Ένας στους πέντε κατοίκους στην Κύπρο, ταλαιπωρείται από αλλεργική ρινίτιδα. Ως συχνότερη αίτια εποχιακής αλλεργίας στο νησί μας καταγράφονται οι γύρεις της ελιάς, του γρασιδιού και του αραβόσιτου, με τις γύρεις ζιζανίων αλλά και τον μύκητα Alternaria να ακολουθούν. Χιλιάδες άνθρωποι ταλαιπωρούνται επίσης από το άκαρι της οικιακής σκόνης το οποίο αναπόφευκτα τρυπώνει παντού στα σπίτια μας και για όσους αναπτύσσουν αλλεργικά συμπτώματα εξαιτίας του, αυτά είναι ολόχρονα, αλλά γίνονται ακόμη πιο έντονα την άνοιξη και τους φθινοπωρινούς μήνες. Πολλοί είναι επίσης οι αλλεργικοί στα κατοικίδια όπως οι γάτες και οι σκύλοι.
Αυτά προέκυψαν από μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου η οποία διενεργήθηκε σε πληθυσμό νέων Κυπρίων, με επικεφαλής τον αλλεργιολόγο Κωνσταντίνο Πίτσιο και σύμφωνα με τον ίδιο, στόχος ήταν «η χαρτογράφηση των ευαισθητοποιήσεων σε εισπνεόμενα αλλεργιογόνα στην Κύπρο, αλλά και να διερευνήσουμε αν η συχνότητα εκδήλωσης αλλεργικής ρινίτιδας στην Κύπρο είναι σε παρόμοια επίπεδα με την υπόλοιπη Ευρώπη».
Μπαίνουμε, σε λίγες μέρες, στον δεύτερο μήνα της άνοιξης και η εποχή – εφιάλτης για πολλούς ανθρώπους αρχίζει. Οι εποχιακές αλλεργίες παίρνουν τα πάνω τους και δυστυχώς η ταλαιπωρία για όσους αναπτύσσουν συμπτώματα θα συνεχιστεί μέχρι και τις αρχές Ιουλίου.
Τα αλλεργικά συμπτώματα του αναπνευστικού, ανέφερε στον «Φ» ο δρ Πίτσιος, «πρωτοεμφανίζονται κυρίως κατά την παιδική ηλικία, συχνότερα όταν τα παιδιά βρίσκονται ακόμα στο Δημοτικό σχολείο, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και μετά την ενηλικίωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι αναπνευστικές αλλεργίες οφείλονται σε κληρονομικότητα, ενώ συχνά συνδέονται και με αλλεργία σε τροφές ή και την ατοπική δερματίτιδα. Πρόκειται για την κατηγορία αλλεργιών που ονομάζονται ατοπικά νοσήματα. Βέβαια δεν λείπουν και άλλες αλλεργίες που δεν συνδέονται με κληρονομικότητα και εκδηλώνονται μετά τη λήψη φαρμάκων, τσιμπήματα από μέλισσες και σφήκες, ή άλλα αίτια».
Στην Κύπρο η περίοδος των ανοιξιάτικων αλλεργιών αρχίζει τον Μάρτιο, μήνα κατά τον οποίο ανθίζει το γρασίδι και γίνεται πιο έντονη από τα μέσα Απριλίου και μετά, όταν αρχίζει η έντονη ανθοφορία της ελιάς. Κάθε χρόνο η έναρξη και η διάρκεια της γυρεοφορίας εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες. Έτσι για παράδειγμα, μετά από ένα χειμώνα με πολλές βροχές αναμένεται παρατεταμένη ανθοφορία και κατ’ επέκταση παρατεταμένη διάρκεια της γυρεοφορίας και κατ’ επέκταση και της αλλεργικής ρινίτιδας.
«Δεν χρειάζεται κάποιος με αλλεργία στην ελιά, το γρασίδι, τον αραβόσιτο ή τα ζιζάνια να τα έχει στην αυλή του σπιτιού του για να αναπτύξει συμπτώματα. Η γύρεις ταξιδεύουν πολλά χιλιόμετρα μακριά από το φυτό και μεταφέρονται με τον αέρα. Έτσι, αν χρησιμοποιούσαμε μια ειδική συσκευή που λέγεται γυρεοπαγίδα, θα μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε γύρη του καλαμποκιού ακόμη και στο αστικό κέντρο της Λευκωσίας. Αξίζει επίσης να τονίσουμε πως την αναπνευστική αλλεργία την προκαλεί η γύρη και δεν πρέπει κάποιος με αλλεργική ρινίτιδα να θεωρεί πως δεν μπορεί να φάει τους καρπούς των φυτών, όπως τις ελιές ή το καλαμπόκι».
Για το άκαρι της οικιακής σκόνης, το οποίο συγκαταλέγεται στα συχνότερα αλλεργιογόνα στην Κύπρο, ο δρ Πίτσιος εξήγησε ότι «πρόκειται για ένα μικροσκοπικό έντομο, αόρατο με γυμνό οφθαλμό, το οποίο αναπόφευκτα βρίσκεται σε όλα τα σπίτια. Είναι ένα αβλαβές έντομο που για τους πολλούς, που δεν έχουν αλλεργικά συμπτώματα και δεν αποτελεί απολύτως καμία απειλή. Για όσους όμως έχουν την συγκεκριμένη αλλεργία οδηγεί σε μεγάλη ταλαιπωρία, αφού προκαλεί έντονα συμπτώματα όταν οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται μέσα στο σπίτι τους και συνήθως ξυπνούν μπουκωμένοι».
