Αιχμηρός και καυστικός, ασκεί έντονη κριτική κατά της Κυβέρνησης και προσωπικά στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για τους χειρισμούς του κατά τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης του.

Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ένα χρόνο μετά τις προεδρικές εκλογές, σχολιάζει το πολιτικό σκηνικό, αξιολογώντας με βαθμό «μηδέν» τη διακυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη, διευκρινίζοντας μάλιστα πώς αν μπορούσε θα βαθμολογούσε και με βαθμό κάτω από το μηδέν.

Επικρίνει γενικότερα τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέροντας πώς επιχειρεί να μετατρέψει τους πολίτες σε υπηκόους για να τον χειροκροτούν.

Κάνει τη δική του ανάγνωση για τις εξελίξεις στο Κυπριακό και το διορισμό της απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, αξιολογεί τους λόγους για τους οποίους δεν κατάφερε τελικά να εκλεγεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Αναφέρεται στα όσα έγιναν μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών. Δεν αποκλείει να βρεθεί και πάλι στο πολιτικό τερέν για τις προεδρικές εκλογές του 2028 αλλά υποδεικνύει πως δεν καβάλησε και το καλάμι…

– Με την απόσταση ενός χρόνου μετά τις προεδρικές εκλογές, τι ανάγνωση κάνετε ; Γιατί θεωρείτε ότι δεν καταφέρατε να εκλεγείτε στην Προεδρία της Δημοκρατίας ;

– Νομίζω ότι ο λόγος που δεν τα καταφέραμε είχε να κάνει κυρίως με την εκμετάλλευση ενός φοβικού συνδρόμου που καλλιεργείται έναντι της  Αριστεράς, που με στήριξε με γενναιοδωρία και πατριωτισμό, παρουσιάζοντας την ως κομμουνιστικό μπαμπούλα αλλά και την αμετροεπή χρέωση προς τη διακυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια, όλων των δεινών του τόπου. Αυτά τα δύο μαζί, επιστρατεύθηκαν ad nauseum, ως αρνητική προπαγάνδα, ρίχνοντας προπέτασμα καπνού και αποπροσανατολίζοντας από τις πρόδηλες αδυναμίες του ανθυποψηφίου μου.

– Γνωρίζατε όμως ότι οι αντίπαλοι σας θα έπαιζαν με το φοβικό σύνδρομο για τον μπαμπούλα του ΑΚΕΛ ή της διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια…

-Σωστά. Δίχως εξωραϊσμούς και διαστρεβλώσεις όμως, η ιστορία της κρίσης απαιτεί έντιμη αξιολόγηση. Δεν ήταν ενδογενής κόλαση και μετά ήρθε  παράδεισος. Υπήρχαν διαρθρωτικές αδυναμίες και μια σοβαρότατη διεθνής αντιξοότητα. Από την άλλη, για παράδειγμα είναι πολύ να θυμηθεί κάνεις την διεκπεραίωση, κάτω από δύσκολες συνθήκες, της κατά γενική ομολογία, εξαίρετης, Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ; Αυτό δεν δικαιούται να το πιστωθεί η διακυβέρνηση Χριστόφια;

– Αξιολογώντας τη νέα Κυβέρνηση, τι βαθμό θα βάζατε;

– Μηδέν. Και μόνο επειδή δεν υπάρχει υπό τώ μηδέν. Η κυβέρνηση  μετατρέπει τους πολίτες σε υπηκόους, δίνει την εντύπωση πως είναι μεγαλόψυχη και ελέω Θεού μονάρχης και απαιτεί ευγνωμοσύνη και χειροκρότημα. Όμως ο βασιλιάς είναι γυμνός. Η διαχείριση  γίνεται από τις συντεταγμένες δομές του κράτους και το δημόσιο, παρά την πρόδηλη ανεπάρκεια των κυβερνώντων. Δεν έχω δει τίποτα από πλευράς πολιτικής δράσης που να μπορεί με πραγματικά ορθολογικούς όρους να τους πιστωθεί. Πάμε ολοταχώς προς μια χαμένη πενταετία και ούτε η μυθοπλασία τους, ούτε η  εικονική πραγματικότητα που παρουσιάζουν ούτε τα τύπου Τράμπ εναλλακτικά τους δεδομένα («alternative facts») μπορούν να συγκαλύψουν την θλιβερή πραγματικότητα, που βιώνουμε όλοι. Ας ευχηθούμε να μην μας βρει σοβαρή κρίση διότι τρέμω για το πως θα την διαχειριστούν

