Διήμερη επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο πραγματοποίησε την εβδομάδα που πέρασε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, κατά την οποία είχε συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, την πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αννίτα Δημητρίου και διμερείς επαφές με υπουργούς, ενώ ήταν κεντρικός ομιλητής στη ναυτιλιακή έκθεση «Maritime Cyprus 2025».
Στη συνάντησή του με τον κ. Χριστοδουλίδη, ο Επίτροπος συζήτησε, μεταξύ άλλων, τα ζητήματα του χαρτοφυλακίου του και «τις προτεραιότητες της Κύπρου στους τομείς των υποδομών, των μετακινήσεων, της ναυτιλίας και του τουρισμού, αλλά και θέματα άμυνας και περαιτέρω βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ της Κύπρου και της ΕΕ». Όπως είπε, «με τον Πρόεδρο συζητήσαμε για πολιτικές που θα βρεθούν στο επίκεντρο της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ, όπως τις στρατηγικές που ετοιμάζουμε σε μια σειρά από υποδομές και θα τις παρουσιάσουμε το επόμενο διάστημα και διαπιστώνω κοινή προσέγγιση σε όλα τα ζητήματα, υποδομών, μεταφορών και τουρισμού».
Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην Κύπρο, ο Επίτροπος Τζιτζικώστας παραχώρησε συνέντευξη στον Φιλελεύθερο, επισημαίνοντας μεταξύ πολλών άλλων ότι η Κύπρος διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο στα ευρωπαϊκά ναυτιλιακά δρώμενα, καθώς είναι μία ισχυρή ναυτιλιακή δύναμη. Εξέφρασε δε την πεποίθησή του πως η Κύπρος, με τη στρατηγική της θέση και τη ναυτιλιακή της δυναμική, θα συνεχίσει να διαδραματίζει τον κομβικό της ρόλο.
Στη συνάντηση που είχατε με τον Πρόεδρο, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως «είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε, ειδικότερα στον τομέα της ναυτιλίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση να διεκδικεί τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει». Ποιος είναι αυτός ο ρόλος;
Πιστεύω ότι όταν ο κόσμος της ναυτιλίας κοιτάζει προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, βλέπει σταθερότητα και αριστεία. Και ταυτόχρονα αναγνωρίζει ότι η ευρωπαϊκή ναυτιλία είναι συνώνυμο της ασφάλειας, την προστασίας και τη βιωσιμότητας.
Και σε όλα αυτά, πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η Κύπρος, που είναι μία ισχυρή ναυτιλιακή δύναμη.
Είμαι επίσης εξαιρετικά υπερήφανος που η Ευρωπαϊκή Ένωση υπερασπίζεται σταθερά το διεθνές δίκαιο και ηγείται σε μια σειρά από προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, από την προστασία του περιβάλλοντος έως την ασφάλεια και τις υπεύθυνες πρακτικές.
Για αυτό και απαιτούμε τη διατήρηση ισότιμων όρων ανταγωνισμού, για να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι φορείς, ανεξάρτητα από τη σημαία ή την προέλευσή τους, τηρούν τα ίδια πρότυπα και κανονισμούς. Η προσέγγισή μας στηρίζει τον θεμιτό ανταγωνισμό και, το σημαντικότερο, συμβάλλει στο να κλείνουν τα «παραθυράκια» που θα μπορούσαν διαφορετικά να αξιοποιηθούν εις βάρος της ανταγωνιστικότητας και της ασφάλειας, ιδιαίτερα τώρα που η ναυτιλία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη οικονομική και γεωπολιτική σημασία.
Στις αρχές του 2026, λοιπόν, θα παρουσιάσω δύο στενά συνδεδεμένες στρατηγικές: την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα λιμάνια και τη βιομηχανική ναυτιλιακή στρατηγική, με τις οποίες θα διαμορφώσουμε το ναυτιλιακό τοπίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα επόμενα χρόνια. Και σε αυτό ακριβώς αναφερόταν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, καθώς η Κύπρος με τη στρατηγική της θέση και τη ναυτιλιακή της δυναμική θα συνεχίσει να διαδραματίζει τον κομβικό της ρόλο.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ακόμα ότι προσβλέπει στη συνεργασία μαζί σας, ως Επιτρόπου για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, ειδικότερα κατά την επικείμενη Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, καθώς η ναυτιλία θα είναι, είπε, μία εκ των προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας. Ποιες προτεραιότητες έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη ναυτιλία και ευρύτερα για τις μεταφορές;
Η ναυτιλία αποτελεί θεμέλιο λίθο για την ευρωπαϊκή οικονομία, τη συνδεσιμότητα και την παγκόσμια επιρροή της Ευρώπης. Για αυτό και είναι πολύ σημαντική η δέσμευση του Προέδρου Χριστοδουλίδη να δώσει προτεραιότητα στη ναυτιλία κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είμαι έτοιμος να συνεργαστώ στενά μαζί του και την κυπριακή Κυβέρνηση, για να πετύχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε.
