Ακίνητα, οχήματα, ρολόγια πολυτελείας αλλά και χρηματικά ποσά εκατομμυρίων δέσμευσε το 2021 η Εθνική Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΟΚΑΣ), στο πλαίσιο της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές ενέργειες.

Η ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων γίνεται μετά τον εντοπισμό παράνομων δραστηριοτήτων. Πέρσι δεσμεύθηκε χρηματικό ποσό πέραν των €7 εκατ., δύο ακίνητα, 19 οχήματα και ρολόγια πολυτελείας. Παράλληλα, η Μονάδα προχώρησε και στη δήμευση ποσού €174 χιλ.

Τόσο η δέσμευση όσο και η δήμευση περιουσίας γίνεται μετά από την έκδοση σχετικών διαταγμάτων. Συγκεκριμένα, η δέσμευση περιουσίας γίνεται όταν έχει αρχίσει και δεν έχει περατωθεί ή επίκειται η έναρξη εντός της Δημοκρατίας της ποινικής διαδικασίας εναντίον προσώπου για διάπραξη γενεσιουργού αδικήματος ή αδικήματος νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επίσης, γίνεται όταν η Μονάδα κατέχει πληροφορία βάσει της οποίας δημιουργείται εύλογη υποψία ότι πρόσωπο πιθανόν να κατηγορηθεί ή έχει κατηγορηθεί για διάπραξη αδικήματος νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στην Κύπρο ή σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε ξένη χώρα και  το δικαστήριο είναι ικανοποιημένο ότι υπάρχει εύλογη αιτία ότι πρόσωπο έχει αποκομίσει οποιοδήποτε όφελος από τη διάπραξη των σχετικών αδικημάτων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Από την άλλη, η δήμευση περιουσίας γίνεται μετά από την καταδίκη προσώπου για το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων και πριν από την επιβολή της ποινής και αφορά την είσπραξη του ποσού των παράνομων εσόδων. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΜΟΚΑΣ για το 2021, από τον Ιανουάριο του 1997, που η μονάδα άρχισε τη λειτουργία της, μέχρι πέρσι εκδόθηκαν από τα κυπριακά δικαστήρια μετά από αίτηση της ΜΟΚΑΣ 275 διατάγματα δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων.

Η μη εκτέλεση συναλλαγών

Επίσης, η Μονάδα εξέδωσε και 240 διοικητικές οδηγίες για μη εκτέλεση συναλλαγών. Να σημειωθεί πως οι διοικητικές οδηγίες εκδίδονται από τη ΜΟΚΑΣ με σκοπό την αναστολή των συναλλαγών σε τραπεζικούς λογαριασμούς, όταν υπάρχει εύλογη υποψία ότι η συναλλαγή σχετίζεται με νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, για σκοπούς ανάλυσης ύποπτης συναλλαγής ή για μελλοντική έκδοση δικαστικών διαταγμάτων δέσμευσης ή δήμευσης περιουσίας. Η εντολή μπορεί να ισχύει μέχρι επτά εργάσιμες μέρες και η ισχύς της δύναται να ανανεωθεί για περίοδο που δεν υπερβαίνει συνολικά τις 30 εργάσιμες μέρες.

Η έκδοση των σχετικών οδηγιών γίνεται στη βάση αιτιολογημένων αιτημάτων από ξένες χώρες. Επιπρόσθετα, εκδόθηκαν και 83 διατάγματα ξένων δικαστηρίων. Σε αυτή την περίπτωση, η αρμόδια αρχή άλλης χώρας υποβάλλει αίτημα για την εγγραφή και εκτέλεση διατάγματος δέσμευσης ή δήμευσης που εκδόθηκε από το δικαστήριο ξένης χώρας. Στη συνέχεια, το διάταγμα εγγράφεται σε κυπριακό δικαστήριο και καθίσταται εκτελεστέο ως να έχει εκδοθεί από δικαστήριο της Κύπρου, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της νομοθεσίας.

Στο μεταξύ, την ίδια περίοδο, κατά την εκδίκαση ημεδαπών ποινικών υποθέσεων εκδόθηκαν από τα κυπριακά δικαστήρια 62 διατάγματα δήμευσης. Βάσει της ετήσιας έκθεσης, ο Τομέας Διεθνούς Συνεργασίας της ΜΟΚΑΣ, σε συνεργασία με την αστυνομία και το τελωνείο, εκτέλεσε 419 αιτήματα από αντίστοιχες μονάδες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών του εξωτερικού και 59 αιτήματα από υπηρεσίες ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων. Επίσης, λήφθηκαν 228 αυθόρμητες ενημερώσεις από αντίστοιχες μονάδες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών του εξωτερικού.

Αύξηση 54% των αναφορών

Πέρσι στη ΜΟΚΑΣ υποβλήθηκαν συνολικά 2.499 αναφορές για ύποπτες δραστηριότητες και ύποπτες συναλλαγές που πιθανόν να σχετίζονται με εγκληματικές δραστηριότητες ή με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Μάλιστα, σε σχέση με το 2014 έχει καταγραφεί αύξηση της τάξης του 54%, εξαιτίας της προόδου της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας και της τεχνολογικής καινοτομίας, που δημιούργησε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, τα οποία με αλλεπάλληλες τροποποιήσεις της νομοθεσίας συμπεριλήφθηκαν στις υπόχρεες οντότητες. Οι αναφορές γίνονται από τις υπόχρεες οντότητες.

