Τον εκκολαπτόμενο ανταγωνισμό για την παγκόσμια οικονομική κυριαρχία μεταξύ της Δύσης και των λεγόμενων αναπτυσσόμενων οικονομιών, με άγνωστο αποτέλεσμα τουλάχιστον στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καταδεικνύει η πρόσφατη διεύρυνση της ομάδας κρατών με το γνωστό ακρωνύμιο BRICS στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε την περασμένη βδομάδα στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπως εκτιμούν οικονομολόγοι.
Μετά το πέρας της συνόδου στο Sandton Convention Centre ανακοινώθηκε ότι η ομάδα κρατών αναδυόμενων χωρών BRICS, ήτοι Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική, κάλεσε τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, την Αιθιοπία, την Αίγυπτο, την Αργεντινή και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να ενταχθούν στον συνασπισμό αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου του 2024.
Με βάση στατιστικά στοιχεία, ο BRICS+ δηλαδή με τις νέες χώρες που θα ενταχθούν, θα διαθέτει μερίδιο 46% σε σχέση με τον πληθυσμό του πλανήτη, 29,3% στο παγκόσμιο ΑΕΠ, 43,1% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και 25,1% των παγκόσμιων εξαγωγών, με πολλούς οικονομολόγους να λένε ότι τα στοιχεία αυτά υπερβαίνουν τα αντίστοιχα της G7, της ομάδας των πιο ισχυρών αναπτυγμένων οικονομιών του κόσμου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι BRICS δεν μπορούν να γίνουν η αντι-Δύση
Δυναμική «πολιτικού χαρακτήρα»
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών και πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Μιχάλης Σαρρής, εκτίμησε ότι αν και η ομάδα αυτή υπάρχει εδώ και χρόνια, το μπλοκ των BRICS «έχει αποκτήσει πρόσφατα μια νέα δυναμική κυρίως πολιτικού χαρακτήρα, που περιλαμβάνει την προσέλκυση και άλλων χωρών».
«Τo κύριο χαρακτηριστικό της νέας αυτής δυναμικής είναι η αντίθεση προς την πρακτική των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής να χρησιμοποιήσει το δολάριο για πολιτικούς σκοπούς», δήλωσε στο ΚΥΠΕ, για να προσθέσει πως «δεν είναι τυχαίο που χώρες που δείχνουν ενδιαφέρον είναι υποψήφιες για πιθανές κυρώσεις».
Όσον αφορά το κατά πόσον μπορεί το μπλοκ BRICS να κάμψει την παντοδυναμία του αμερικανικού δολαρίου, ο κ. Σαρρής είπε ότι δεν φαίνεται να είναι εφικτή σε σύντομο χρονικό διάστημα η αντικατάσταση του δολαρίου ως νόμισμα διεθνών συναλλαγών.
«Όμως η Κίνα με το μεγάλο της οικονομικό μέγεθος αποκτά δυναμική βασικού παίκτη με δυνατότητα να παρέχει βοήθεια στις υπόλοιπες χώρες με απομακρυσμένο χρονικά στόχο την υιοθέτηση του δικού της νομίσματος για διεθνείς συναλλαγές», σημείωσε.
Μετατοπίζεται το κέντρο βάρος στα ανατολικά αλλά δεν μετρά μόνο το μέγεθος
Ο Παρέτ Κουπελιάν, επικεφαλής οικονομολόγος της PwC Ηνωμένου Βασιλείου, ανέφερε πως η εμφάνιση των οικονομιών BRICS+ δεν σηματοδοτεί το τέλος της G7.
«Είναι αλήθεια ότι το κέντρο της οικονομικής ισχύος μετατοπίζεται από τη Δύση στην Ανατολή, αυτό είναι αναπόφευκτο και αναμενόμενο. Ωστόσο, το μέγεθος της οικονομίας δεν είναι ο μοναδικός δείκτης επιρροής και δύναμης. Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως η θεσμική ποιότητα, η διπλωματική και στρατιωτική ισχύς και η τεχνολογική ικανότητα», είπε.
Υπενθύμισε πως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας και της οικονομίας στήθηκε με γνώμονα κυρίως τις δυτικές χώρες (Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ), με τον Πρόεδρο της της Παγκόσμιας Τράπεζας να είναι πάντα Αμερικανός, αφού οι ΗΠΑ έχουν τις πιο πολλές μετοχές στην Παγκόσμια Τράπεζα.
