Μύθος ή πραγματικότητα τα μεγάλα επιδόματα και γενικά οι χορηγίες σε αιτητές διεθνούς προστασίας που φτάνουν στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές; Τι λένε οι αριθμοί; Απάντηση στα ερωτήματα αυτά δίνονται μέσω των χορηγιών που κατέθεσε ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη Μελέτη του Δημογραφικού Προβλήματος την περασμένη Τρίτη η υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας κ. Μαριλένα Ευαγγέλου.

Τα επιδόματα αφορούν όλους όσοι διαμένουν εκτός των κέντρων φιλοξενίας και υποδοχής αιτητών διεθνούς προστασίας. Σε ενημερωτικό σημείωμα της Υφυπουργού αναφέρεται, πως δικαιούχοι των υλικών συνθηκών υποδοχής καθίστανται αιτητές διεθνούς προστασίας, οι οποίοι έχουν τη νόμιμη και συνεχή διαμονή τους στις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν εργάζονται. Οι υλικές συνθήκες υποδοχής (ΥΣΥ) περιλαμβάνουν:

 Οικονομικό βοήθημα για κάλυψη βασικών αναγκών (τροφή, ρουχισμός και υπόδηση).

 Οικονομικό βοήθημα για κάλυψη προσωπικών μικροεξόδων, συμπεριλαμβανομένων εξόδων ηλεκτρισμού και ύδρευσης. Το ποσό του οικονομικού βοηθήματος για κάλυψη προσωπικών μικροεξόδων καθορίζεται ανάλογα με το χώρο διαμονής του αιτούντος.

 Οικονομικό βοήθημα για κάλυψη επιδόματος ενοικίου στον ιδιοκτήτη ενοικιαζόμενου υποστατικού.

 Προκαταβολή ενοικίου.

Με βάση τον πίνακα που κατέθεσε η Υφυπουργός, ένας αιτητής ο οποίος ζει μόνος λαμβάνει €186 για τροφή, ρουχισμό και υπόδηση και €75 για έξοδα ηλεκτρισμού, ύδρευσης μικροέξοδα νοουμένου ότι θα προσκομιστεί ενοικιαστήριο συμβόλαιο ενώ όταν δεν προσκομίσει συμβόλαιο λαμβάνει μόνο €28. Λαμβάνει επίσης χορηγία €100 για ενοίκιο.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, ισχύουν τα ακόλουθα:

 Ένας αιτητής ο οποίος ζει μόνος λαμβάνει μηνιαίως βοήθημα €361 ή €314 αν δεν παρουσιάσει ενοικιαστήριο συμβόλαιο.

 Οικογένεια που αποτελείται από δύο μέλη λαμβάνει €279 για τροφή, ρουχισμό και υπόδηση, €200 για ενοίκιο αν διαμένει στη Λευκωσία, €218 αν διαμένει στη Λεμεσό, €146 αν διαμένει στην Αμμόχωστο, €174 αν διαμένει στη Λάρνακα και €146 αν διαμένει στην Πάφο για ηλεκτρισμό, ύδρευση και μικροέξοδα.

Δηλαδή, μια οικογένεια αποτελούμενη από δύο άτομα λαμβάνει μηνιαίως μεταξύ €425-€497 αν παρουσιάσει ενοικιαστήριο συμβόλαιο ή €316 (ανεξαρτήτως πόλης διαμονής) αν δεν καταθέσει ενοικιαστήριο έγγραφο.

 Οικογένεια αιτητών με τρία μέλη λαμβάνει €372 για ηλεκτρισμό, ύδρευση και μικροέξοδα, πλέον €140 αν καταθέσει ενοικιαστήριο έγγραφο ή €52 αν δεν καταθέσει. Παράλληλα, λαμβάνει €290 για νοίκι αν διαμένει στη Λευκωσία, €317 αν διαμένει στη Λεμεσό, €211 αν μένει Αμμόχωστο, €252 αν μένει Λάρνακα και €211 αν διαμένει στην Πάφο. Το συγκεκριμένο επίδομα ενοικίου ισχύει και για οικογένειες με τέσσερα μέλη. Με βάση τα δεδομένα αυτά, μία τριμελής οικογένεια λαμβάνει μηνιαίως €512 για τροφή, ρουχισμό, υπόδηση, ηλεκτρικό, νερό και μικροέξοδα αν υποβάλει και συμβόλαιο ενοικίασης ή €424 αν δεν προσκομίσει ενοικιαστήριο συμβόλαιο. Αν ληφθεί υπόψιν και η χορηγία ενοικίου, το ποσόν του ενοικίου (αναλόγως της πόλης διαμονής) λαμβάνει μεταξύ €723-€829.