– Σε τι συγκεκριμένα αναφέρεστε;

– Δεν υπάρχει κάτι που να ξεχωρίζει θετικά. Ακόμα και ο διορισμός προσωπικού απεσταλμένου του ΓΓ για να αναζητήσει τρόπο αναβίωσης της διαδικασίας στο κυπριακό, έγινε όχι  χάρη στις προσπάθειες της Κυβέρνησης αλλά παρά τους αδέξιους  χειρισμούς της.  Για μήνες μας φλόμωναν με τις ανιστόρητες  ανοησίες περί Ευρωπαίου απεσταλμένου, υποσκάπτοντας  και τις καλές υπηρεσίες του ΟΗΕ και τον ρόλο της ΕΕ, μας είπαν για Μέρκελ, για τηλεφωνήματα και άλλα φαιδρά. Ας ελπίσουμε με την αποστολή της κ. Ολγκίν-Κουεγιάρ, να υπάρξει επιτέλους υπέρβαση του αδιεξόδου, και πρόοδος.

– Η Κυβέρνηση απαντά με την  ΑΤΑ, το θέμα των τετράμηνων, τους καλούς δείχτες της οικονομίας …

– Μα όλα αυτά είναι διαχειριστικά ζητήματα. Ποιο είναι το όραμα που υλοποιείται, ποιες είναι οι δράσεις που παίρνουν τον τόπο και τους ανθρώπους του μπροστά, ποιο είναι το στίγμα μας, ποιά είναι η εικόνα της χώρας μας ποια είναι χλωμή μας καθημερινότητα; Είναι τραγικό να  διορίζεται ένα Υπουργικό Συμβούλιο, με ανθρώπους, με τις δυνατότητες και ικανότητες που έχουν και αντί να αφεθούν να αποδώσουν ότι καλύτερο μπορούν, να χρίζονται απλώς εν δυνάμει  εξιλαστήρια θύματα και αποδιοπομπαίοι τράγοι, ο Πρόεδρος και το Προεδρικό να τους μεταχειρίζονται δίχως σεβασμό και ως υποτακτικούς και να είναι τροχοπέδη στο να λειτουργήσει το Υπουργικό Συμβούλιο, ο κατ’ εξοχην φορέας της εκτελεστικής εξουσίας για να μην αναφερθούμε στη εξάρθρωση κάθε θεσμικού αντίβαρου. Είναι μια τραγική κατάσταση εξωθεσμική και διεστραμμένη.

– Εάν γυρίζαμε το χρόνο πίσω, θα αλλάζατε κάτι στην προεκλογική σας; Ή στο μεσοδιάστημα μεταξύ πρώτης και δεύτερης Κυριακής;

– Δεν έχω σκεφτεί κάτι το οποίο ίσως να έπρεπε να αλλάξω. Νομίζω ήμουν συνεπής με τις αρχές μου, διάφανος και με μεστό και υπεύθυνο πολιτικό λόγο. Είμαι βεβαίως πάντα της άποψης ότι η αποτυχία βαραίνει εμένα και ότι χρειαζόταν ίσως παραπάνω δουλειά και πρόσθετη πειθώ, καλύτερη κατανόηση των παραγόντων που καθορίζουν τις πολιτικές επιλογές

– Μιλήσατε για το ρόλο του Αναστασιάδη και πώς επηρέασε συναγερμικούς ψηφοφόρους στο δεύτερο γύρο των εκλογών. Υπήρξε και το αντίθετο. Δηλαδή άτομα που στήριξαν τη δική σας υποψηφιότητα…

– Με προσέγγισε ένας σημαντικός αριθμός και με ψήφισαν ακόμα περισσότεροι. Και  παράγοντες  και απλοί ψηφοφόροι και τους ευχαριστώ από καρδιάς. Πολλοί όμως επηρεάστηκαν από την προπαγάνδα και τα μηνύματα κάποιων ανθρώπων που θεωρούσαν πώς τους βόλευε η επιλογή Χριστοδουλίδη. Όχι τόσο  για συναισθηματικούς, ιδεολογικούς ή πολιτικούς λόγους αλλά για άλλους λόγους, ή ως ύστατο καταφύγιο στην έλλειψη ορθολογικών επιχειρημάτων.

