Με μεγάλη δυναμική προχωρεί η μακροχρόνια στρατηγική «SEA CHANGE 2030», αφού ήδη έχουν υλοποιηθεί 22 από τις 35 δράσεις, μεταξύ των οποίων η υιοθέτηση των πράσινων φορολογικών κινήτρων και η δημιουργία στερεών βάσεων για παροχή one–stop–shipping–shop. Σε συνέντευξη στο Forbes, ο υφυπουργός Ναυτιλίας, Βασίλης Δημητριάδης, μιλά επίσης για τη ψηφιακή μετάβαση του Υφυπουργείου Ναυτιλίας και τις επερχόμενες ανακοινώσεις για τη θαλάσσια σύνδεση Κύπρου – Ελλάδας.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στο κυπριακό νηολόγιο από τις κυρώσεις που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση στη Ρωσία;
Το Κυπριακό Νηολόγιο καταγράφει απώλειες από τις κυρώσεις αφού πλοία που εμπορεύονται ή δραστηριοποιούνται στη Ρωσία ή επηρεάζονται ευρύτερα από συγκεκριμένες πρόνοιες των κυρώσεων έχουν ήδη διαγραφεί ή πρόκειται να διαγραφούν. Τους τελευταίους δέκα μήνες η Κύπρος συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις για διαμόρφωση των διαφόρων πακέτων κυρώσεων κατά της Ρωσίας που προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι θέσεις που εκφράζει η πλευρά μας είναι απόλυτα τεκμηριωμένες με γνώμονα το πλαίσιο των κυρώσεων να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ναυτιλιακού τομέα, διασφαλίζοντας συνάμα τον ισότιμο ανταγωνισμό και περιορίζοντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα κενά (loopholes) που μοιραία οδηγούν σε διαγραφές πλοίων προς νηολόγια κρατών που δεν εφαρμόζουν τις κυρώσεις. Στόχος να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η ενιαία εφαρμογή των κυρώσεων. Η στάση της πλευράς μας έχει εκτιμηθεί ως υπεύθυνη και εποικοδομητική και σε αρκετές περιπτώσεις οι θέσεις μας έχουν γίνει αποδεκτές συγκρατώντας στο μετρό του δυνατού τις διαρροές για να παραμείνει η ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση η κυπριακή ναυτιλία δυνατή και να μην απωλέσει τον στρατηγικό της ρόλο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Β. Δημητριάδης: Προστιθέμενη αξία το Ισραήλ στην ακτοπλοϊκή
Η ναυτιλία είναι μια βιομηχανία βραδείας ανάκαμψης σε σχέση για παράδειγμα με τον τουρισμό. Δύσκολα επιστρέφουν πλοία που διαγράφηκαν καθώς οι πλοιοκτήτες επιδιώκουν να υψώνουν σημαίες στα πλοία τους απαλλαγμένες από βαρίδια και περιοριστικά μέτρα. Η αντίδραση μας σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες είναι να εντείνουμε περαιτέρω την προσπάθεια μας να επικοινωνήσουμε και να προβάλουμε τα πλεονεκτήματα της κυπριακής ναυτιλίας και τις νέες δράσεις που έχουμε υλοποιήσει, με έμφαση σε νέες αγορές, με σκοπό να τεθούν οι βάσεις προσέλκυσης νεότευκτων και ποιοτικών πλοίων στο κυπριακό νηολόγιο.