 Οικογένεια με τέσσερα μέλη λαμβάνει €465 για τροφή, ρουχισμό, και υπόδηση και άλλα €170 για ηλεκτρισμό, νερό και μικροέξοδα αν καταθέσει ενοικιαστήριο συμβόλαιο ή €63 αν δεν καταθέσει. Αν ληφθεί υπόψιν και το επίδομα ενοικίου λαμβάνει €635 πλέον €211 μέχρι €290, οπόταν η χορηγία τετραμελούς οικογένειας, νοουμένου ότι νοικιάζει και προσκομίσει ενοικιαστήριο (και αναλόγως της πόλης διαμονής), λαμβάνει μηνιαίως €846-€925.

 Οικογένεια με πέντε μέλη και άνω λαμβάνει €558 για τροφή, ρουχισμό και υπόδηση και €200 για ηλεκτρικό, ύδρευση και μικροέξοδα, νοουμένου ότι θα καταθέσει ενοικιαστήριο έγγραφο ή €74 αν δεν καταθέσει. Με βάση τα δεδομένα αυτά μια οικογένεια είτε έχει πέντε μέλη είτε δέκα κ.ο.κ., λαμβάνει από €632-758. Αν νοικιάζει σπίτι στη Λευκωσία λαμβάνει άλλα €364, αν μένει στη Λεμεσό €397, στην Αμμόχωστο €265, στη Λάρνακα €315 και στην Πάφο €265. Συνοψίζοντας, μια οικογένεια με πέντε μέλη και άνω λαμβάνει μεταξύ €749-€1.155 αναλόγως της πόλης που ζει (και νοικιάζει) για όλα της τα έξοδα από φαγητό, ρουχισμό μέχρι ηλεκτρικό και νερό και βεβαίως για νοίκι.

Όσον αφορά τα συνολικά επιδόματα των τελευταίων χρόνων, σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε η κ. Ευαγγέλου, το 2019 για 4.374 νοικοκυριά δαπανήθηκαν €10,9 εκατ., το 2020 για 6.273 νοικοκυριά δαπανήθηκαν €25,5 εκατ., για το 2021 για 8.131 νοικοκυριά διατέθηκαν €34,9 εκατ., για το 2022 για 7.990 νοικοκυριά δαπανήθηκαν €33 εκατ. και για την παρούσα χρονιά (ως τον Ιούλιο) για 6.606 νοικοκυριά διατέθηκαν €19,5 εκατ.

Για να γίνει αντιληπτό το κόστος ανά μήνα, παράδειγμα είναι ο τελευταίος μήνας ενός ολοκληρωμένου έτους, ο Δεκέμβριος του 2022, κατά τον οποίο διατέθηκαν €4.304.667 σε 7.990 οικογένειες, οπόταν προκύπτει ως μέσος όρος χορηγίας €413 ανά οικογένεια.

Λιγότερα από τα επιδόματα που παρέχονται στους Κύπριους

Στο έγγραφο που κατέθεσε ενώπιον της βουλής η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας διευκρινίζεται, πως όσον αφορά την σύγκριση επιδομάτων που παραχωρούνται σε Κύπριους πολίτες και σε αιτητές ασύλου (με βάση τη σχετική νομοθεσία) επιτρέπεται να παρέχεται στους αιτητές διεθνούς προστασίας λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση από ότι στους Κύπριους πολίτες.

