Την κάτω βόλτα παίρνει η τιμή μονάδας στη βάση της οποίας πληρώνονται επαγγελματίες διαφορετικών ειδικοτήτων στο ΓεΣΥ. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας λαμβάνει μέτρα εκεί και όπως μπορεί, ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, αιτία για την αύξηση των υπηρεσιών που προσφέρονται και έχουν ως αποτέλεσμα την πτώση της τιμής μονάδας των επαγγελματιών, είναι συμπεριφορές και νοοτροπίες που αναπτύσσονται τόσο από μερίδα επαγγελματιών όσο και από μερίδα των δικαιούχων του ΓεΣΥ.
Για του λόγου το αληθές και σε ό,τι αφορά τις ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις, η τιμή μονάδας την 1η Ιανουαρίου 2021 βρισκόταν στα €13, τον Ιανουάριο του 2022 έπεσε στα €10,25 και ενώ τον Ιανουάριο του 2023 βρισκόταν στα €9,75, μέχρι τον Απρίλιο έπεσε στα €9. Αν τα ποσά αυτά μετατραπούν σε μονάδες (που αφορούν τον όγκο των εξετάσεων που έχουν γίνει), προκύπτει ξεκάθαρα και η αυξητική τάση που παρατηρείται στη ζήτηση αυτού του είδους των υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, το 2021 χρησιμοποιήθηκαν 4.281.767 μονάδες, το 2022 χρησιμοποιήθηκαν 4.816.540 μονάδες και τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023 έχουν χρησιμοποιηθεί 1.743.196 μονάδες. Εάν, δηλαδή, ο όγκος των πρώτων τεσσάρων μηνών του 2023 επαναληφθεί και τα επόμενα δύο τετράμηνα του έτους, τότε ο αριθμός των μονάδων θα ξεπεράσει τα επίπεδα των περασμένων δύο ετών.
Οι πραγματικές δαπάνες για τις ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις, ήταν το 2020 €42,2 εκατ. Το 2021 ανέβηκαν στα €47,3 εκατ., το 2022 στα €47,7 εκατ. και τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023 οι πραγματικές δαπάνες έφθασαν ήδη τα €16,3 εκατ. κάτι το οποίο, όπως εξήγησε στον «Φ» ο ανώτερος λειτουργός του ΟΑΥ, Άγγελος Τρόπης, «μας δείχνει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα είναι μεγαλύτερες οι δαπάνες σε σχέση με το 2022, εάν συνεχιστεί η ίδια ροή ασθενών για ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις».
Για τα κλινικά εργαστήρια, η μέση τιμή μονάδας βρισκόταν το 2020 στα €0,94. Το 2021 έπεσε στα €0,78, το 2022 στα €0,77 και μέχρι τον Απρίλιο του 2023 έπεσε στα €0,76. «Δηλαδή», όπως εξήγησε ο κ. Τρόπης, «βλέπουμε ότι η σημαντική πτώση καταγράφηκε το 2021 και εκ τότε παραμένει στα ίδια χαμηλά επίπεδα, σε σχέση με το πώς ήταν προηγουμένως». (Διευκρινίζεται ότι τα κλινικά εργαστήρια αποζημιώνονται με δύο διαφορετικές τιμές, για αυτό και χρησιμοποιείται η μέση τιμή μονάδας).
Σε ότι αφορά τον όγκο μονάδων για εργαστηριακές εξετάσεις, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΟΑΥ, το 2021 χρησιμοποιήθηκαν 68.343.757 μονάδες, το 2022 χρησιμοποιήθηκαν 69.590.954 μονάδες και τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023 έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί 24.069.943 μονάδες.
Πτώση της τιμής μονάδας στη βάση της οποίας αποζημιώνονται είδαν κι άλλοι επαγγελματίες υγείας και όπως εξήγησε μιλώντας στον «Φ» ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΟΑΥ, Άθως Τσινωντίδης, σχολιάζοντας και τους ισχυρισμούς ακτινολόγων ότι ο οργανισμός μείωσε τον προϋπολογισμό που τους αναλογεί, «ο προϋπολογισμός σε καμία περίπτωση δεν έχει μειωθεί». Αντιθέτως, είπε, «ο οργανισμός εκεί και όταν προκύπτει ανάγκη προσθέτει κονδύλια στους προϋπολογισμούς των διαφόρων ομάδων επαγγελματιών». Αυτό που συμβαίνει, πρόσθεσε, «είναι ότι παρατηρείται σε κάποιες περιπτώσεις μεγάλη ή και πολύ μεγάλη ζήτηση υπηρεσιών και ως γνωστό με τον τρόπο που λειτουργεί ο σφαιρικός προϋπολογισμός, όσο αυξάνονται οι υπηρεσίες που προσφέρονται, τόσο περισσότερες οι πιθανότητες να πέσει η τιμή μονάδας στη βάση της οποίας πληρώνονται οι επαγγελματίες». Ο ΟΑΥ, είπε, «συχνά για να αναχαιτίσει την πτώση της τιμής μονάδας, προχωρεί στην εφαρμογή περιορισμών ή λαμβάνει άλλα μέτρα».
