Η υπερψήφιση από την αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων του νομοσχεδίου που θα μπορούσε να αναγκάσει την κινεζική ByteDance να προχωρήσει στην πώληση του TikTok προκάλεσε έκπληξη από την Ουάσινγκτον έως το Πεκίνο. Είναι η τελευταία κλιμάκωση στον διαχωρισμό της παγκόσμιας τεχνολογικής αγοράς σε στρατόπεδα.
Το νομοσχέδιο χρειάζεται και την έγκριση της Γερουσίας (μόνο έξι γερουσιαστές, όλοι Δημοκρατικοί, έχουν παρουσία στο TikTok) και μετά την υπογραφή του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος προανήγγειλε ότι θα το πράξει, εφόσον περάσει από το νομοθετικό σώμα.
Αν συμβούν όλα τα παραπάνω, η ByteDance θα έχει προθεσμία έξι μηνών για να πωλήσει τις δραστηριότητες του TikTok, αλλιώς οι ιδιοκτήτες app stores και οι διαδικτυακοί πάροχοι, θα απαγορεύεται να υποστηρίζουν την πλατφόρμα και άλλες εφαρμογές που συνδέονται με την ByteDance.
Μερικοί από τους φανατικούς θιασώτες του TikTok σάστισαν με το “ban” που μπορεί να ρίξει η αμερικανική κυβέρνηση στην πλατφόρμα. Η εφαρμογή έχει 170 εκατομμύρια χρήστες στις ΗΠΑ – αριθμός μεγαλύτερος από όσους πήγαν στις κάλπες το 2020 (155 εκατομμύρια πολίτες ) και υπερτριπλάσιος από τον αριθμό των εγγεγραμμένων Δημοκρατικών (47,7 εκατομμύρια) ή Ρεπουμπλικάνων (35,3 εκατομμύρια), όπως δείχνουν τα στοιχεία του Ballotpedia.
Ωστόσο, όλα είναι πιθανά σε μια εκλογική χρονιά για τις ΗΠΑ, με την Κίνα να είναι ένα από τα ελάχιστα θέματα συναίνεσης της αμερικανικής πολιτικής σκηνής. Πολλοί προσπαθούν να καταλάβουν ποιος θα κερδίσει και ποιος θα χάσει, αν οι ΗΠΑ “μπανάρουν” το κινεζικό TikTok.
Πιθανές επιπτώσεις
Η οικονομία των influencers
Νέες και νέοι με έντονη προσωπικότητα, ωραίο παρουσιαστικό, λίγο ταλέντο και οικονομικές φιλοδοξίες παλαιότερα θα στρέφονταν στην τηλεόραση ή στην ποπ μουσική. Τώρα, δεν χρειάζεται να περιμένουν να τους ανακαλύψει κάποιος – απλά παιρνουν το smartphone τους, επιλέγουν μια θεματική και δημιουργούν περιεχόμενο.
Σύμφωνα με μελέτη της Oxford Economics -την οποία υπογράφει και το TikTok- η οικονομία των influencers στην πλατφόρμα στηρίζει 224.000 θέσεις εργασίας και 7.000 μικρές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ και συνέβαλε με περισσότερα από 24 δισ. δολάρια στο αμερικανικό ΗΠΑ το 2023. Σύμφωνα με το Axios, “το TikTok ήταν η εφαρμογή με τα περισσότερα downloads στις ΗΠΑ το 2021 και το 2022, σύμφωνα με το Apptopia. Η κινεζική εφαρμογή ηλεκτρονικού εμπορίου Temu τού πήρε τα πρωτεία το 2023”. Αυτή η “στρατιά των influencers” θα μπορούσε να μεταφέρει ένα μέρος των followers σε άλλα social media.
Ωστόσο, κανενός ανταγωνιστή ο αλγόριθμος δεν έχει τον αντίκτυπο του TikTok στη δημιουργία νέων stars ή γενικότερα στην αύξηση της δημοφιλίας. Λογικό είναι να ακουστούν κραυγές αγωνίας αν οι δημιουργοί περιεχομένου στo ΤικΤοκ δουν την καριέρα τους να “ξεφουσκώνει”.
Eπενδυτές
Η μητρική του TikTok, η ByteDance, αποτιμήθηκε πρόσφατα στα 268 δισ. δολάρια μετά την επαναγορά μετοχών από θεσμικούς επενδυτές στο τέλος του 2023. Το Reuters ανέφερε ότι η αξία αυτή βασίστηκε στα εκτιμώμενα έσοδά της ύψους 120 δισ. δολαρίων για το 2023. Οι δραστηριότητες του TikTok στις ΗΠΑ φέρεται να απέφεραν έσοδα 16 δισ. δολαρίων. Έτσι η αποτίμησή της σκαρφαλώνει στα 36 δισ. δολάρια (με βάση τον πολλαπλασιαστή της μητρικής).