Παράλληλα επιτρέπεται να παρέχεται λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση από ότι στους Κύπριους πολίτες ειδικότερα όταν οι υλικές συνθήκες υποδοχής παρέχονται, εν μέρει, σε είδος ή στην περίπτωση που εν τα λόγω επίπεδα, που παρέχονται στους Κύπριους πολίτες, αποσκοπούν στο να τους εξασφαλίσουν βιοτικό επίπεδο υψηλότερο από αυτό που προβλέπεται για τους αιτητές στη νομοθεσία.

Η Υφυπουργός αναφερόμενη στις υλικές συνθήκες υποδοχής (ΥΣΥ) υποδεικνύει, πως το ύψος των χορηγιών των αιτητών είναι μικρότερο σε σχέση με τα επιδόματα που παραχωρούνται στη βάση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ) και γενικότερα στον περί Κοινωνικών Παροχών Νόμου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το ύψος της χορηγίας για μονήρη αιτητή ασύλου (βασικές ανάγκες και επίδομα ενοικίου) ανέρχεται στα €361 ενώ το αντίστοιχο ποσό ΕΕΕ μαζί με επίδομα ενοικίου στη Λευκωσία που λαμβάνει ένα άτομο (Κύπριος) στη βάσει του περί ΕΕΕ Νόμου ανέρχεται στα €703.

Σημειώνεται, πως η Κύπρος ενισχύεται οικονομικά από την ΕΕ σε διάφορα επίπεδα και η συνεισφορά αρχίζει από την ανέγερση κέντρων υποδοχής και κράτησης, την αντιμισθία 54 λειτουργών αορίστου χρόνου μέχρι και την καταβολή €1.000-€1.500 για κάθε αλλοδαπό του οποίου απορρίπτεται η αίτηση και πρόκειται να αναχωρήσει από την Κύπρο.

Όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο της Υφυπουργού, ένεκα της συνεχιζόμενης αύξησης των μεταναστευτικών ροών κατά τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των δικαιούχων υλικών συνθηκών υποδοχής αυξήθηκε σημαντικά. Ωστόσο, όπως δήλωσε και ενώπιον της Βουλής ο υπουργός Εσωτερικών, το τελευταίο διάστημα αυτοί που κατέρχονται στην Κύπρο είναι λιγότεροι από αυτούς που απελαύνονται, οπόταν τα δεδομένα σταδιακά άρχισαν να διαφοροποιούνται.

Σύμφωνα πάντα με την υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας, στους χώρους στους οποίους διαμένουν οι αιτητές ασύλου πραγματοποιούνται κατ’ οίκον επισκέψεις με σκοπό: (α) Την επιβεβαίωση των κριτηρίων παροχής Υλικών Συνθηκών Υποδοχής. (β) Την επιβεβαίωση της διεύθυνσης διαμονής. (γ) Την αξιολόγηση των συνθηκών διαβίωσης. (δ) Άλλες δράσεις ή ενέργειες που στοχεύουν στην κοινωνική ενσωμάτωση και ένταξη των αιτούντων διεθνούς προστασίας στην κοινότητα.

ΑΥΤΟΠΤΗΣ

Τι μαρτυρούν οι αριθμοί

Κατά καιρούς οι συζητήσεις ως προς τα επιδόματα των αιτητών διεθνούς προστασίας ήταν έντονες και σε αυτό συνέβαλε και η εικόνα που διαμορφώθηκε και η οποία ήθελε τους αλλοδαπούς αυτούς να λαμβάνουν υπέρογκα ποσά με τα οποία καλοπερνούσαν εις βάρος των ντόπιων.

Σχεδόν όλοι εμφανίζονταν ότι κατέρχοντα στην Κύπρο μόνο για τα επιδόματα και η προσέγγιση αυτή είχε πέραση ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Αυτό είχε τη συμβολή του στη δημιουργία αρνητικού κλίματος, το οποίο βρήκε την έκφραση του στα τελευταία επεισόδια.

Οι επίσημοι αριθμοί που κατατέθηκαν στη Βουλή καταδεικνύουν πως τα ποσά που διατίθενται ανά άτομο είναι σχετικά χαμηλά και σίγουρα χαμηλότερα από τα επιδόματα που λαμβάνουν Κύπριοι. Αυτά για να υπάρχει πιο ολοκληρωμένη εικόνα.

Α.Γ.