Ο κοινός στόχος μας είναι ένας βιώσιμος, ασφαλής και ανταγωνιστικός ναυτιλιακός τομέας, αλλά και συνολικά ένα αξιόπιστο σύστημα και δίκτυο μεταφορών, που αποτελεί τις κύριες αρτηρίες της Κοινής Αγοράς και ενώνει τόπους, ανθρώπους και επιχειρήσεις.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ενισχύουμε την ανθεκτικότητα, επενδύουμε στην καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, εστιάζουμε στην άμυνα και την ασφάλεια και διασφαλίζουμε τον θεμιτό ανταγωνισμό.
Αντίστοιχα, κοινούς στόχους έχουμε και στον τουρισμό, όπου θέλουμε να πετύχουμε την ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης με περισσότερα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και επιχειρήσεις και την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Θα συνεργαστούμε, λοιπόν, στενά, ώστε η Κυπριακή Προεδρία να προωθήσει τις στρατηγικές που προετοιμάζουμε για την ευρωπαϊκή ναυτιλία, τα λιμάνια, τη στρατιωτική κινητικότητα και την πρώτη ευρωπαϊκή στρατηγική για τον τουρισμό. Και οι τρεις αυτές στρατηγικές θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της βιωσιμότητας και της στρατηγικής αυτονομίας μας, στοιχεία ιδιαίτερα σημαντικά στο σημερινό ασταθές παγκόσμιο περιβάλλον.
Ποια έργα στους τομείς ευθύνης σας στην Κύπρο θα τύχουν υποστήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το επόμενο διάστημα;
Είναι πλέον ξεκάθαρο, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημασία των σύγχρονων υποδομών μεταφορών για την ανταγωνιστικότητα, τη βιωσιμότητα και τη βελτίωση της καθημερινότητας όλων των συμπολιτών μας.
Για αυτό και η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ (2028-2034), διπλασιάζει τη χρηματοδότηση για τα έργα στις μεταφορές και τις υποδομές που από τα 25,8 δισεκατομμύρια ευρώ θα φτάσουν τα 51,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Είμαι, λοιπόν, βέβαιος ότι η Κύπρος θα λάβει σημαντικούς ευρωπαϊκούς πόρους για έργα υποδομών μεταφορών.
Μέχρι σήμερα έχουμε ήδη στηρίξει 24 έργα στην Κύπρο, με συνολική χρηματοδότηση 103,4 εκατομμύρια ευρώ. Ανάμεσά τους, περισσότερα από 87 εκατομμύρια ευρώ για τον Νότιο Περιμετρικό Αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας, και λίγο πάνω από 2 εκατομμύρια ευρώ για το Λιμάνι Λεμεσού.
Το Λιμάνι της Λεμεσού έλαβε επίσης 101 εκατομμύρια ευρώ για υπεράκτιες εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και χερσαίες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου. Η Κύπρος θα λάβει επίσης στήριξη από το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα (Social Climate Fund), ήδη από το 2026. Το Ταμείο έχει σχεδιαστεί για να στηρίξει τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και η Κύπρος αναμένεται να λάβει πάνω από 131 εκατομμύρια ευρώ. Είμαστε, λοιπόν, ήδη σε στενή συνεργασία με την Κύπρο για τα μέτρα και τις επενδύσεις που προγραμματίζει η χώρα τόσο για τις μεταφορές όσο και για την ενέργεια.
Νέος Κανονισμός για τις Βραχυχρόνιες Μισθώσεις
Πώς διαχειρίζεται η Επιτροπή τη μεγάλη συζήτηση που γίνεται σε πολλές χώρες της Ένωσης για τον υπερτουρισμό σε κάποιες δημοφιλείς περιοχές, ο οποίος -σε συνδυασμό με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις καταλυμάτων- επιτείνει το πρόβλημα στέγασης για εκατομμύρια Ευρωπαίους και καθιστά τη διαβίωση δυσκολότερη;
Ο τουρισμός στην Ευρώπη συνεχίζει να αναπτύσσεται. Στο πρώτο εξάμηνο του φετινού έτους καταγράψαμε σχεδόν 4% αύξηση στις διανυκτερεύσεις σε σύγκριση με το 2024. Και καθώς οι αφίξεις και οι διανυκτερεύσεις αυξάνονται, παρατηρούμε φαινόμενα μη ισορροπημένων τουριστικών ροών.
Και ο στόχος είναι καταφέρουμε να ισορροπήσουμε αποτελεσματικά αυτές τις ροές, τόσο μεταξύ προορισμών όσο και μεταξύ εποχών.
