Ανησυχητική άνοδο καταγράφουν Βρετανοί επιστήμονες στη χρήση εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης, με τα σακουλάκια νικοτίνης (pouches) να κερδίζουν έδαφος κυρίως στους νέους. Σύμφωνα με στοιχεία ερευνητών του University College London, ένας στους 25 νέους της Generation Z έχει ήδη δοκιμάσει τα μικρά φακελάκια που περιέχουν συνθετική νικοτίνη σε μορφή σκόνης, μαζί με αρωματικές ουσίες.
Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 500.000 άνθρωποι στη Βρετανία χρησιμοποιούν τα προϊόντα αυτά, αριθμός δεκαπλάσιος σε σύγκριση με το 2020. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 η χρήση τους αφορούσε μόλις το 0,7% των νέων ηλικίας 16 έως 24 ετών.
Τα σακουλάκια νικοτίνης θυμίζουν εμφανισιακά φακελάκια τσαγιού και τοποθετούνται ανάμεσα στα χείλη και τα δόντια, απελευθερώνοντας νικοτίνη χωρίς καύση. Σε αντίθεση με το παραδοσιακό snus, δεν περιέχουν καπνό, γεγονός που τα καθιστά ελκυστικά σε όσους αναζητούν «εναλλακτικές» λύσεις.
Τι έδειξε η μελέτη
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Public Health, ανέλυσε δεδομένα από 128.000 Βρετανούς ενήλικες ηλικίας 16 ετών και άνω, την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2025.
Μεταξύ άλλων διαπιστώθηκε ότι:
- Η χρήση σακουλιών νικοτίνης αυξήθηκε από 0,1% του πληθυσμού το 2020 σε 1% το 2025.
- Στην ηλικιακή ομάδα 16–24 ετών, το ποσοστό χρηστών εκτινάχθηκε από 0,7% το 2022 σε 4% το 2025.
- Υψηλότερη χρήση καταγράφηκε σε νεαρούς άνδρες, καθώς και σε άτομα που ήδη καπνίζουν ή χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό τσιγάρο.
- Δεν παρατηρήθηκαν αξιόλογες μεταβολές στις ηλικίες 35 ετών και άνω.
- Πάνω από τα δύο τρίτα των χρηστών καταναλώνουν παράλληλα και άλλα προϊόντα νικοτίνης.
- Το 16% όσων χρησιμοποιούν pouches δεν είχε καπνίσει ποτέ συστηματικά.
- Μεταξύ των καπνιστών, η χρήση σακουλιών νικοτίνης αυξήθηκε από 2,6% το 2020 σε 6,5% το 2025.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Dr Harry Tattan-Birch, αποδίδει την άνοδο σχεδόν αποκλειστικά στους νέους, επισημαίνοντας τον ρόλο της επιθετικής προώθησης στα social media, αλλά και της διαφήμισης σε δημόσιους χώρους και μουσικά φεστιβάλ.
Παρότι τα σακουλάκια νικοτίνης θεωρούνται λιγότερο βλαβερά από τα συμβατικά τσιγάρα –και ενδεχομένως από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα– οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν είναι ακίνδυνα. Σε πολλές χώρες μάλιστα μπορούν να διατίθενται χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς, ακόμη και σε ανηλίκους, χωρίς αυστηρό έλεγχο στη διαφήμιση ή στην περιεκτικότητα νικοτίνης.
Η νικοτίνη πλήττει την καρδιά
Παράλληλα, άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο European Heart Journal καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η νικοτίνη είναι τοξική για την καρδιά και τα αγγεία, ανεξαρτήτως του τρόπου χορήγησής της – είτε μέσω ηλεκτρονικού τσιγάρου, σακουλιών νικοτίνης, ναργιλέ ή συμβατικού καπνίσματος.
Η έκθεση αναδεικνύει επίσης τη ραγδαία αύξηση της χρήσης νέων προϊόντων νικοτίνης σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες, με δεδομένα που δείχνουν ότι τρεις στους τέσσερις νέους χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν είχαν καπνίσει ποτέ στο παρελθόν.
Οι επιστήμονες ζητούν άμεσες παρεμβάσεις για την ανάσχεση του εθισμού, όπως απαγόρευση αρωμάτων, περιορισμό της διαφήμισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από influencers, καθώς και αποτελεσματική φορολόγηση και ενιαία ρύθμιση όλων των προϊόντων νικοτίνης.
Την ίδια στιγμή υπογραμμίζουν ότι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των νεότερων προϊόντων δεν έχουν ακόμη πλήρως αποσαφηνιστεί, ενώ η ταυτόχρονη χρήση τσιγάρων και άλλων μορφών νικοτίνης δυσκολεύει την απομόνωση των επιδράσεων κάθε προϊόντος.
«Η νικοτίνη δεν είναι ένα αθώο διεγερτικό, αλλά μια άμεση καρδιαγγειακή τοξίνη», τονίζει ο καθηγητής Thomas Münzel από το Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο Μάιντς. Όπως επισημαίνει, σε όλες τις μορφές χορήγησης παρατηρούνται αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αγγειακές βλάβες και μεγαλύτερος κίνδυνος καρδιοπάθειας.
«Η λογική της “ασφαλέστερης νικοτίνης” πρέπει να εγκαταλειφθεί. Χωρίς άμεση και ενιαία ρύθμιση στην Ευρώπη, κινδυνεύουμε να δούμε το μεγαλύτερο κύμα εθισμού στη νικοτίνη από τη δεκαετία του 1950», προειδοποιεί, προσθέτοντας ότι το επόμενο έμφραγμα ή εγκεφαλικό μπορεί να μην σχετίζεται με ένα τσιγάρο, αλλά με ένα σακουλάκι νικοτίνης ή έναν ναργιλέ.