Ωστόσο, είπε, «σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούμε ότι υπάρχει κατάχρηση του συστήματος και αυτό αφορά τόσο τους επαγγελματίες, παρακολουθώντας τον αριθμό των παραπεμπτικών που εκδίδονται κάθε μέρα από τους γιατρούς, όσο και τους δικαιούχους του συστήματος οι οποίοι πολλές φορές απαιτούν από μόνοι τους από τους γιατρούς τους να τους παραπέμψουν σε διάφορες εξετάσεις, είτε είναι ακτινοδιαγνωστικές, είτε εργαστηριακές ή άλλες. Στην εξίσωση πάντα μπαίνει και η άσκηση αμυντικής ιατρικής η οποία από μόνη της προϋποθέτει μεγάλο αριθμό εξετάσεων, αρκετές εκ των οποίων ενδεχομένως να είναι και αχρείαστες».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ανέφερε ότι «υπάρχουν κάποιες ειδικότητες επαγγελματιών υγείας των οποίων, δυστυχώς, η τιμή μονάδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμπεριφορά άλλων εντός του συστήματος. Για παράδειγμα, οι ακτινολόγοι. Δεν εκδίδουν τα παραπεμπτικά για ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις οι ακτινολόγοι. Οι υπόλοιποι γιατροί τα εκδίδουν. Για αυτό τον λόγο άλλωστε και εμείς ως ΟΑΥ έχουμε θέσει υπό το μικροσκόπιο την κίνηση των παραπεμπτικών για ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις και κάνουμε τώρα τη διερεύνηση μας σε ό,τι αφορά της μαγνητικές τομογραφίες και τις αγγειογραφίες».
Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των ακτινοδιαγνωστικών και εργαστηριακών εξετάσεων που διενεργούνται στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, ενδεικτικά είναι τα στοιχεία του 2022. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα όσα καταγράφηκαν στο λογισμικό του ΓεΣΥ, κατά το 2022 είχαν επισκεφθεί ακτινοδιαγνωστικό κέντρο και υποβλήθηκαν σε εξετάσεις 299.876 δικαιούχοι, ενώ 502.306 δικαιούχοι υποβλήθηκαν σε εργαστηριακές εξετάσεις. Δηλαδή, ο ένας στους τρεις υποβλήθηκε σε ακτινολογικές εξετάσεις και ο ένας στους δύο σε εργαστηριακές εξετάσεις κατά τον περασμένο χρόνο.
Ο ΟΑΥ, είπε ο κ. Τσινωντίδης, «προσπαθεί να λαμβάνει μέτρα εκεί που μπορεί ,ωστόσο, δεν οφείλεται η όλη εικόνα στον έλεγχο που ασκεί ο ΟΑΥ. Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που όπως έχουμε πει οφείλονται σε συμπεριφορές ή και σε νοοτροπίες που είχαν αναπτυχθεί μεταξύ επαγγελματιών και ασθενών στην προ ΓεΣΥ εποχή».
Έρχεται ηλεκτρονική εφαρμογή για τα ακτινοδιαγνωστικά
Ο ΟΑΥ έχει ήδη εξασφαλίσει ηλεκτρονικό πρόγραμμα από την Ευρωπαϊκή Ακτινολογική Εταιρεία το οποίο θα καθοδηγεί τους γιατρούς κατά τη συμπλήρωση του παραπεμπτικού για ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις.
Όπως ανέφερε στον «Φ» η ανώτερη λειτουργός του ΟΑΥ, Μόνικα Κυριάκου, «η ηλεκτρονική αυτή εφαρμογή θα λειτουργεί παράλληλα με το λογισμικό του ΓεΣΥ και κατά την καταχώρηση των δεδομένων του ασθενή στο σύστημα από τον γιατρό, η εφαρμογή αυτή θα τον καθοδηγεί για το ποια είναι η καταλληλότερη εξέταση στην οποία πρέπει να υποβληθεί ο συγκεκριμένος ασθενής. Το σύστημα αυτό θα παρακολουθεί μόνο τις ενδείξεις και όχι τα προσωπικά δεδομένα του ασθενή.
Ο γιατρός θα μπορεί να βλέπει τις κατευθυντήριες οδηγίες, όπως αυτές επικαιροποιούνται συνεχώς από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ακτινολογίας και αυτό θα είναι ένα εργαλείο που θεωρούμε ότι θα λειτουργήσει υποβοηθητικά για τους γιατρούς μας». Αυτή τη στιγμή, προωθείται η διαδικασία για τις υπογραφές για την εξασφάλιση της συγκεκριμένης εφαρμογής και ο ΟΑΥ θεωρεί ότι θα είναι έτοιμος για να θέσει το συγκεκριμένο εργαλείο στη διάθεση των γιατρών του ΓεΣΥ μέχρι το τέλος του χρόνου.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Τα κοινά μυστικά
Από τα δεδομένα που καταγράφονται στο λογισμικό του ΓεΣΥ δεν είναι εύκολο να αποδειχθούν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η ζήτηση υπηρεσιών υγείας, όπως είναι οι ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις ή οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι πραγματική ή προκλητή/ τεχνητή. Ωστόσο, στον ΟΑΥ φθάνουν συχνά καταγγελίες για καθοδήγηση ασθενών από γιατρούς σε συγκεκριμένα ακτινοδιαγνωστικά κέντρα ή κλινικά εργαστήρια και αντίστροφα. Η συνεργασία μεταξύ γιατρών και κέντρων/ εργαστηρίων αποτελεί κοινό μυστικό εδώ και χρόνια. Δεν μπορώ να πω ότι αυτό το φαινόμενο είναι κατ’ ανάγκην κακό. Εάν η παραπομπή χρειάζεται να γίνει και ο γιατρός απλώς εμπιστεύεται συγκεκριμένο χημείο ή ακτινοδιαγνωστικό κέντρο, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Το πρόβλημα αρχίζει όταν οι παραπομπές είναι αχρείαστες. Κάποιος πρέπει να το ψάξει.