– Λαμβάνετε σήμερα μηνύματα από κόσμο που σας λέει ότι κακώς δεν σας ψήφισε;

– Καθημερινά.

– Σημαίνει κάτι αυτό για εσάς;

– Αυτό δείχνει την απογοήτευση του κόσμου με την κυβέρνηση. Καλοσύνη των ανθρώπων να απευθύνονται σε μένα. Είναι μια κάποια ηθική δικαίωση, ενός είδους κάθαρση και εξορκισμός για τον κόσμο. Σεμνά και ταπεινά και με σεβασμό στην λαϊκή ετυμηγορία.

– Οι σχέσεις σας με το ΑΚΕΛ σήμερα ποιες είναι; Σας είδαμε στην παρουσίαση της προσπάθειας για δημιουργία κοινωνικής συμμαχίας.

– Εξαίρετες. Δεν έχω όμως συγκεκριμένη ανάμειξη. Όταν προσκληθώ σε κάποιες εκδηλώσεις μπορεί να παραστώ. Ενθαρρύνω, επικροτώ και χαιρετίζω όλες τις προσπάθειες που κάνει ο προοδευτικός χώρος για να είναι πιο συνεκτικός και πιο ανοικτός στην κοινωνία, για μια πλειοψηφική κοινωνική συμμαχία που να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πρόοδο, κοινωνική συνοχή και αναβάθμιση του πολιτικού μας πολιτισμού.

– Συνειδητά δηλαδή μένετε πίσω;

– Θα έλεγα ναι. Με σεβασμό προς όσους παλεύουν για το καλό και ιδιαίτερα τους νέους. Δεν έχω όμως ποτέ εμπλακεί άμεσα στα κομματικά δρώμενα του τόπου.

– Το ενδεχόμενο συμμετοχής σε μια νέα εκλογική μάχη το αφήνετε ανοικτό;

– Ναι, με την έννοια του ποτέ μη λες ποτέ. Δεν το  αποκλείω  αλλά από την άλλη, δεν έχω καβαλήσει και κανένα καλάμι. Μετά από τέσσερα χρόνια, «άξιος πον’ να ζήσει». Θα δούμε ποιες θα είναι οι συνθήκες, ποιοι θα είναι υποψήφιοι, οι συσχετισμοί  και ανάλογα. Δεν κοιμάμαι και ξυπνώ σκεφτόμενος αν θα είμαι υποψήφιος. Ταυτόχρονα όμως είμαι παρών ως ενεργός πολίτης και έχω την άποψη ότι όταν κάποιος ήταν υποψήφιος Πρόεδρος και συγκέντρωσε ένα σεβαστό ποσοστό ψήφων έχει μια ηθική ευθύνη, για ένα κριτικό πολιτικό λόγο, με σεβασμό στους ανθρώπους και τους θεσμούς.

Χειρότερη κι από  τα δύο κράτη η κυριαρχική ισότητα

– Τις αναφορές του Βρετανού Ύπατου Αρμοστή σε συνέντευξή του σε σχέση με το θέμα της κυριαρχικής ισότητας, πώς τις σχολιάζετε;

– Αν με την κυριαρχική ισότητα  δεν μιλούν για δύο πλήρως χωριστά και ανεξάρτητα κράτη, τότε μιλούν για δύο κυρίαρχα κράτη που συνάπτουν συνομοσπονδία. Μια τέτοια λύση βεβαίως θα βόλευε  την τουρκική πλευρά. Αλλά για μας και για το μέλλον του τόπου θα ήταν τραγική. Λύση συνομοσπονδίας για παράδειγμα εντός της ΕΕ, θα σήμαινε εκτός όλων των άλλων, πως  η αποχώρηση του ενός  συμπαρασύρει αυτόματα και τον άλλο. Οπόταν η κυριαρχική ισότητα θα μπορούσε να είναι ακόμα χειρότερη και από τα δύο κράτη. Είναι επικίνδυνα παιγνίδια. Από την άλλη δεν κατανοώ γιατί τα βάζουμε με τον Βρετανό Ύπατο Αρμοστή όταν αναφέρει, εν είδει διαπίστωσης, πώς οι Τ/κ ζητούν κίνητρα για να επανέλθουν στον διάλογο. Δεν είναι ακριβώς αυτό που κάνουν εκβιαστικά, συνεχώς; Είπε ο άνθρωπος πως πρέπει να υποκύψουμε στον εκβιασμό;

– Φτάνοντας στο σήμερα, αναφερθήκατε στο διορισμό της απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ. Τυγχάνει να την γνωρίζετε την κ. Ολγκίν;

– Ναι, την γνωρίζω. Είχαμε συνυπηρετήσει για δύο χρόνια ως συνάδελφοι στα Ηνωμένα Έθνη. Προ εικοσαετίας βέβαια μιλούμε.

