Η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και το Διάταγμα του 2017, για αδειοδότηση του Κρατικού Λαχείου σε ιδιώτη επενδυτή, δεν έχουν μέχρι σήμερα υλοποιηθεί αναφέρει σε έκθεση της Ελεγκτική Υπηρεσία.

Συγκεκριμένα η Ελεγκτική Υπηρεσία διεξήγαγε οικονομικό έλεγχο και έλεγχο συμμόρφωσης του Κρατικού Λαχείου για τα έτη 2017, 2018 και 2019 και μεταξύ άλλων ευρημάτων αναφέρει πως ο Διάταγμα που εκδόθηκε στις 15.9.2017, για αδειοδότηση του Κρατικού Λαχείου σε ιδιώτη επενδυτή, δεν έχουν μέχρι σήμερα υλοποιηθεί και το θέμα φαίνεται να βρίσκεται σε στασιμότητα. Λόγω της Απόφασης αυτής και του Διατάγματος, δεν έχει προωθηθεί ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας που διέπει τον τρόπο λειτουργίας του.

Επίσης σημειώνει πως δεν διαθέτουν άδεια όλοι οι λαχειοπώλες και ότι ο ετήσιος έλεγχος μπαλών της κλήρωσης του Κρατικού Λαχείου διενεργείται από Επιτροπή ως «καλή πρακτική», χωρίς η σύστασή της να προβλέπεται στη νομοθεσία που διέπει το Κρατικό Λαχείο.

Τα σημαντικότερα ευρήματα του ελέγχου αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω:

Ο περί Λαχείων Νόμος του 1956 (Κεφ. 74) έως 1986 (στο εξής «ο Νόμος») προνοεί, μεταξύ άλλων, τη σύσταση και διενέργεια κυβερνητικού λαχείου από τον Διευθυντή Λαχείου, ο οποίος διορίζεται στη βάση του ίδιου Νόμου. Ο Νόμος προνοεί επίσης για έκδοση Κανονισμών από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ωστόσο, ο χειρισμός του ως Ειδικό Ταμείο και η ετοιμασία οικονομικών καταστάσεων δεν προβλέπονται από τον Νόμο και τους Κανονισμούς. Η ΕΥ ενημέρωσε τη Γενική Λογίστρια ότι, εφόσον το Κρατικό Λαχείο δεν φαίνεται να υφίσταται ως νομικό πρόσωπο ή να έχει συσταθεί ως Ειδικό Ταμείο, δεν θα εκδώσει γνώμη ελεγκτή επί των οικονομικών καταστάσεων που υποβλήθηκαν για έλεγχο. Η ΕΥ σύστησε όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο είτε να τερματιστεί η συμπερίληψή του Κρατικού Λαχείου στα ειδικά ταμεία, είτε να τροποποιηθεί η νομοθεσία ώστε να προνοεί για σύσταση νομικού προσώπου ή ειδικού ταμείου.

Η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 2.11.2016 και το Διάταγμα που εκδόθηκε στις 15.9.2017, για αδειοδότηση του Κρατικού Λαχείου σε ιδιώτη επενδυτή, δεν έχουν μέχρι σήμερα υλοποιηθεί και το θέμα φαίνεται να βρίσκεται σε στασιμότητα. Λόγω της Απόφασης αυτής και του Διατάγματος, δεν έχει προωθηθεί ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας που διέπει τον τρόπο λειτουργίας του.

Η ΕΥ σύστησε  όπως, εφόσον η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και το Διάταγμα εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ, εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για υλοποίησή τους. Εάν οι προθέσεις έχουν αλλάξει, και λαμβάνοντας υπόψη επίσης τυχόν συνέπειες από την κατάργηση του Νόμου περί της Ρύθμισης Θεμάτων Αποκρατικοποίησης και την αποκοπή των δαπανών που σχετίζονται με αποκρατικοποιήσεις/ιδιωτικοποιήσεις από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στους ετήσιους Προϋπολογισμούς του Κράτους, να προωθηθούν ενέργειες για αναθεώρησή της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου και του Διατάγματος, καθώς και για εκσυγχρονισμό της σχετικής νομοθεσίας.

Επίσης βελτίωση του πλαισίου λειτουργίας του Κρατικού Λαχείου,  να μελετηθεί το ενδεχόμενο διαφοροποίησης του ύψους των βραβείων ή της μείωσης του αριθμού των εβδομαδιαίων λαχείων που εκτυπώνονται και εξεταστεί η πολιτική διαφήμισης του Κρατικού Λαχείου.

 Δεν διαθέτουν άδεια όλοι οι λαχειοπώλες, κατά παράβαση των περί Κυβερνητικών Λαχείων Κανονισμών.

Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να ζητηθεί από την Αστυνομία Κύπρου η διενέργεια ελέγχου κατά πόσο οι λαχειοπώλες είναι δεόντως αδειοδοτημένοι.

Διαπιστώθηκε ότι τα εγγυητήρια έγγραφα πρακτόρων δεν ήταν κατάλληλα συμπληρωμένα, ότι σε αρκετές περιπτώσεις δεν είχαν υπογραφτεί συμπληρωματικά εγγυητήρια και ότι για την περίοδο 1.5.2019 μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου δεν είχαν υπογραφεί εγγυητήρια έγγραφα από τους πράκτορες. Συστήσαμε όπως τα εγγυητήρια έγγραφα ετοιμαστούν και υπογραφούν το συντομότερο δυνατό, προς συμμόρφωση με τις πρόνοιες των σχετικών Κανονισμών.

