Αποτελεί κοινό έδαφος ότι οι αρχές εκάστης χώρας είναι επιφορτισμένες με τη θεμελιώδη υποχρέωση εξυπηρέτησης των συμφερόντων του κοινωνικού συνόλου. Παρά τη ρηθείσα επιτακτική υποχρέωση, οι διάφορες δημόσιες αρχές επιδεικνύουν ορισμένα αρνητικής φύσεως χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία, ομολογουμένως, είναι βαθιά ριζωμένα στο πυρήνα της κρατικής μηχανής και διαρρηγνύουν επί καθημερινής βάσεως την εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι της δημόσιας υπηρεσίας. Ενδεικτικό παράδειγμα τούτων είναι, μεταξύ άλλων, η αδικαιολόγητη άρνηση των δημόσιων φορέων να εκτελέσουν προσηκόντως τα αιτήματα των πολιτών.
Προς απάμβλυνση του ως άνω ακανθώδους ζητήματος, το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας[1] προνοεί τη δυνατότητα κάμψης της άρνησης των οργάνων που ασκούν δημόσια εξουσία, να ασκήσουν την δικαιοδοσία τους, μέσω του προνομιακού εντάλματος ‘Mandamus’. Εν συντομία, το ‘Mandamus’ αποτελεί διάταγμα το οποίο απευθύνεται, μεταξύ άλλων, σε δημόσιες αρχές για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον[2]. Σημειωτέον, ότι η έκδοση του εντάλματος ‘Mandamus’, λαμβάνει χώρα σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις.
Σε τούτο ακριβώς το πλαίσιο, το Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε, λίαν προσφάτως, απόφαση, τα στοιχεία της οποίας δύνανται να επενεργήσουν καταλυτικά προς την κατεύθυνση της ‘ρύθμισης της συμπεριφοράς’ των αρμοδίων αρχών που ασκούν δημόσια εξουσία. Η εν θέματι υπόθεση, αφορούσε την προσβολή της άρνησης Επαρχιακού Κτηματολογικού Γραφείου να αποδεχτεί την καταχώρησης αίτησης για αναγκαστικό διαχωρισμό και διανομή μιας συνιδιόκτητης ακίνητης περιουσίας.
Σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά, οι αιτητές ήταν συνιδιοκτήτες ενός ακινήτου, και έλαβαν την απόφαση να προχωρήσουν στην καταχώρηση αίτησης (‘η αίτηση’) για αναγκαστικό διαχωρισμό και διανομή του ακινήτου δυνάμει του άρθρου 29(9) του Περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας, Εγγραφής και Εκτίμησης Νόμου Κεφ.224 (‘ο Νόμος’).
Για το σκοπό αυτό, έδωσαν οδηγίες σε συνεργάτη τους όπως προβεί στην ηλεκτρονική καταχώρηση της υπό κρίση αιτήσεως μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Στη βάση των προαναφερθέντων οδηγιών, απεστάλη δια ηλεκτρονικού μηνύματος η αίτηση για σκοπούς καταχώρησής της στο ηλεκτρονικό αρχείο του Κτηματολογικού Γραφείου.
Λίγες ημέρες αργότερα, οι αιτητές έλαβαν μέσω του συνεργάτη τους την απάντηση του Επαρχιακού Κτηματολογικού Γραφείου αναφορικά με την τύχη της υπό κρίση αιτήσεως. Συγκεκριμένα, αρμόδιος κτηματολογικός λειτουργός, ανέφερε μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος ότι δεν αποδέχεται την καταχώρηση της αιτήσεως και τούτο, άνευ αποχρώντος λόγου.
Κατόπιν της ως άνω αρνητικής απάντησης του αρμόδιου κτηματολογικού λειτουργού, οι αιτητές επικοινώνησαν με το Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο και υποστήριξαν ότι το τελευταίο είχε επιτακτικό καθήκον να αποδεχθεί την καταχώρηση της αίτησης. Παρά τις ως άνω οχλήσεις των αιτητών, οι κτηματολογικοί λειτουργοί του Κτηματολογικού Γραφείου, ενέμειναν στην αρχική τους θέση, ήτοι αρνήθηκαν την καταχώρηση της αίτησης.
Περαιτέρω και συνεπεία των πιο πάνω, οι αιτητές απέστειλαν γραπτή καταγγελία, υπό τύπο επιστολής, προς τον Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, δια της οποίας, μεταξύ άλλων, εξέφραζαν τα παράπονά τους εν σχέσει με τους εσφαλμένους χειρισμούς των λειτουργών του Επαρχιακού Κτηματολογικού Γραφείου. Ωστόσο, παρά τις διαδοχικές προφορικές οχλήσεις των αιτητών και παρά την ως άνω επιστολή, οι αιτητές δεν έλαβαν οποιαδήποτε απάντηση αλλά ούτε ανταπόκριση από τους αρμόδιους κτηματολογικούς λειτουργούς.
Ενόψει τούτου, οι αιτητές, μέσω των δικηγόρων τους, καταχώρησαν στο Ανώτατο Δικαστήριο μονομερή αίτηση για άδεια καταχώρησης δια κλήσεως αίτησης για έκδοση εντάλματος τύπου ‘Mandamus’, με το οποίο να διατάσσεται το Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο, όπως αποδεχτεί την καταχώρηση της σχετικής αίτησης για αναγκαστικό διαχωρισμό και διανομή της συνιδιόκτητης ακίνητης ιδιοκτησίας, σύμφωνα με το άρθρο 29(9) του Νόμου.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, αφού εξέτασε όλα τα ενώπιόν του δεδομένα, εξέδωσε απόφαση με την οποία αποφάσισε ότι οι αιτητές έχουν στοιχειοθετήσει εκ πρώτης όψεως συζητήσιμη υπόθεση. Κρίνεται σκόπιμο να σημειωθεί ότι η υπόθεση δεν προωθήθηκε περαιτέρω, αφού με την επίδοση της σχετικής απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου προς το Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο, ‘κάμφθηκαν οι αντιστάσεις’ του τελευταίου και προς τούτο, εξαναγκάστηκε να αποδεχτεί την καταχώρηση της αίτησης για αναγκαστικό διαχωρισμό του ακινήτου στη βάση του άρθρου 29(9) του Νόμου.
Από τα προεκτεθέντα, καθίσταται σαφές ότι ο πυρήνας της εν θέματι απόφασης, υπόσχεται λύσεις, οι οποίες έχουν ως στόχο την αντιμετώπιση και θεραπεία των ανακυπτουσών ‘αντισυναλλακτικών συμπεριφορών’ από μέρους οργάνων που ενασκούν δημόσια εξουσία, καθώς, δια της εν λόγω απόφασης, διαφαίνεται κατά τρόπο εμφαντικό, η θετική διάθεση της Δικαιοσύνης να διαφυλάξει και να προστατεύσει τα ιδιωτικά συμφέροντα των πολιτών, έναντι των όποιων κρατικών αυθαιρεσιών.
*Δικηγόρος, Ηλίας Νεοκλέους & Σια ΔΕΠΕ
[1] Βλ. επίσης και The Mandamus Law, Cap. 17
[2] Πέτρος Αρτέμης (2004), Προνομιακά Εντάλματα, Σελ. 248
