Η νέα του ταινία «Πολίτης τρίτης ηλικίας» -εμπνευσμένη από μια αληθινή ιστορία στην Κύπρο- απέσπασε ήδη τρία βραβεία. Ο σκηνοθέτης και ζωγράφος μιλά για την περιπέτεια του να κάνεις κινηματογράφο στο νησί και το γερό στομάχι που πρέπει να έχουν οι σκηνοθέτες και παραγωγοί.
– Αξιοποιήσατε δημιουργικά την περίοδο της καραντίνας; Κατά την περίοδο της καραντίνας ξανάρχισα να ζωγραφίζω, κάτι που είχα αφήσει στην άκρη λόγω της ενασχόλησης μου με τη ταινία. Ήταν η ψυχοθεραπεία μου τις δύσκολες μέρες του εγκλεισμού. Και ευτυχώς η ζωγραφική μου δραστηριότητα συνεχίζεται ακόμη.
– Σε ποιο βαθμό η αισθητική σας ματιά στις ταινίες σας είναι επηρεασμένη από την ενασχόληση σας με την ζωγραφική; Σε αρκετά μεγάλο βαθμό θα έλεγα. Άλλωστε η ζωγραφική και ο κινηματογράφος είναι συγγενικές τέχνες. Μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία όπως η δομή, η σύνθεση του κάδρου, το χρώμα, το φως, η σκιά. Και στις δυο μορφές τέχνης με απασχολεί ο άνθρωπος και οι ανθρώπινες σχέσεις σε όλες τους τις εκφάνσεις. Απλά στη ζωγραφική οι εικόνες είναι στατικές ενώ στον κινηματογράφο δημιουργείται η ψευδαίσθηση της κίνησης μέσα από την προβολή μιας σειράς στατικών εικόνων.
– Πως θα περιγράφατε την εμπειρία σας ως τώρα από το κυπριακό σινεμά; Πόσο δύσκολο είναι για ένα Κύπριο σκηνοθέτη να γυρίζει ταινίες μεγάλου μήκους; Μια συνεχής περιπέτεια, ένας δρόμος μετ’ εμποδίων χωρίς τέλος. Όποιος θέλει να κάνει σινεμά στην Κύπρο πρέπει να έχει γερό στομάχι. Δεν είναι καθόλου εύκολο, ειδικά όταν μιλάμε για ταινίες μεγάλου μήκους που απαιτούν περισσότερο χρόνο και χρήμα. Ευτυχώς έχω καλούς συνεργάτες που είναι πάντα δίπλα μου κάθε φορά που ξεκινώ μια καινούργια ταινία.
– Ποια είναι τα πιο δύσκολα κομμάτια στη δημιουργία μιας ταινίας; Αρχικά είναι η εξεύρεση χρημάτων, το πιο δύσκολο ίσως κομμάτι αφού στην Κύπρο ο μόνος χρηματοδότης είναι ουσιαστικά το κράτος. Έπειτα είναι η αναζήτηση συνεργατών και ενδεχομένως συμπαραγωγών από το εξωτερικό, μια διαδικασία χρονοβόρα και συχνά ψυχοφθόρα.
– Ποιες ταινίες υπήρξαν σημείο αναφοράς στη δουλειά σας; Δεν μπορώ να ξεχωρίσω συγκεκριμένες ταινίες αλλά πάντα με συγκινούσαν οι ταινίες με σύνθετους χαρακτήρες και δυνατά συναισθήματα. Επίσης μου άρεσαν ανέκαθεν ταινίες που χρησιμοποιούν περισσότερο τη εικόνα παρά τον διάλογο για να πουν μια ιστορία.