– Τι γνώμη έχετε;

– Πολύ καλή. Ήταν πολύ νεότερη τότε, αλλά ικανότατη και η μετέπειτα πορεία της το έχει αποδείξει.

– Τι ανάγνωση κάνετε του πολιτικού σκηνικού με την κάθοδο της κ. Ολγκίν;

– Δεν είναι κινητικότητα, ούτε νέα προσπάθεια. Είναι αν θέλετε ένα εκ μέρους του ΓΓ βήμα υλοποίησης της αποστολής καλών υπηρεσιών του σε συνέχεια όσων  είχε δοκιμάσει μετά την αποτυχία του Κραν Μοντανά. Μην ξεχνάτε ότι συναντηθήκαμε με τον κ. Ακιντζί στο Βερολίνο το 2019, είχαμε επίσης  τη συνάντηση στη Γενεύη τον Απρίλη του 2021 και είχαμε και μία συνάντηση στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 21 με τον κ. Τατάρ. Ήταν προσπάθειες για αναβίωση της  διαδικασίας. Ήταν όμως διαδικαστικές και όχι επί της ουσίας του Κυπριακού και η δική μου αντίληψη είναι ότι και τώρα η κ. Ολγκίν είναι πιο πολύ στη διαδικασία που επικεντρώνεται και  είναι κάτι που επικροτώ. Θεωρώ δηλαδή ότι είναι σωστή προσέγγιση.

– Μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα;

– Η δική μου ανάλυση λέει ότι είμαστε σε μία περίοδο που η Τουρκία θέλει να εμφανίζεται ότι δεν είναι τροχοπέδη σε κάποια κινητικότητα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι μετατόπιση επί της ουσίας.

– Λόγω των ευρωτουρκικών σχέσεων;

– Κυρίως λόγω των ευρωτουρκικών αλλά και ευρύτερα της προσπάθειας που κάνει τώρα για να επανέλθει λίγο η εικόνα της στον δυτικό κόσμο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικης Μεσογείου, περιλαμβανομένων και των ελληνορουρκικών. Θυμάστε ότι πριν το καλοκαίρι ο κ. Τατάρ έκανε δηλώσεις ότι δεν θα δεχτούν τον διορισμό απεσταλμένου; Μετά  ο κ. Φιντάν είδε τον Γενικό Γραμματέα τον Σεπτέμβριο και είπε ότι ειναι επιθυμητός ο διορισμός απεσταλμένου.

Δεν σημαίνει αναγκαστικά κάτι επί της ουσίας. Στην παρούσα συγκυρία η Τουρκία ενδιαφέρεται να φαίνεται ότι γίνεται κάτι ή ας πούμε ότι δεν είναι η ίδια  που εμποδίζει τηνύπαρξη κάποιας κινητικότητας. Αναμένω ότι μετά τις τοπικές εκλογές στην Τουρκία στο τέλος του Μάρτη, είναι πιθανόν να δούμε κάτι, μια μικρή χαραμάδα, δεν μπορώ να την προσδιορίσω και δεν μπορώ να προβλέψω καθόλου αν θα γίνει κάτι επί της ουσίας.