Σε καμία, λοιπόν, περίπτωση δεν αγνοώ τις ανησυχίες των κατοίκων σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Το αντίθετο, τις λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη. Και τα θέματα αυτά θα βρίσκονται στο επίκεντρο της πρώτης κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής για τον τουρισμό, που θα παρουσιάσω στις αρχές του επόμενου έτους.
Αυτή τη στιγμή εξετάζουμε όλα τα δεδομένα για να δούμε με ποιον τρόπο θα λειτουργήσουμε και ποια μέσα θα αξιοποιήσουμε για να πετύχουμε καλύτερη ισορροπία μεταξύ των δημοφιλών προορισμών και των περιοχών που περιμένουν να ανακαλυφθούν από τους επισκέπτες. Κλειδί για την επιτυχία αποτελούν οι ισχυροί και ενδυναμωμένοι Οργανισμοί Διαχείρισης Προορισμών (Destination Management Organisations), που πρέπει να συνεργάζονται στενά με τους δήμους, τις επιχειρήσεις και τους κατοίκους.
Τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους προορισμούς να σχεδιάζουν και να διαχειρίζονται τις ροές επισκεπτών με έξυπνο και βιώσιμο τρόπο. Όσον αφορά τη σημερινή στεγαστική κρίση, οι αιτίες είναι πολλές. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, υπό ορισμένες συνθήκες, μπορεί να επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα των κατοικιών.
Για αυτό και ο νέος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Βραχυχρόνιες Μισθώσεις, που θα τεθεί σε ισχύ τον Μάιο του 2026, θα προσφέρει το πλαίσιο για να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και αποτελεσματική διαχείριση στο ζήτημα αυτό.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται πάνω στο πρώτο Ευρωπαϊκό Σχέδιο για Προσιτή Κατοικία, το οποίο θα στηρίξει τα Κράτη Μέλη, τις περιφέρειες και τους δήμους στην αντιμετώπιση δομικών προκλήσεων, στην απελευθέρωση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, και, τελικά, στη βελτίωση της πρόσβασης σε προσιτή στέγη για όλους.
Διττή χρήση -για πολιτικές και στρατιωτικές ανάγκες- των υποδομών μεταφορών
Σε συνδυασμό με το SAFE, η Επιτροπή ενισχύει τις δομές και το πλαίσιο για την στρατιωτική κινητικότητα εντός της ΕΕ. Πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν αυτές οι συναφείς στρατηγικές της ΕΕ και ποιος είναι ο τελικός στόχος από την στροφή της Ένωσης προς τους τομείς της άμυνας και των εξοπλισμών;
Ζούμε σε έναν ολοένα και πιο ασταθή και πολωμένο κόσμο και η Ευρώπη πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτή την πραγματικότητα, να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της και τους πολίτες της και η στρατιωτική κινητικότητα αποτελεί κλειδί για αυτόν το στόχο.
Και αυτό γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρο με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, όπου οι πόροι για τη στρατιωτική κινητικότητα δεκαπλασιάζονται από τα 1,7 δις ευρώ στα 17 δις ευρώ.
Ωστόσο, το πρώτο που θέλω να επισημάνω είναι ότι η στρατιωτική κινητικότητα αφορά εξίσου τις πολιτικές μεταφορές, όσο και τις στρατιωτικές. Η αναβάθμιση των λιμανιών μας, για παράδειγμα, δεν θα προσφέρει μόνο την ευελιξία που χρειάζονται τα στρατεύματα για να κινηθούν γρήγορα, αλλά θα ανοίξει και νέες ευκαιρίες για εμπορικές δραστηριότητες.
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι επενδύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις υποδομές μεταφορών πρέπει πάντα να λαμβάνουν υπόψη τη διττή χρήση, και από τους πολίτες και από τον στρατό. Πρέπει, όμως, να κοιτάξουμε και πέρα από τις υποδομές.
Η συμφωνία σε κοινούς κανόνες και διαδικασίες, μαζί με τη βελτίωση του συντονισμού, θα επιταχύνουν επίσης τις στρατιωτικές μετακινήσεις, ενώ ταυτόχρονα θα περιορίσουν τις επιπτώσεις στις πολιτικές μεταφορές στο ελάχιστο.
Πριν από το τέλος του έτους, θα παρουσιάσω ένα πακέτο για τη Στρατιωτική Κινητικότητα, το οποίο θα καλύπτει όλα αυτά τα ζητήματα, αλλά και ακόμα περισσότερα. Στόχος μας δεν είναι ποτέ να προκαλέσουμε σύγκρουση, αλλά να την αποτρέψουμε. Και, ταυτόχρονα, να διασφαλίσουμε την ευημερία και την ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Κύπρος λόγω και της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην επίτευξη αυτών των στόχων.