Μην καθυστερείτε την επίσκεψη στον γιατρό
Η αλλεργική ρινίτιδα, είπε ο δρ Πίτσιος, «μπορεί να μην αποτελεί νόσημα απειλητικό για την ζωή του ασθενή, αλλά πολλές φορές τον ταλαιπωρεί αφάνταστα, πλήττει την ποιότητα ζωής του, τις μετακινήσεις του, την οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική του δραστηριότητα. Οι μαθητές και οι φοιτητές δεν μπορούν να αποδώσουν σωστά στις σπουδές τους, ενώ συχνά τα συμπτώματα περιορίζουν την συμμετοχή τους σε διάφορες δραστηριότητες. Με αυτά τα δεδομένα λέμε ότι, οι άνθρωποι που αναπτύσσουν αλλεργική ρινίτιδα δεν πρέπει να αμελούν την σωστή αντιμετώπιση της. Ο γιατρός θα δώσει την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή, συνήθως αντισταμινικά φάρμακα και κορτικοειδή σπρέι, θα φροντίσει για τη σωστή χρήση τους και όταν θα χρειαστεί θα προσαρμόσει την αγωγή με στόχο πάντα τον πλήρη έλεγχο των συμπτωμάτων. Εάν αμελήσουμε να πάμε στον γιατρό μας, είναι πολύ πιθανό να παρατηρηθεί μια σταδιακή επιδείνωση της αλλεργικής ρινίτιδας χρόνο με τον χρόνο, ενώ μπορεί να επεκταθεί η συμπτωματολογία σε άσθμα και τότε τα πράγματα γίνονται σαφώς πολύ πιο δύσκολα».
«Πρόληψη για τις αλλεργίες δεν υπάρχει, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις οι αναπνευστικές αλλεργίες αναπτύσσονται λόγω κληρονομικότητας. Η μόνη πρόληψη είναι να ζούμε με έναν κατά το δυνατόν περισσότερο φυσικό τρόπο ζωής, ιδανικά κοντά στην φύση και όταν αναπτύξουμε συμπτώματα να λάβουμε τη σωστή φαρμακευτική αγωγή. Αν έχουμε συμπτώματα εξαιτίας της γύρης υπάρχουν βέβαια κάποια μέτρα προφύλαξης όπως το να αποφεύγουμε τις άσκοπες μετακινήσεις, κυρίως όταν μια μέρα φυσά και μεταφέρεται η γύρη πιο εύκολα. Καλό είναι να αποφεύγουμε τον αερισμό του σπιτιού κατά τις πρωινές ώρες, που τα επίπεδα γύρης στο περιβάλλοντα χώρο είναι υψηλότερα. Από την άλλη, για όσους είναι αλλεργικοί στα ακάρεα της οικιακής σκόνης ο συχνός αερισμός του σπιτιού, ανεξαρτήτως ώρας, είναι ευεργετικός. Για τους ασθενείς αυτούς εκτός από τον αερισμό της οικίας, συνιστάται αποφυγή υφασμάτινων υλικών που μαζεύουν τη σκόνη όπως τα παχιά χαλιά, οι βαριές κουρτίνες, τα πολλά ριχτάρια επίπλων, διακοσμητικά μαξιλάρια κλπ. Πρέπει να καθαρίζουμε σχολαστικά με ηλεκτρική σκούπα, να καθαρίζουμε τα έπιπλα με βρεγμένο πανί και αν είναι δυνατό να ακολουθούμε την πρακτική των παππούδων μας και να απλώνουμε τα σεντόνια μας στον ήλιο. Το άκαρι δεν επιβιώνει στον ήλιο. Όταν οι γιαγιάδες μας το έκαναν αυτό, δεν ήξεραν ακριβώς τον λόγο αλλά είχαν τα σωστά αποτελέσματα».
Η επαφή με φυσικό τρόπο ζωής
Εκείνο που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη, τόνισε ο δρ Πίτσιος, «είναι το γεγονός ότι αποδεδειγμένα πλέον οι άνθρωποι που από μικρή ηλικία έρχονταν σε επαφή με έναν φυσικό τρόπο ζωής, κοντά στη φύση, ταλαιπωρούνται λιγότερο. Φυσικός τρόπος ζωής είναι το παιδί να έρχεται σε επαφή με μικρόβια, είτε με το παιχνίδι έξω από το σπίτι, είτε με την συναναστροφή με άλλα παιδιά ή τους παππούδες του, αλλά και το να έχει μια διατροφή πλούσια σε μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Για αυτό και οι γιατροί πλέον ενημερώνουμε τους γονείς ότι τα παιδιά πρέπει να βγαίνουν στη φύση και να «σκονίζονται», ώστε να αναπτύσσουν ένα υγιές, ισχυρό ανοσιακό σύστημα. Όταν έχουμε τα παιδιά «αποστειρωμένα» στο σπίτι δεν τα προστατεύουμε όπως λανθασμένα πάρα πολλοί σύγχρονοι γονείς νομίζουν. Όταν το ανοσιακό σύστημα εκτίθεται σε μικροοργανισμούς κατά την βρεφική ηλικία, ακόμα και αν φέρει γονίδια για την κληρονομικότητα μπορεί να προστατευτεί από την αλλεργία ή να αναπτύξει λιγότερο έντονα συμπτώματα».
