των περιορισμών για αγορά μη φονικού στρατιωτικού εξοπλισμού. «Με σταθερά βήματα ΚΔ – ΗΠΑ οικοδομούν σχέση συνεργασίας σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Συνεχίζουμε με στόχο την εμβάθυνση και επέκταση της συνεργασίας μας», ανέφερε.

Ποιοι είναι οι Γκρίζοι Λύκοι

Οι Γκρίζοι Λύκοι (Ülkü Ocakları) αποτελούν ανεπίσημα τη νεολαία του Τουρκικού Κόμματος του Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) και του Κόμματος της Μεγάλης Ενότητας (BBP) και αποτελεί τον κύριο παρακρατικό βραχίονα όλων των κομμάτων που κυβέρνησαν και κυβερνούν την Τουρκία.

Η οργάνωση πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 και ανέπτυξε δράση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της Τουρκίας. Μέλη της, τη χαρακτηρίζουν ως μια αντιιμπεριαλιστική οργάνωση, η οποία αριθμεί περίπου 700 συνδικάτα, ομάδες αποστράτων, συνταξιούχων και «σωματεία μαρτύρων». Πρόκειται για οργανώσεις οι οποίες έχουν δημιουργηθεί από τους γονείς και τα αδέλφια Τούρκων στρατιωτών, οι οποίοι σκοτώθηκαν σε μάχες με τους Κούρδους.

Η ιδεολογία της οργάνωσης βασικά είναι ο παντουρκισμός, η ιδέα δηλαδή για την ένωση και κοινή δράση όλων των τουρκικών φυλών και τη συμβίωσή τους σε μια νέα Τουρκική Αυτοκρατορία. Η οργάνωση έχει οργανώσει συλλαλητήρια κατά της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, καθώς και επιθέσεις εναντίον Κούρδων στην Τουρκία αλλά και την Ευρώπη. Μέλος των Γκρίζων Λύκων ήταν ο Μεχμέτ Αλί Αγκτσά, που το 1981 επιχείρησε να δολοφονήσει τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’. Μέλη των Γκρίζων Λύκων συμμετείχαν στη δολοφονία του Τάσου Ισαάκ το 1996. Τον Νοέμβριο του 2020 η οργάνωση τέθηκε εκτός νόμου στη Γαλλία.