Η σκλήρυνση της τουρκικής στάσης και οι κινήσεις εδραίωσης των κατοχικών δεδομένων επί του εδάφους, συνδέεται με ευρύτερους σχεδιασμούς της Άγκυρας, η οποία επιλέγει να περνούν αυτοί και μέσω Κύπρου. Η ενίσχυση έργων υποδομής και παρουσίας καθορίζουν και το παιχνίδι της Άγκυρας σε σχέση με το δικό της ρόλο στο νησί.
Η προ ημερών παράνομη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στα κατεχόμενα, έχει πραγματοποιηθεί σε μια συγκυρία, που υπάρχουν διεργασίες για να δρομολογηθούν εξελίξεις. Είναι σαφές από τα όσα αναφέρθηκαν από τον ίδιο τον Ερντογάν, αλλά και από τις κινήσεις της κατοχικής πλευράς, ότι οι στοχεύσεις είναι συγκεκριμένες και οι όποιες τακτικές καθορίζονται από τα δεδομένα που διαμορφώνονται. Η Άγκυρα καθορίσει την ατζέντα της και σε αυτή θα επιμένει.
- Η επιδίωξη της αναγνώρισης της αποσχιστικής οντότητας παραμένει στην ατζέντα, πλην όμως στην Άγκυρα γνωρίζουν πως αυτός ο στόχος αυτή τη στιγμή δεν είναι εφικτός. Ως εκ τούτου, επιλέγουν να συντηρούν το θέμα, να προσπαθούν ώστε να γίνονται βήματα προς αυτή την κατεύθυνση και παράλληλα να κρατούν στην «πρίζα» την Κυπριακή Δημοκρατία, που λειτουργεί αποτρεπτικά. Θέλουν να λειτουργεί το θέμα της αναγνώρισης ως μόνιμος μπαμπούλας. Την ίδια ώρα, οι τουρκικές μεθοδεύσεις παρακολουθούνται από τη Λευκωσία, που λειτουργεί αποτρεπτικά κερδίζοντας μάχες και πόντους.
- Η ανάδειξη από τον Ερντογάν έργων υποδομής, που είτε έγιναν είτε υλοποιούνται τώρα ή και σχεδιάζονται, στόχευαν το τουρκοκυπριακό ακροατήριο. Θέλησε να φανεί «γενναιόδωρος» ενώ προδήλως στέλνει το μήνυμα πως «ήλθαμε για να μείνουμε». Στην ομιλία του στα κατεχόμενα παρέθεσε έργα σημειώνοντας πως έγιναν επενδύσεις 21 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών. Αναφέρθηκε στα νοσοκομεία που κατασκευάσθηκαν σε διάφορες περιοχές και σε «στρατηγική ανάπτυξη». Αναφέρθηκε στην κατασκευή 320 χιλιομέτρων δρόμων, (κατασκευή, επισκευές) σε Κυθραία, Άγιο Επίκτητο, Λάπηθο, Πάναγρα, Τρίκωμο, Μπογάζι , περιφερειακούς δρόμους στην Λευκωσία. Η περιγραφή των έργων και των σχεδίων, στους τομείς της υγείας, της τεχνολογικής εκπαίδευσης, της υδροδότησης, του οδικού δικτύου, δεν γίνονται και δεν δρομολογούνται προφανώς για να διευκολύνουν την επόμενη ημέρα σε περίπτωση επίτευξης συμφωνίας, αλλά αντίθετα για να επιβάλλει συνεχώς τετελεσμένα, με απώτερο στόχο την παρεμπόδιση της λύσης.
- Είναι σαφές και από το χαρακτήρα των έργων, πως αυτά συνδέονται με τις συστηματικές προσπάθειες ισλαμοποίησης των κατεχομένων. Παράδειγμα η ανέγερση τεμενών παντού ( ακόμη και στο συγκρότημα «προεδρικού», «βουλής»).
- Οι αναφορές σε «Τουρκικό Κράτος της Κύπρου», κρύβουν τους μακροπρόθεσμους επεκτατικούς στόχους της Άγκυρας. Δεν προσδιορίζεται η τουρκική παρουσία γεωγραφικά στο βορρά, αλλά στο σύνολο του νησιού. Υπάρχει κι αυτή η εκδοχή/ερμηνεία.
Τα τρία «Α» του Τατάρ
Κανείς προφανώς δεν περίμενε ότι την περασμένη Δευτέρα, στη συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, ότι θα υπήρχε διαφοροποίηση. Θα γίνονταν βήματα.
Στον απόηχο της επίσκεψης Ερντογάν δεν αναμενόταν ότι ο Τατάρ θα είχε οποιαδήποτε άλλη στάση. Την ίδια ώρα, δεν θα πρέπει να αναμένονται οι όποιες κινήσεις να γίνουν πριν την άφιξη της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γ.Γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό, Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ. Προφανώς ό,τι θα ειπωθεί αυτό γίνει ενώπιον της.