Ένα μεγάλο ποσοστό του εργάσιμου χρόνου του προσωπικού που στελεχώνει το Κρατικό Λαχείο αναλώνεται στη χειρόγραφη τήρηση των λογιστικών βιβλίων.

Για την προμήθεια αυτόματων λαχείων, το Κρατικό Λαχείο υπέγραψε συμβόλαιο με εταιρεία του εξωτερικού στις 18.3.2010, κατόπιν κατακύρωσης διαγωνισμού, με ισχύ δύο χρόνια και δικαίωμα ανανέωσης για ακόμα δύο ετήσιες περιόδους. Η μέγιστη ποσότητα προμήθειας αυτόματων λαχείων για την αρχική περίοδο σύμβασης και τις δύο ετήσιες ανανεώσεις, ανερχόταν σε 184.000.000. Διαπιστώσαμε ότι, μετά τη λήξη των τεσσάρων χρόνων (αρχική περίοδος σύμβασης και δύο ετήσιες παρατάσεις), εγκρίθηκαν διαδοχικές παρατάσεις της σύμβασης, από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, με αποτέλεσμα, μετά και την παραλαβή αυτόματων λαχείων στις 26.11.2021, με την οποία οι συνολικές παραλαβές ανήλθαν συνολικά στις 206.800.000, να έχουν ξεπεραστεί, τόσο η μέγιστη ποσότητα, όσο και η μέγιστη διάρκεια και αξία της σύμβασης.

Διαπιστώθηκε ότι ενώ το Κρατικό Λαχείο έχει στην ιδιοκτησία του ένα όχημα από το 2012, εντούτοις δεν τηρεί τα σχετικά έγγραφα που προνοούνται στον Κανονισμό 10(4) και 10(5) των περί Υπηρεσιακών Οχημάτων του Κρατικού Τομέα και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα Κανονισμών του 2014 (ΚΔΠ 504/2014), καθώς και στον Κανονισμό αρ. 122 των Κανονισμών Κυβερνητικών Αποθηκών.

Διαπιστώθηκε ότι δεν τηρείται κατάλληλο Μητρώο Περιουσιακών Στοιχείων και δεν διενεργείται φυσική καταμέτρηση, σύμφωνα με τους Κανονισμούς Κυβερνητικών Αποθηκών αρ. 108-111 και την Εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου αρ. 1181, ημερ. 30.5.1983.

Διαπιστώθηκε ότι το Κρατικό Λαχείο ετοιμάζει και υποβάλλει τον ετήσιο Προϋπολογισμό του στον Υπουργό Οικονομικών, επικαλούμενο την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 546, ημερ. 23.2.1961, η οποία ωστόσο δεν αναφέρεται σε ετοιμασία Προϋπολογισμού, αλλά στην παραχώρηση οποιουδήποτε ποσού χρειάζεται ο Διευθυντής Λαχείων για τη λειτουργία του Λαχείου, ως προκαταβολή, η οποία αποπληρώνεται από τα έσοδα των πωλήσεων.

Επίσης, από τον έλεγχο των Προϋπολογισμών που ετοιμάστηκαν για τα έτη 2018 και 2019, διαπιστώσαμε ότι για το 2018 υπήρξαν υπερβάσεις σε δύο περιπτώσεις κονδυλίων δαπανών χωρίς να ζητηθεί έγκριση για επιπρόσθετες πιστώσεις, ενώ για το 2019 ο Προϋπολογισμός δεν ήταν ισοσκελισμένος, δεν υποβλήθηκε στον Υπουργό Οικονομικών για έγκριση και δεν καταχωρίστηκε στο «Ολοκληρωμένο Σύστημα Διοικητικής και Οικονομικής Πληροφόρησης» (FIMAS), στη βάση Ν50.

Ο Προϋπολογισμός να καταχωρίζεται κάθε χρόνο στο μηχανογραφημένο λογιστικό σύστημα FIMAS, στη βάση Ν50, για σκοπούς διευκόλυνσης του ελέγχου και παρακολούθησης της εκτέλεσής του. Σημειώσε ωστόσο ότι η διατήρηση του Κρατικού Λαχείου στη βάση Ν50 πρέπει να εξακολουθήσει νοουμένου ότι γίνει τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας, ώστε να συσταθεί ως Ειδικό Ταμείο.

Η ΕΥ διαπίστωσε ότι ο ετήσιος έλεγχος μπαλών της κλήρωσης του Κρατικού Λαχείου διενεργείται από Επιτροπή ως «καλή πρακτική», χωρίς η σύστασή της να προβλέπεται στη νομοθεσία που διέπει το Κρατικό Λαχείο, με σκοπό τη διαπίστωση της καταλληλότητας των μπαλών που χρησιμοποιούνται στις κληρώσεις. Επίσης ο αριθμός των μελών της Επιτροπής δεν είναι σταθερός. Συστήθηκε όπως μελετηθεί το ενδεχόμενο τροποποίησης της σχετικής νομοθεσίας ώστε να θεσμοθετηθεί ο έλεγχος μπαλών και να προβλέπεται η σύσταση επιτροπής ελέγχου των μπαλών και η συχνότητα του ελέγχου, εφόσον ο έλεγχος των μπαλών συμβάλλει στην αξιοπιστία των κληρώσεων.

Από τον έλεγχο των συναλλαγών του 2018 και 2019 διαπιστώθηκε ότι δεν εφαρμόζονται πλήρως οι εγκύκλιοι του Γενικού Λογιστηρίου που σχετίζονται με τις λογιστικές διαδικασίες.