Το υφυπουργείο είναι ευχαριστημένο από τις δράσεις που λήφθηκαν για να καταστεί ελκυστικότερο το κυπριακό νηολόγιο; Σκέφτεστε κάποια νέα μέτρα;
Η προσπάθεια για να καταστεί ακόμη πιο ελκυστική η Κυπριακή σημαία είναι συνεχής. Υπάρχει το ήδη εγκεκριμένο φορολογικό καθεστώς από την Ευρωπαϊκή Ένωση που δημιουργεί συνθήκες σταθερότητας στις ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν στη Κύπρο καθώς και στα πλοία που υψώνουν την Κυπριακή σημαία. Πρόκειται για σημαντικό εργαλείο προσέλκυσης νέων πλοίων και εταιρειών, το οποίο πρόσφατα ενισχύσαμε περαιτέρω με την υιοθέτηση πράσινων φορολογικών κινήτρων. Υπάρχουν επίσης σωρεία άλλων κινήτρων, όπως μηδενικά τέλη εγγραφής πλοίων καθώς και πολύ χαμηλά τέλη που απαιτούνται για την διεκπεραίωση άλλων υπηρεσιών. Πέραν των οικονομικών και φορολογικών κινήτρων, υπάρχει ο πλούτος εμπειρογνωμοσύνης των στελεχών της ναυτιλιακής διοίκησης που προσφέρουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σχετικά με όλα τα θέματα τεχνικής φύσεως, ενώ έχουν τεθεί πλέον γερές βάσεις για την δημιουργία πλαισίου μονοθυριδικής εξυπηρέτησης (one-stop-shipping-shop) με την δημιουργία της Ναυτιλιακής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης και την ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών του Υφυπουργείου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα πιο πάνω αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά το ναυτιλιακό μας προϊόν αφού η ναυτιλία χρειάζεται άμεση και αποτελεσματική εξυπηρέτηση και Ναυτιλιακές Διοικήσεις που αποδεδειγμένα είναι δίπλα στη ναυτιλιακή βιομηχανία, ιδιαίτερα στις κρίσεις και στα δύσκολα. Αυτό το αποδείξαμε με τον τρόπο που διαχειριστήκαμε την πανδημία με τις διευκολύνσεις στις αλλαγές πληρωμάτων και με την εμβολιαστική κάλυψη των ναυτικών, αλλά και πρόσφατα με τον πόλεμο στην Ουκρανία που ενεργήσαμε άμεσα και δώσαμε λύσεις στα προβλήματα πρόσβασης που αντιμετώπιζαν οι επηρεαζόμενοι ναυτικοί στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Υπάρχει ξεκάθαρος σχεδιασμός και όραμα για το άμεσο μέλλον. Με την υλοποίηση όλων των Δράσεων της Εθνικής Στρατηγικής “SEA change 2030” που υιοθετήσαμε πέρσι (σημ. μέχρι στιγμής έχουν υλοποιηθεί 22 από τις 35 δράσεις) είμαι σίγουρος ότι η ναυτιλία μας θα καταστεί πιο ανθεκτική στις κρίσεις αλλά και πιο ανταγωνιστική.
Ποιες είναι οι προοπτικές που διακρίνετε στην Άπω Ανατολή, αναφορικά με την προσέλκυση εταιρειών και πλοίων υπό κυπριακή σημαία;
Αδιαμφισβήτητα υπάρχουν προοπτικές στην Άπω Ανατολή και προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε δρομολογήσει τη δημιουργία ναυτιλιακού γραφείου στο Τόκιο με στόχο την προώθηση της Κυπριακής Ναυτιλίας στην ευρύτερη περιοχή. Υπάρχει αριθμός ναυτιλιακών εταιρειών ιαπωνικών συμφερόντων που επιδιώκουν παρουσία στην ΕΕ και η Κύπρος αποτελεί ελκυστικό προορισμό και μια εξαιρετική επιλογή που μπορεί να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της εκεί αγοράς. Εκτιμούμε ότι η εκεί παρουσία μας θα βοηθήσει στη δικτύωση και στη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου έτσι που η αγορά της Άπω Ανατολής να γνωρίσει καλύτερα και να εμπιστευτεί την Κυπριακή Ναυτιλία. Αυτός ήταν και ο λόγος της εκεί επίσκεψης μου τον Ιούλιο όπου τέθηκαν οι βάσεις να γίνει ευρύτερα γνωστή η Κυπριακή Ναυτιλία μέσα από επαφές με ναυτιλιακές εταιρείες, με συνεντεύξεις στον τοπικό ναυτιλιακό τύπο αλλά και με παρουσιάσεις στο Εθνικό Κοινοβούλιο και επαφές με Ιάπωνες Βουλευτές και τοπικούς ναυτιλιακούς παράγοντες. Των επαφών αυτών ακολούθησε η επίσκεψη Ιαπώνων δημοσιογράφων στην Κύπρο όπου έγινε εκτενής κάλυψη στον ιαπωνικό Τύπο τόσο του Συνεδρίου «Ναυτιλιακή Κύπρος» όσο και του κυπριακού ναυτιλιακού συμπλέγματος. Είμαι σίγουρος πως η δημιουργία ναυτιλιακού γραφείου στο Τόκιο αποτελεί ένα σημαντικό βήμα που θα αποδώσει καρπούς τα επόμενα χρόνια.