Οι αναφορές για τις ύποπτες δραστηριότητες επικεντρώνονται σε γενικές υποψίες από τη γενικότερη συμπεριφορά του υπό διερεύνηση προσώπου και η οποία δημιουργεί την υποψία ότι πιθανόν να εμπλέκεται σε παράνομες δραστηριότητες από τις οποίες ενδέχεται να προήλθαν έσοδα. Οι αναφορές για ύποπτες συναλλαγές αφορούν τις συναλλαγές οι οποίες πιθανόν να σχετίζονται με νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Το 25,65% των αναφορών υποβλήθηκαν από τράπεζες, ενώ κατά 69% αυξήθηκαν οι αναφορές από ξένες οντότητες. Αναλυτικά, πέρσι έγιναν 641 αναφορές από τραπεζικά ιδρύματα, 522 από ξένες υπόχρεες οντότητες, 499 από εταιρείες μεταφοράς χρημάτων, 283 από εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, 251 από διαβιβάσεις από αντίστοιχες μονάδες της ΕΕ, 83 από e-money, 77 από λογιστές , 72 από εταιρείες παροχής διοικητικών υπηρεσιών , 31 από δικηγόρους, 9 από πάροχους υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών και 31 αναφορές από άλλους τομείς.

Οι €110 χιλ. των ανέργων και οι εικονικοί γάμοι

Η ΜΟΚΑΣ παραθέτει στην έκθεσή της παραδείγματα υποθέσεων για αναφορές που υποβλήθηκαν ενώπιόν της.

 – Συγκεκριμένα, υποβλήθηκε αναφορά από ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων, σύμφωνα με την οποία πρόσωπο που δήλωσε διεύθυνση στη Δημοκρατία έστειλε κρυποτονομίσματα σε ύποπτη ιστοσελίδα. Με βάση το εργαλείο ανάλυσης Blockchain εντοπίστηκε σειρά έμμεσων αποστολών κρυπτονομισμάτων σε ύποπτη διεύθυνση. Από εξετάσεις που διενεργήθηκαν, εντοπίστηκαν πληροφορίες και στοιχεία που συνέδεαν τη διεύθυνση με ενδεχόμενη εκμετάλλευση ανηλίκων. Η υπόθεση διαβιβάστηκε στην Αστυνομία λόγω της σοβαρότητας της.

 – Σε άλλη περίπτωση, τράπεζα στη χώρα μας ενημερώθηκε από επαγγελματία διαμεσολαβητή ότι πελάτης της, ξένος υπήκοος, κάτοικος εξωτερικού, απεβίωσε. Εν αναμονή της εμφάνισης των κληρονόμων, η τράπεζα προχώρησε στην ακύρωση της κάρτας του αποθανόντος, η οποία όμως, όπως διαπιστώθηκε, συνέχισε να χρεώνεται μετά από την ημερομηνία θανάτου, με αναλήψεις μετρητών από μηχανή ΑΤΜ στη χώρα κατοικίας του αποθανόντος, καθώς και με άλλες συναλλαγές σε διάφορα καταστήματα. Επίσης, η κάρτα χρησιμοποιήθηκε και για αγορές σε τρίτη χώρα. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης διαβιβάστηκαν σε ξένη μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών.

 – Η ΜΟΚΑΣ έλαβε πέντε αναφορές από εταιρείες μεταφοράς χρημάτων σχετικά με αλλοδαπούς από τρίτες χώρες που διαμένουν στην Κύπρο και ήταν παντρεμένοι με Ευρωπαίες υπηκόους. Οι συναλλαγές που είχαν γίνει, σε συνάρτηση με τις πληροφορίες που λήφθηκαν, δημιούργησαν υποψίες για την τέλεση εικονικών γάμων, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο οι γυναίκες που εμπλέκονται να είναι θύματα εμπορίας ή/και εκμετάλλευσης προσώπων. Η ΜΟΚΑΣ διαβίβασε την υπόθεση στην Αστυνομία.

 – Σε άλλη υπόθεση, τραπεζικό ίδρυμα προχώρησε σε αναφορά αιτήτριας πολιτικού ασύλου που διαμένει στη Δημοκρατία και η οποία δηλώνει άνεργη. Οι υποψίες δημιουργήθηκαν όταν, σε διάστημα δύο μηνών, στον τραπεζικό της λογαριασμό ο σύζυγός της, επίσης αιτητής πολιτικού ασύλου και άνεργος, προχώρησε σε κατάθεση ποσού €110 χιλ. Στη συνέχεια τα χρήματα μεταφέρθηκαν σε άλλη τράπεζα και χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά ακίνητης περιουσίας. Οι εμπλεκόμενοι αρνήθηκαν να συνεργαστούν, ενώ δεν ήταν ικανοποιητικές και οι πληροφορίες που έδωσαν σε σχέση με την πηγή προέλευσης των χρημάτων.