Ο Αντώνης Χατζηαντώνης, πρόσφυγας από την Κερύνεια, τώρα κάτοικος Λεμεσού, γράφει για τον Μακάριο…
Ήμουνα θυμάμαι, νεοσύλλεκτος στρατιώτης, στο ΚΕΝ Γεροσκήπου στην Πάφο, όταν στις 3 Αυγούστου 1977, μία παγερή σιωπή απλώθηκε παντού στο στρατόπεδο: «Πέθανε ο Μακάριος» είχε φωνάξει, σχεδόν κλαίγοντας, ένας εκ των εκπαιδευτών μας. Και δεν θα ξεχάσω, όταν το βράδυ, στις ειδήσεις του ΡΙΚ, μαζευτήκαμε έξω από το Διοικητήριο του Κέντρου, για να παρακολουθήσουμε τα της κηδείας του.
45 ολόκληρα χρόνια, χωρίς τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο! Τον πρώτο ηγέτη της Κύπρου και τον πιο εμβληματικό. Ο Μακάριος, μαζί με το στρατηγό Γρίβα, υπήρξαν οι πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, στη Νεότερη Ιστορία της Κύπρου. Οι δύο αυτοί συμπατριώτες μας, υπήρξαν οι κυριότεροι οραματιστές της Ενώσεως με την μητέρα Ελλάδα.
Aς θυμηθούμε λίγα λόγια τού αείμνηστου, από τον λεγόμενο όρκο της Φανερωμένης, στις 22 Αυγούστου 1954: «Ουδείς ας ορρωδίσει! Εδώ, κάτω από τους θόλους αυτούς, διδομεν τον ιερόν όρκον! Άνευ υποχωρήσεων! Άνευ παραχωρήσεων! Εμμένουμε, στον στόχο της ένωσης, μέχρι τέλους. Ένωσιν και μόνον Ένωσιν!».
Πολλοί, του καταλογίζουν ότι, η γραμμή αυτή, υπήρξε εξ αρχής, λανθασμένη. Θυμάμαι, παρότι θερμός υποστηρικτής του, ο μακαριστός πατέρας μου, κάποτε έλεγε, μετά την εισβολή του ’74 βέβαια, ότι εάν περιμέναμε κάποια χρόνια, οι Άγγλοι νομοτελειακά, θα αποχωρούσαν από την Κύπρο. Όπως αποχώρησαν και από άλλες αποικίες τους, όπως η Μάλτα, οι Ινδίες και λοιπά.
Ο ελληνικός κυπριακός λαός όμως, μετά το γνωστό «ουδέποτε», του Hopkinson, ο οποίος είπε ότι, για ορισμένες από τις αγγλικές αποικίες , η λύση της αυτοδιάθεσης, αποκλείεται οριστικώς, δεν θα μπορούσε να μείνει άπραγος. Δεν μπορούσε να μείνει με σταυρωμένα τα χέρια και να περιμένει από τον Άγγλο κατακτητή να αποχωρήσει.
Όπως είπα και προηγουμένως, εμβληματική είναι και ήταν, η μορφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄. Ένας μαρτυρικός ηγέτης, ένας άνθρωπος που αγάπησε την Κύπρο όσο κανένας, εκ των διαδόχων του. Και εάν επρόκειτο να του καταλογίσουμε κάποια σφάλματα, μεταξύ αυτών, κατά την γνώμη μου, είναι το γεγονός ότι πρότεινε τα 13 σημεία, προς αναμόρφωση τού Συντάγματος. Χωρίς να αξιολογήσει επαρκώς τους κινδύνους. Κάτι, το οποίο, δέκα χρόνια αργότερα, έδωσε την αφορμή στην Τουρκία να επέμβει. Για τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, εγράφησαν και θα γράφουν, χιλιάδες σελίδων. Εγώ στο σημείο αυτό, δέχομαι ότι υπέστη τόσο φοβερές πιέσεις ο Αρχιεπίσκοπος, από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδος, Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Ευάγγελο Αβέρωφ και άλλους. Ακόμη και από τη βασίλισσα Φρειδερίκη.
Υπήρξε φιλόδοξος; Ναι! Θα παραδεχτώ ότι ως άνθρωπος, δεν θα ήταν δυνατόν να το αποφύγει. Πώς ένας απλός ποιμήν και αργότερα νεαρός μοναχός, θα παρέμενε ταπεινός, μετά την άνοδό του σε τέτοια αξιώματα; Φυσικό θα ήταν, να εντυπωσιαστεί από την εξουσία, από την λαμπρότητα που του προσέφερε η θέση του Αρχιεπισκόπου και μετέπειτα Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ας κλείνουμε λοιπόν το γόνυ, ευλαβικά, μπροστά στη μνήμη του αείμνηστου Εθνάρχου Μακαρίου. Του βασανισμένου αυτού ηγέτη, που πολεμήθηκε από πολλούς, που προδόθηκε από πολλούς και υποστηρίχτηκε από κάποιους που δεν μπόρεσαν να τον διατηρήσουν στην εξουσία, κατά τις τραγικές ημέρες του πραξικοπήματος. Ας είναι αιωνία η μνήμη σου, αξιομακάριστε πρώτε Πρόεδρε της καθημαγμένης και προδομένης, Κυπριακής Δημοκρατίας!