SEA CHANGE 2030
Πώς προχωρεί η μακροχρόνια στρατηγική για την ναυτιλία (SEA Change 2030) και ποιες οι σημαντικότερες δράσεις που έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα;
Όπως ανέφερα κατ’ επανάληψη η μακροχρόνια στρατηγική “SEA Change 2030” αποτελεί την πορεία πλεύσης μας για τα επόμενα χρόνια. Επιπρόσθετα εισάγει μια νέα προσέγγιση και φιλοσοφία στον τρόπο με τον οποίο η Κύπρος, και ιδιαίτερα το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, θέλει να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας. Έχουν υλοποιηθεί ήδη 22 από τις 35 δράσεις με σημαντικότερες την υιοθέτηση των πράσινων φορολογικών κινήτρων, τη δημιουργία στέρεων βάσεων για παροχή μονοθυριδικής εξυπηρέτησης (one-stop-shipping-shop) με την προώθηση και ψήφιση από την Βουλή του νομοθετικού πλαισίου για την δημιουργία της Ναυτιλιακής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης και την ψηφιοποίηση όλων των Υπηρεσιών του Υφυπουργείου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης η λειτουργία της θαλάσσιας επιβατικής Σύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας μετά από 21 χρόνια, η στήριξη της ακτοπλοΐας μας μέσα από στοχευμένο σχέδιο κρατικής ενίσχυσης (de minimis) καθώς και οι στοχευμένες, διαδραστικές και καινοτόμες δράσεις μας προς τους νέους και ευρύτερα την κοινωνία των πολιτών για να γνωρίσουν τη ναυτιλία και να την εντάξουν στις επιλογές σπουδών και επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
Τι να περιμένουμε να δούμε όταν θα ψηφιοποιηθούν όλες οι δραστηριότητες του υφυπουργείου;
Η ολοκλήρωση του ψηφιακού μετασχηματισμού που είναι προγραμματισμένη για τις αρχές του 2024 θα δώσει την ευκαιρία στο Υφυπουργείο να λειτουργεί σε ένα περιβάλλον χωρίς χαρτί. Ενισχύουμε περαιτέρω ένα από τα πιο ισχυρά πλεονεκτήματα της Ναυτιλιακής μας Διοίκησης που είναι η εξυπηρέτηση. Με την ψηφιοποίηση, η εξυπηρέτηση θα γίνει ακόμη πιο άμεση και αποτελεσματική με το σύνολο της ναυτιλιακής βιομηχανίας να απολαμβάνει υπηρεσίες πολύ υψηλού επιπέδου. Μια πρώτη δυνατή γεύση από την ψηφιακή μετάβαση θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν οι συναλλασσόμενοι με το Υφυπουργείο από τις αρχές του 2023 με τη δημιουργία κινητής εφαρμογής (MobileApp) όπου η κάθε ψηφίδα που ολοκληρώνεται θα είναι διαθέσιμη στους χρήστες για να εξυπηρετηθούν μέσω του κινητού τους, ενώ προωθείται άμεσα και η δημιουργία «Ηλεκτρονικού Γραφείου Υποστήριξης» (e-Helpdesk) και η δημιουργία “Ηλεκτρονικής Ναυτιλιακής Βιβλιοθήκης (e-Maritime Library). Πρόκειται για δύο δράσεις που περιλαμβάνονται στη Στρατηγική μας και οδεύουν προς υλοποίηση.