Η ByteDance ανήκει κατά 60% σε εταιρείες όπως η General Atlantic, η Blackrock και η Susquehanna International Group (SIG). Ο επικεφαλής της SIG και ρεπουμπλικανός μεγαλοχορηγός Jeff Yass φέρεται να έχει καθαρή περιουσία αξίας 33 δισ. δολαρίων, συνδεδεμένη με την ByteDance, σύμφωνα με την εκτίμηση του Forbes. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Zhang Yiming, κατέχει το 20% των μετοχών της ByteDance, αλλά ελέγχει άνω του 50% των δικαιωμάτων ψήφου.
Θεωρητικά, μια αναγκαστική πώληση θα μπορούσε να παρέχει σε αυτούς του φορείς κάποια ρευστότητα, αφού η δημόσια εγγραφή της ByteDance έχει καθυστερήσει για χρόνια εν μέσω κλιμάκωσης τωνβ εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Εάν το TikTok αποσπαστεί από την κινεζική μητρική της θα μπορούσε να γίνει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πλατφόρμα social media στον κόσμο, και ένας “καυτός” υποψήφιος για IPO.
Η κινεζική κυβέρνηση, πάντως, μπορεί να θέσει βέτο στην πώληση του TikTok, δεδομένου ότι οι αλγόριθμοι θεωρούνται ευαίσθητη τεχνολογία ασφαλείας. Οι αρχικές ενδείξεις δείχνουν ότι το Πεκίνο δύσκολα θα δώσει το πράσινο φως, σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal.
Πρόσφατα, ο Wang Wenbin, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε: “Η ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου από τη Βουλή των Αντιπροσώπων επιτρέπει στις ΗΠΑ να αντιταχθούν στις αρχές του θεμιτού ανταγωνισμού και των διεθνών εμπορικών κανόνων”.
Εάν η πώληση του TikTok θεωρηθεί θέμα “εθνικής τιμής”, οι διεθνείς επενδυτές της ByteDance μπορεί να καταλήξουν να έχουν στα χέρια τους μετοχές σε μια εταιρεία social media με δραστηριότητες μόνο στην Κίνα, με περιορισμένα δικαιώματα ψήφου και αμυδρές προοπτικές να εισαχθεί ποτέ στο αμερικανικό χρηματιστήριο.
Οι πλειοδότες σε μια συμφωνία για το TikTok
Η προοπτική μιας αναγκαστικής πώλησης έχει προσελκύσει επίδοξους πλειοδότες, μεταξύ των οποίων ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Στιβ Μνούτσιν, ο οποίος συμμετείχε στην αποτυχημένη προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να “επιβάλει” την πώληση του TikTok το 2020, και ο Μπόμπι Κότικ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Activision. Πιθανώς, ελπίζουν να αγοράσουν έναν πολύτιμο ψηφιακό “κολοσσό” σε τιμή ευκαιρίας.
Ακόμη και αν η ByteDance και οι κινεζικές αρχές εξέταζαν το ενδεχόμενο να εγκρίνουν την απόσχιση του TikTok, δεν είναι σαφές ποιες δραστηριότητες θα ήταν προς πώληση και πώς θα προχωρούσε μια τέτοια συμφωνία. Μπορεί οι 170 εκατ. Αμερικανοί χρήστες του TikTok να είναι σημαντικός αριθμός, αλλά είναι μειοψηφία σε σύγκριση με το 1 δισ. χρήστες παγκοσμίως. Μια αμερικανική έκδοση του TikTok, απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο, είναι λιγότερο πολύτιμη για τα brands και τους δημιουργούς περιεχομένου που στοχεύουν στην μεγαλύτερη δυνατή επιρροή και θα βρισκόταν σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους ανταγωνιστές της.
Επιπλέον, φαίνεται αδιανόητο η ByteDance ή το Πεκίνο να επιτρέψουν την παράδοση του κώδικα πηγής σε έναν ξένο ανταγωνιστή. Χωρίς αυτόν, όμως, το TikTok είναι ένα άδειο κέλυφος.
Οι επίδοξοι αγοραστές του TikTok πιθανότατα θα πρέπει δαπανήσουν τεράστια ποσά ενέργειας και σε αμοιβές για να απεμπλακούν από την πληθώρα των νομικών και τεχνικών ζητημάτων, και το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ένα ναυάγιο σε 6 μήνες.
Το αμερικανικό χρηματιστήριο
Ο Nasdaq και ευρύτερα η αμερικανική αγορά πιθανόν να νιώσουν αναταράξεις από ένα “επεισόδιο” με το TikTok.
