Η κυκλική οικονομία αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και βασικό μοχλό μετάβασης προς ένα μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται στη βέλτιστη αξιοποίηση και διαχείριση των πόρων, στη μείωση των αποβλήτων και στην ενσωμάτωση κυκλικών, πιο αποδοτικών προσεγγίσεων στην παραγωγή και την κατανάλωση.
Επί της ουσίας, η κυκλική οικονομία προωθεί τον επανασχεδιασμό προϊόντων, την παράταση της διάρκειας ζωής τους και τη μέγιστη επαναχρησιμοποίηση υλικών, δημιουργώντας πρόσθετη αξία με το ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας έχει ήδη διαμορφώσει και εφαρμόζει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενίσχυση της Κυκλικής Οικονομίας 2021-2027, δημιουργώντας ένα σταθερό υπόβαθρο πολιτικών και εργαλείων που ενθαρρύνουν την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών από τις κυπριακές επιχειρήσεις.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), αντιλαμβανόμενη τη σημασία προώθησης της κυκλικής οικονομίας και τον καθοριστικό της ρόλο στην πράσινη μετάβαση, υλοποιεί από το 2022 το Μέτρο «Προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας στις Ξενοδοχειακές Εγκαταστάσεις», ένα πρωτοποριακό έργο ενταγμένο στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026. Χρηματοδοτούμενο από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υλοποιούμενο από την ΟΕΒ σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού, το Μέτρο εισήγαγε για πρώτη φορά στην Κύπρο ένα ολοκληρωμένο Σχήμα Πιστοποίησης για την κυκλική οικονομία, δημιουργώντας το απαραίτητο πλαίσιο στήριξης, εκπαίδευσης και καθοδήγησης, στοχευμένο για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, με σκοπό να ενσωματώσουν τις αρχές της κυκλικότητας στη λειτουργία τους με τρόπο συστηματικό και μετρήσιμο.
Η υλοποίηση του Μέτρου ξεκίνησε με τον Αργυρό Κύκλο Υπηρεσιών, ο οποίος εφαρμόστηκε την περίοδο 2022-2023 και περιέλαβε 50 ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και τουριστικά καταλύματα σε όλη την Κύπρο. Μια ολοκληρωμένη διαδικασία συμβουλευτικών υπηρεσιών, εργαστηρίων και επιχειρηματικής καθοδήγησης, η οποία βοήθησε τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν πλάνα εφαρμογής κυκλικών πρακτικών, βελτιώνοντας σημαντικά τη λειτουργική τους οργάνωση.
Μετά την ολοκλήρωση του Αργυρού Κύκλου και από το 2024 βρίσκεται σε εξέλιξη ο Χρυσός Κύκλος Υπηρεσιών, στον οποίο συμμετέχουν 20 ξενοδοχεία που προχωρούν προς την εφαρμογή των απαιτήσεων του νέου Σχήματος Πιστοποίησης. Η διαδικασία πιστοποίησης προχωρά με ταχείς ρυθμούς και μέχρι στιγμής 13 ξενοδοχεία έχουν ήδη πιστοποιηθεί, αποτελώντας τους πρώτους φορείς ενός πιο βιώσιμου, σύγχρονου και ανταγωνιστικού μοντέλου λειτουργίας. Η ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών του Μέτρου αναμένεται μέχρι τον Μάρτιο του 2026.
Τα οφέλη για τις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που συμμετέχουν στο Μέτρο είναι ήδη ορατά, παρά το γεγονός ότι η πλήρης μετάβαση στην κυκλική οικονομία αποτελεί μια μακροπρόθεσμη διαδικασία. Η εφαρμογή κυκλικών πρακτικών έχει θέσει ισχυρές βάσεις για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων, ενώ παράλληλα έχει επιφέρει σημαντικές πρώτες βελτιώσεις, όπως η αναβάθμιση εσωτερικών διαδικασιών, η πιο αποδοτική διαχείριση πόρων και η εξοικονόμηση ενέργειας και νερού. Η μείωση των αποβλήτων και η ορθολογική οργάνωση των ροών εργασίας συμβάλλουν όχι μόνο στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, αλλά και στον περιορισμό των λειτουργικών δαπανών.
Σημαντικό αποτέλεσμα, είναι επίσης, πως η πρόοδος τεκμηριώνεται πλέον μέσα από μετρήσιμους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες, οι οποίοι αποδεικνύουν τη βελτίωση της αποδοτικότητας, της οργάνωσης και της βιώσιμης λειτουργίας των ξενοδοχείων.
Επιπλέον, οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που συμμετέχουν στο Μέτρο, είναι κατάλληλα προετοιμασμένες για να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε συναφή χρηματοδοτικά εργαλεία και χορηγίες, ενώ αναπτύσσουν βιώσιμα και κυκλικά τουριστικά προϊόντα που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς. Η πιστοποίηση λειτουργεί ως διακριτό σήμα ποιότητας και υπευθυνότητας, προσφέροντας ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Η μέχρι σήμερα πορεία του έργου υπό την ΟΕΒ αναδεικνύει την τεχνογνωσία και τη σταθερή της δέσμευση στην πράσινη μετάβαση, δημιουργώντας παρακαταθήκη γνώσης, δεξιοτήτων και απτών αποτελεσμάτων που θα στηρίζουν την εξέλιξη της κυκλικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια. Επιλέγοντας στρατηγικά έναν από τους ισχυρότερους και πιο εξωστρεφείς κλάδους της κυπριακής οικονομίας, τον ξενοδοχειακό τομέα, η ΟΕΒ συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της χώρας.
Τέλος, η αναγνώριση του Μέτρου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος ως καινοτόμου καλής πρακτικής στον ευρωπαϊκό χάρτη κυκλικής οικονομίας για το 2024 επιβεβαιώνει τον ηγετικό ρόλο της ΟΕΒ και τη συμβολή της στη διαμόρφωση ενός πιο υπεύθυνου και βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης για την Κύπρο. Με συνέπεια και όραμα, συνεχίζει να αποτελεί κινητήριο δύναμη στη μετάβαση της χώρας προς μια πραγματικά κυκλική και αειφόρο οικονομία.
* Λειτουργός, Τμήμα Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΟΕΒ)