ΑΠΑΝΘΡΑΚΟΠΟΙΗΣΗ
Ποια η θέση της Κύπρου στις προσπάθειες για απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, δεδομένων των συγκυριών, με το ουκρανικό και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί; Υπάρχει ανάγκη επιβράδυνσης της προσπάθειας;
Η Κύπρος συμμετέχει ενεργά στις προσπάθειες και στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που εκδηλώνονται τόσο σε επίπεδο ΕΕ (Δέσμη Μέτρων Fitfor55) όσο και στα πλαίσια του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού. Επιδιώκουμε παγκόσμιες ρυθμίσεις για μια βιομηχανία με αμιγώς διεθνή χαρακτήρα όπως η ναυτιλία και ιδιαίτερα για ένα πρόβλημα και μια πρόκληση όπως η κλιματική αλλαγή, που δεν έχει σύνορα. Μόνο έτσι θα μειώσουμε αποτελεσματικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ναυτιλίας διασφαλίζοντας όρους ισότιμου ανταγωνισμού. Εκτιμώ ότι θα πρέπει ως ΕΕ να πορευθούμε στις διαπραγματεύσεις για διαμόρφωση πιο φιλόδοξων διεθνών ρυθμίσεων με εποικοδομητικό πνεύμα και με διάθεση να επιδιώξουμε συγκλήσεις και να παρέχουμε στήριξη σε τρίτα κράτη που δεν συμμερίζονται στον ίδιο βαθμό την ανάγκη ουσιαστικής συνεισφοράς. Το Ουκρανικό και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν έχουν αναθεωρήσει τις στοχεύσεις τουλάχιστον σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Επικρατεί η άποψη από πολλούς ότι η συνέχιση της προσπάθειας ακόμη και η επιτάχυνση της, με περισσότερη έμφαση στην έρευνα, για εξεύρεση και ασφαλή χρήση καυσίμου μη ορυκτής προέλευσης για τις θαλάσσιες μεταφορές, δύναται να συμβάλει στην ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Εκτιμώ ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις της Ευρωπαϊκής Ναυτιλίας από την εφαρμογή των κυρώσεων θα πρέπει να συνοδεύονται με αντισταθμιστικά μέτρα από την ΕΕ για να μπορέσει να περιοριστεί η συρρίκνωση του ευρωπαϊκού στόλου και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ανάκαμψης.
Πώς συμβάλλει η Κύπρος προς την κατεύθυνση της πράσινης ναυτιλίας;
Πέραν από την ενεργό μας παρουσία στο υπό διαμόρφωση νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού με προτάσεις που να είναι πρακτικά εφαρμόσιμες λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ναυτιλιακού τομέα, η Κύπρος σε εθνικό επίπεδο ενθαρρύνει:
(α) τη ναυτιλιακή βιομηχανία στις προσπάθειες που καταβάλλει για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ναυτιλίας με Πράσινα Φορολογικά Κίνητρα,
(β) την έρευνα και καινοτομία μέσω της παροχής χρηματοδοτικών εργαλείων για μια πιο αειφόρο και πράσινη ναυτιλία σε συνεργασία με το ΙΔΕΚ,
(γ) τη διευκόλυνση δοκιμών σε πλοία υπό Κυπριακή Σημαία για χρήση βιοκαυσίμων και εναλλακτικών μη ορυκτής προέλευσης καυσίμων.