– Δηλαδή;

– Μια συνάντηση ή κάποια διαδικασία λίγο πιο οργανωμένη. Η εντολή της κ. Ολκίν παρά το ότι ακούγεται συνεχώς από τουρκικής πλευράς ότι είναι για έξι μήνες και όντως η ιδέα το 2021 ήταν για έναν απεσταλμένο, ακριβώς για να κάνει αυτές τις βολιδοσκοπήσεις για μια περίοδο έξι μηνών, ο ΓΓ είναι πάρα πολύ προσεκτικός και απέφυγε ευλαβικά  να μπει σ’ αυτό  το παιχνίδι. Αφήνει ανοικτό τον ορίζοντα. Ούτε  λέει μόνο βολιδοσκοπήσεις. Η εντολή είναι για προώθηση της αποστολής καλών υπηρεσιών. γενικόλογη μεν μα έξυπνα διατυπωμένη για να μην δένει τα χέρια της κ. Ολκίν αλλά αντίθετα να επιτρέπει  την  αξιοποίηση εν δυνάμει προόδου.  Η  κα  Ολκίν σίγουρα ήρθε για αρχικές συναντήσεις, πρώτες βολιδοσκοπήσεις και κατανόηση. Η αίσθηση μου  είναι ότι είναι λίγο εντυπωσιασμένη θα έλεγα και προβληματισμένη από το μέγεθος της πρόκλησης. Είναι όμως ικανή και αποφασιστική. Και ο Σύμβουλος που έφερε  μαζί της, ο Αργεντινός Φρανσίσκο Ντίες είναι επίσης σοβαρός και έμπειρος.

– Θεωρείται εφικτό να συνεχίσουμε, από εκεί που έμειναν οι συνομιλίες στον Κραν Μοντανά;

– Θεωρώ ότι θα πρέπει να είναι ο σταθερός στόχος μας και  μπορεί να είναι εφικτός στόχος νοουμένου ότι θα επιδείξουμε αξιοπιστία. Δεν μπορούμε να λέμε να συνεχίσουμε απ’ εκει που μείναμε  και ταυτόχρονα να αμφισβητούμε τρία από τα έξη σημεία του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε δεχτεί όλα τα σημεία με τις γραπτες προτάσεις που κατέθεσε, στις 5 και 6 Ιουλίου. Από εκεί που μείναμε  αυτό σημαίνει.

Δεν είμαι δυστυχώς βέβαιος ότι η παρούσα διακυβέρνηση το αντιλαμβάνεται. Ωστόσο  να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε σημαίνει επίσης  πως τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι, όπως και στο Κραν Μοντανά, και αυτός είναι ο πραγματικός λόγος αποτυχίας – μην ακούμε τώρα το τι λέει ο καθένας- , το θέμα των εγγυήσεων και το θέμα των στρατευμάτων. Οι δικές μας προτάσεις τα είχαν καλύψει ικανοποιητικά και είναι η αδυναμία του κ.Τσαβούσογλου και της Τουρκίας να μετατοπισθεί επαρκώς και να αποδεχθεί τις σχετικές εισηγήσεις του ΓΓ που οδήγησε στη αποτυχία. Μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Ναι, μεν ο κ. Τσαβούσογλου για πρώτη φορά δέχθηκε να συζητήσει το θέμα των εγγυήσεων αλλά δεν δέχθηκε αυτό που έλεγε το σχετικό σημείο του Γενικού Γραμματέα για την άμεση κατάργηση των εγγυήσεων με μόνη προϋπόθεση την ύπαρξη μηχανισμού εφαρμογής.

– Άρα ακόμα και σήμερα δηλώνετε ότι δεν συμφωνείτε με την άποψη κάποιου ότι χάθηκε μια ευκαιρία στο Κραν Μοντανά;

– Χάθηκε διότι δεν είχαμε επαρκή μετατόπιση της τουρκικής πλευράς. Είχαμε όμως μέσω ελεύθερης διαπραγμάτευσης φτάσει κοντύτερα παρά ποτέ. Εκεί που εγώ ασκώ κριτική και στον εαυτό μου και στην πλευρά μας και στην τουρκική πλευρά και στον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα και πρέπει να σας πω ότι, πολύ αργότερα, του το είπα του ίδιου προσωπικά και δεν διαφώνησε, είναι ότι δεν έπρεπε να διακόψουμε. Αλλά ασκώ πρώτα απ’ όλα στον εαυτό μου κριτική. Ούτε εγώ εκείνο το βράδυ βγήκα να πω: «μα γιατί πρέπει να διακόψουμε;» Θα πήγαινε Γενικός Γραμματέας στη Γερμανία την επόμενη ημέρα, αλλά μπορούσε να πάει και να επιστρέψει». Σίγουρα δεν ήταν ανάγκη να φύγουμε αλλά δεν είναι αλήθεια ότι ο Αναστασιάδης από μόνος του σηκώθηκε και έφυγε. Να είμαστε ειλικρινείς.