«Προς το παρόν», πρόσθεσε «δεν υπάρχει προφανής εναλλακτική λύση για το τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει το παρών παγκόσμιο σύστημα ούτε υπάρχει σαφής διαδρομή για το πως οι τωρινοί θεσμοί θα μπορούν να φιλοξενήσουν καλύτερα τις αναδυόμενες οικονομίες».
Επεσήμανε ακόμη πως τα θεσμικά όργανα των αναδυόμενων οικονομιών δεν έχουν δοκιμαστεί.
Λέγοντας πως το renminbi παρουσιάζεται ως πρόκληση για το δολάριο, ο κ. Κουπελιάν τόνισε ωστόσο ότι σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, ο λογαριασμός κεφαλαίου της Κίνας δεν είναι πλήρως ανοιχτός, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας δεν έχει ακόμη αντιμετωπίσει μια σοβαρή εγχώρια οικονομική κρίση για να αποδείξει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει κρίσεις και να χτίσει αξιοπιστία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι BRICs, ο κανόνας του χρυσού και το «νομισματικό παράδειγμα» του 1944
«Αυτός είναι ο λόγος γιατί 50% της τιμολόγησης του παγκόσμιου εμπορίου παραμένει σε δολάρια αν και το μερίδιο των ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο είναι περίπου 10%».
Δεν υπάρχουν σαφείς στόχοι
Εξάλλου, ο Τζιμ Ο’ Νιλ, βρετανός οικονομολόγος, στον οποίο αποδίδεται η κυριότητα του ακρωνύμιου BRICS (BRIC ήταν το αρχικό ακρωνύμιο το 2001 προτού ενταχθεί η Νότιος Αφρική), ανέφερε σε άρθρο του στο project syndicate ότι οι αποφάσεις για ένταξη νέων κρατών δεν λήφθηκαν με σαφείς στόχους, πολύ περισσότερο δε με σαφή οικονομικά κριτήρια. «Γιατί δεν κλήθηκε η Ινδονησία, γιατί η Αργεντινή και όχι το Μεξικό, γιατί η Αιθιοπία και όχι η Νιγηρία;» διερωτάται.
Αναγνωρίζει ότι σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης (PPP), το μπλοκ των BRICS είναι οριακά μεγαλύτερο της ομάδας G7, αλλά επισήμανε ότι υπάρχουν μεγάλες ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών κάτι όμως που ισχύει και στους G7.
Σημείωσε όμως τα προβλήματα και τους ανταγωνισμούς μεταξύ βασικών «παικτών» του ΒRICS και ιδιαίτερα των γιγάντων Κίνας και Ινδίας, που έχουν μεγάλους στόχους για την θέση τους στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι και όχι μόνον.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: BRICS εναντίον δολαρίου – Τι μπορούν να πετύχουν
«Η ομάδα θα μπορούσε να ήταν πιο αποτελεσματική αν οι πραγματικοί κύριοι παίκτες ήταν πραγματικά σοβαροί για επίτευξη κοινών στόχων. Όμως η Κίνα και η Ινδία σπάνια συμφωνούν σε οτιδήποτε και δεδομένων των τρεχουσών διμερών τους σχέσεων, καμιά από τις δύο χώρες θα είναι ενθουσιώδης εάν η άλλη κερδίσει περισσότερη επιρροή σε βασικούς παγκόσμιους θεσμούς», είπε.
Όσον αφορά στην κυριαρχία του αμερικανικού δολαρίου, ο κ. Ο’ Νιλ έχει αμφιβολίες αν αυτό μπορεί να γίνει από το μπλοκ των BRICS, καθώς ούτε το ευρώ αν και μείωσε κάπως την επιρροή του δολαρίου, δεν το αντικατέστησε αφού τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης δεν κατέφεραν να συμφωνήσουν να αφήσουν τα χρηματοοικονομικά τους εργαλεία να αποκτήσουν επαρκή ρευστότητα και μέγεθος στην παγκόσμια οικονομία, ενώ αν Κίνα και Ινδία προωθούσαν σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις τα εθνικά τους νομίσματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται πιο ευρέως για διεθνείς συναλλαγές.
«Αλλά αν συνεχίσουν να περιορίζονται στο παράπονο για το δολάριο και να ψιθυρίζουν αφηρημένα για ένα κοινό νόμισα του BRICS είναι απίθανο να πετύχουν πολλά», σημείωσε.
ΚΥΠΕ