– Οι νέες τεχνολογίες έχουν δημιουργήσει νέες συνθήκες θέασης των ταινιών. Στην περίοδο της καραντίνας βλέπαμε ταινίες ακόμη και στο κινητό. Πώς βλέπετε αυτή την εξέλιξη; Θα περάσουν κρίση οι αίθουσες κινηματογράφου; Η ψηφιακή τεχνολογία έχει αλλάξει πολλά πράγματα στον κινηματογράφο τις τελευταίες δυο δεκαετίες, από τον τρόπο που γυρίζονται μέχρι τον τρόπο διανομής και θέασης μιας ταινίας. Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι πια προτιμούν να βλέπουν ταινίες στην οθόνη του υπολογιστή τους ή της τηλεόρασης τους ή ακόμα και του κινητού τους. Αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό φτάνει να συνυπάρχει με τον παραδοσιακό τρόπο θέασης στις αίθουσες κινηματογράφου οι οποίες αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Ελπίζω ο κόσμος να επιστρέψει στις αίθουσες γιατί τίποτα δεν συγκρίνεται με τη συλλογική εμπειρία θέασης στη μεγάλη οθόνη σε μια αίθουσα κινηματογράφου.
– Βρίσκετε ικανοποιητικό το κονδύλι που διατίθεται για τη δημιουργία ταινιών από Κύπριους σκηνοθέτες στην Κύπρο; Εννοείται πως όχι. Το κονδύλι που διατίθεται αυτή τη στιγμή για τη δημιουργία Κυπριακών ταινιών είναι μηδαμινό. Το κονδύλι είχε μειωθεί το 2013 μετά το κούρεμα και τώρα με την πανδημία βρίσκεται ξανά σε χαμηλό επίπεδο. Οι τέχνες είναι οι πρώτες που πλήττονται μόλις προκύψει μια κρίση. Και, ξέρετε, το θέμα δεν είναι αμιγώς οικονομικό. Έχει να κάνει με μια γενικότερη απαξίωση του κράτους και των εκάστοτε κυβερνήσεων προς τους καλλιτέχνες. Δυστυχώς στο τόπο μας ο πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ προτεραιότητα.
– Πρωταγωνίστρια στην πιο πρόσφατη ταινία σας «Πολίτης τρίτης ηλικίας» είναι η μοναξιά; Η μοναξιά είναι σίγουρα ένα από τα κυρίαρχα θέματα της ταινίας και ιδιαίτερα η μοναξιά στην τρίτη ηλικία, που είναι ίσως ακόμη πιο δύσκολη από τη μοναξιά σε νεότερες ηλικίες. Παράλληλα θίγονται ζητήματα όπως η ραγδαία φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση ορισμένων ηλικιωμένων, αλλά και η οδυνηρή καθημερινότητα ενός ανθρώπου που προσπαθεί να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι το μόνο που του απομένει είναι να ζει παρέα με τις αναμνήσεις αλλά και τις απώλειες του.
– Πώς επιλέξατε τον Αντώνη Κατσαρή για πρωταγωνιστή; Όταν τέλειωσα την πρώτη γραφή του σεναρίου και άρχισα να σκέφτομαι για ηθοποιούς ο πρώτος που μου ήρθε στο μυαλό ήταν ο Αντώνης Κατσαρής. Ήταν ιδανικός για να ενσαρκώσει τον κεντρικό χαρακτήρα τόσο για τις ερμηνευτικές του ικανότητες αλλά και λόγω φυσιογνωμίας. Ευτυχώς του άρεσε το σενάριο και δέχτηκε να συμμετάσχει στη ταινία. Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να τον ευχαριστήσω και δημόσια για τη τιμή που μου έκανε αλλά και για την εξαιρετική του ερμηνεία.
– Η ταινία σας πήρε Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στα Ανεξάρτητα Βραβεία Prisma της Ρώμης και προβλήθηκε πρόσφατα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Πότε θα τη δούμε στην Κύπρο; Να προσθέσω επίσης ότι η ταινία πήρε και Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο πρόσφατο BangkokThai International Film Festival και το βραβείο δεύτερης καλύτερης ταινίας στο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου της Αθήνας. Ακολουθούν επίσημες συμμετοχές σε φεστιβάλ στην Αθήνα, Λούμπλιν (Πολωνία) και Ντάκα (Μπαγκλαντές). Δυστυχώς δεν υπάρχουν προγραμματισμένες προβολές για την Κύπρο ακόμα λόγω πανδημίας. Όπως καταλαβαίνετε τα πράγματα είναι πολύ αβέβαια και δεν επιτρέπουν μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς. Ελπίζω να πάνε όλα καλά και να δούμε την ταινία εδώ αρχές του 2021.
Φιλελεύθερα, 13.12.2020.