Φέτος, ο κολοσσός του fast fashion Shein αναμενόταν να είναι η IPO που θα ενθουσίαζε τους επενδυτές. Ωστόσο, η Shein φέρεται να μετατοπίζει τις φιλοδοξίες της στο χρηματιστήριο του Λονδίνου μετά τις καθυστερήσεις στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ και τις εκκλήσεις των νομοθέτων να εμποδίσουν μια δημόσια προσφορά στην αγορά της Νέας Υόρκης.
To TikTok και η Shein είναι εταιρείες με “ρίζες” στην Κίνα που κατάφεραν να ξεπεράσουν στην καινοτομία τους εδραιωμένους δυτικούς ανταγωνιστές τους. Οι αμερικανικές αγορές θα δυσκολευτούν να προσελκύσουν τις καλύτερες εταιρείες παγκοσμίως, αν δείξουν ότι έχουν “ανεπιθύμητους” υποψηφίους.
Οι νικητές από την απαγόρευση του TikTok
Μια απαγόρευση του TikTok στις Ηνωμένες Πολιτείες θα δημιουργούσε ωστόσο και μερικούς μεγάλους νικητές.
Μεγάλη τεχνολογία
Ενώ η Meta και η Google τήρησαν επιδεικτική σιγήν ιχθύος κατά τις τελευταίες συζητήσεις για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του TikTok, εύλογα ορέγονται στην προοπτική να ανακτήσουν τα χαμένα διαφημιστικά έσοδα από τον μεγάλο ανταγωνιστή τους. Μεγάλο μέρος του περιεχομένου σε βίντεο που ανεβαίνει στο TikTok θα μπορούσε να προσαρμοστεί στα YouTube Shorts της Google ή στα Instagram Reels της Meta. Ωστόσο, καμία από τις δύο πλατφόρμες δεν μπορεί να έχει την πέραση του TikTok στους νεαρούς καταναλωτές.
Έτσι, οι Big Tech αναμένεται να μεγαλώσουν και άλλο την ώρα που η αναγκαστική πώληση του TikTok θα είναι το πρώτο βήμα προς διευρυμένες μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο χρήσης και λειτουργίας που διέπει τα social media. Όπως αυστηρούς περιορισμούς στην πρόσβαση των νεαρών χρηστών και αυστηρούς ελέγχους στη συλλογή και “πώληση” δεδομένων που αφορούν τη συμπεριφορά του κοινού. Για παράδειγμα, ο νόμος για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο, ο οποίος θα απαιτούσε ότι για τους χρήστες κάτω των 18 ετών θα εφαρμοζόταν εξ ορισμού το υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής.
Ο παράγων “νόμος”
Δικηγόροι, λομπίστες και οποιοσδήποτε άλλος… χρεώνει με την ώρα θα έχει την ευκαιρία να κάνει μια μικρή περιουσία καθώς η απαγόρευση του TikTok θα περνά από το δικαστικό σύστημα και διάφοροι μνηστήρες θα προσπαθούν να γίνουν ο επόμενος ιδιοκτήτης της εφαρμογής. Οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία θα πρέπει να πληροί τις απαιτήσεις των ρυθμιστικών αρχών τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στο Πεκίνο. Ταυτόχρονα, η εταιρεία θα αμφισβητήσει τη συνταγματικότητα της απαγόρευσης για λόγους ελευθερίας του λόγου. Αναμείνατε “ανταλλαγή πυρών” με διακύβευμα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Γονείς
Ίσως οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι από το σενάριο απαγόρευσης του TikTok στις ΗΠΑ να είναι οι γονείς που προσπαθούν απεγνωσμένα να πείσουν τα παιδιά τους να συζητήσουν κατά την ώρα του δείπνου, να διαβάσουν ένα βιβλίο ή να παίξουν έξω.
Σύμφωνα με την Gallup, ο μέσος 17χρονος περνάει 5,8 ώρες την ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το TikTok, το YouTube και το Snapchat να ανταγωνίζονται για τη θέση του κορυφαίου. Αυτό το επίπεδο εθισμού στην οθόνη συμβάλλει ελάχιστα στη συναισθηματική, σωματική ή εκπαιδευτική ανάπτυξη των παιδιών. Παρόλα αυτά, πολλοί γονείς αναγκάζονται να εμπλέκονται σε καθημερινές συγκρούσεις για να ανακατευθύνουν την ενέργεια των παιδιών τους.
Αν το Κογκρέσο επιδείξει τη δέουσα αποφασιστικότητα για τον περιορισμό του TikTok, οι γονείς στις ΗΠΑ ίσως εντέλει πείσουν τα παιδιά τους να αφήσουν στην άκρη τα τηλέφωνά τους.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