Επιπρόσθετα μέσα από υβριδικές ημερίδες που απευθύνονται στη παγκόσμια ναυτιλία, η Κύπρος συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός γόνιμου διαλόγου και εξαγωγής χρήσιμων συμπερασμάτων για την ανθρακοποίηση της ναυτιλίας επιδιώκοντας να τροφοδοτήσει τις διεργασίες για διαμόρφωση ρυθμιστικού πλαισίου σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο.
ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η κυπριακή και η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία;
Για την παγκόσμια ναυτιλία η απανθρακοποίηση, τα διαχρονικά θέματα ασφάλειας (safety) στη ναυσιπλοΐα και προστασίας (security), πειρατείας, προστασίας και προώθησης του ναυτικού επαγγέλματος. Για την κυπριακή ναυτιλία, πέραν από τα πιο πάνω, είναι η καλλιέργεια θαλάσσιας και ναυτιλιακής κουλτούρας στους νέους μας. Αποτελεί προσωπικό στοίχημα και πρόκληση να επικοινωνήσουμε αυτό τον συναρπαστικό τομέα στα σχολεία και στους νέους μας. Πρέπει να παράγουμε επιστήμονες που θα στηρίξουν τη ναυτιλία μας για να δυναμώσει περαιτέρω και να συνεισφέρει ακόμη περισσότερο στην οικονομία του τόπου και να μας κάνει όλο και πιο περήφανους στα διεθνή βήματα. Δυναμώνοντας τη ναυτιλία μας ενισχύουμε την οντότητα και την κρατική μας υπόσταση ενώ ο πλούτος εμπειρογνωμοσύνης μας στον τομέα ανοίγει πόρτες και δημιουργεί πλαίσια συνεργασιών ενισχύοντας τις εξωτερικές μας σχέσεις, διμερείς και πολυμερείς. Η ναυτιλιακή διπλωματία μπορεί να τοποθετήσει τη μικρή μας πατρίδα σε περίοπτη θέση στο παγκόσμιο χάρτη με πολλαπλά οφέλη.
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗ
Ποιος είναι ο απολογισμός του Υφυπουργείου Ναυτιλίας για την θαλάσσια σύνδεση Κύπρου – Ελλάδας;
Ολοκληρώθηκε η πρώτη περίοδος λειτουργίας της θαλάσσιας επιβατικής σύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας με μεγάλη επιτυχία. Η υπηρεσία αγκαλιάστηκε από το επιβατικό κοινό αφού ταξίδευσαν 7412 επιβάτες και 1946 οχήματα ενώ τα παράπονα και οι παρατηρήσεις από τους επιβάτες ήταν μόνο 37. Τα πιο πάνω πολύ θετικά στοιχεία δεν μας εφησυχάζουν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η υπηρεσία είναι επιδοτούμενη από το κράτος και αν θέλουμε να καταστεί βιώσιμη και να λειτουργήσει μια μέρα χωρίς την κρατική στήριξη θα πρέπει να φροντίζουμε στη συνεχή βελτίωση της, στην επίλυση των προβλημάτων και στη παροχή βελτιωμένων και πιο ποιοτικών υπηρεσιών. Προς αυτή την κατεύθυνση είμαστε σε συνεχή επαφή με την ανάδοχο εταιρεία, παρακολουθούμε ως Αναθέτουσα Αρχή την πορεία εφαρμογής της Σύμβασης και εντός των επόμενων βδομάδων θα ενημερώσουμε το επιβατικό κοινό τόσο για τη λειτουργία της υπηρεσίας για την καλοκαιρινή περίοδο 2023 όσο και για τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων, είτε αυτά αφορούν υποδομές και υπηρεσίες στο λιμάνι είτε το ίδιο το πλοίο, με γνώμονα πάντα την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού.
Forbes – Δεκέμβριος 2022