Είναι ξεκάθαρο πάντως ότι οι οδηγίες της Άγκυρας είναι πως ο εγκάθετος, Ερσίν Τατάρ, θα επιμένει στα τρία «Α» (Απευθείας πτήσεις, Απευθείας εμπόριο και Απευθείας διεθνείς σχέσεις και επαφές του κατοχικού καθεστώτος). Είναι σαφές πως εάν αυτά γίνουν αποδεκτά τότε θα συνιστούν αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Σημειώνεται πως η κατοχική πλευρά ζητά εκ προοιμίου και προκαταβολικά αναγνώριση για να εισέλθει σε μια συζήτηση, που θα οδηγήσει κατά τη δική τους επιδίωξη σε μια «Συμφωνία Συνεργασίας» μεταξύ των «δυο οντοτήτων», που βρίσκονται και λειτουργούν στο νησί. Δηλαδή, το αναγνωρισμένο διεθνές κράτος, η Κυπριακή Δημοκρατία και η αποσχιστική οντότητα να συνάψουν συμφωνία για συνεργασία πλάι-πλάι. Συμφωνία δυο κρατών!
Ενεργειακά και γεωπολιτικά
Η προσοχή της Άγκυρας σε αυτή τη φάση είναι οι εξελίξεις στη Συρία. Η Τουρκία επιδιώκει εδραίωση της παρουσίας της με τη δημιουργία επτά στρατιωτικών βάσεων! Σε αυτό το σχεδιασμό αντιδρούν τόσο αραβικές χώρες, που δεν θέλουν εκεί την Άγκυρα ενώ φοβούνται και την άνοδο των ακραίων, όπως είναι, μεταξύ άλλων, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, όσο και το Ισραήλ.
Οι Ισραηλινοί, που επιδιώκουν το δικό τους έλεγχο στη γειτονική χώρα, έχουν ήδη πραγματοποιήσει στρατιωτικές επιδρομές. Αν και υπάρχει μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ κανάλια επικοινωνίας για να αποφευχθεί σύγκρουση, ωστόσο, τα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι μεγάλα και τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί.
Σε σχέση με τα ενεργειακά αναμένονται οι επόμενες κινήσεις της κατοχικής δύναμης με την αποστολή, όπως ανακοίνωσε, γεωτρύπανων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Προληπτικά, το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, έσπευσε ενόψει δραστηριότητας εταιρειών στην κυπριακή ΑΟΖ να ισχυρισθεί πως μέρος του θαλασσοτεμαχίου 5 βρίσκεται «εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας». Πηγές του υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας ανέφεραν απειλητικά πως «οποιαδήποτε παραβίαση κατά της υφαλοκρηπίδας μας, την οποία δηλώσαμε στον ΟΗΕ στις 18 Μαρτίου 2020 θα εμποδιστεί άμεσα επί του πεδίου».
Συνάντηση των διαπραγματευτικών ομάδων για το “Αφροδίτη”
Οι διαπραγματευτικές ομάδες της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ισραήλ θα συναντηθούν ( 19-25 Μαΐου), για διαπραγμάτευση της Διακρατικής Συμφωνίας, στη βάση και της έγκρισης του Σχεδίου Ανάπτυξης/ Παραγωγής του «Αφροδίτη».
Το θέμα αυτό εκκρεμεί από το 2011 και δεν προχωρά καθώς προσκόμματα προβάλει η ισραηλινή πλευρά. Το ζητούμενο είναι πώς θα τύχει αξιοποίησης το «Αφροδίτη».
Το κοίτασμα συντριπτικά βρίσκεται στην πλευρά της κυπριακής ΑΟΖ, κάτι που παλαιότερα αμφισβητούσε το Ισραήλ. Αναγνώριζε μεν ότι μεγάλο μέρος του είναι στην κυπριακή πλευρά, ωστόσο, παρουσιάζονταν να υποστηρίζουν ότι το δικό τους μερίδιο είναι μεγαλύτερο από αυτό που τους αναλογεί.
Η πολιτική κατεύθυνση που έχει δοθεί κατά τις πρόσφατες συνομιλίες των δυο χωρών, υπό τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον Βενιαμίν Νετανιάχου, στην Ιερουσαλήμ, είναι όπως στην προγραμματισμένη συνάντηση, εντός του μηνός, να τελειώσει το θέμα με συμφωνία. Καθόλου εύκολη δεν φαίνεται να είναι η προοπτική αυτή, αλλά όλα θα κριθούν στη συνάντηση των Διαπραγματευτικών Ομάδων ενώ πολλά εξαρτώνται και από την εταιρεία (Chevron).
Πρόκειται, άλλωστε, για ένα θέμα, που εκκρεμεί από το 2011 και έχουν γίνει πολλές συναντήσεις για να επιτευχθεί συμφωνία. Οπότε όλοι φαίνεται να κρατούν μικρό καλάθι, ελπίζοντας ότι θα διαψευσθούν και το όλο θέμα θα προχωρήσει.
Πάντως, στη συνάντηση της Ιερουσαλήμ η Κύπρος παρουσιάσθηκε έτοιμη να μεσολαβήσει προς την κατεύθυνση της επίλυσης των διαφορών Λιβάνου και Ισραήλ. Σε αυτό συμβάλει και το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει καθορίσει ΑΟΖ με τις δυο αυτές χώρες.
Βεβαίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν το μεγάλο ρόλο ως προς την επίλυση των διαφορών καθώς είχαν μεσολαβήσει για να τα βρουν στο θέμα της ΑΟΖ.
Το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται σε επαφή με την αμερικανική πλευρά και ο υπουργός Εξωτερικών με την αμερικανίδα απεσταλμένη.
Σε ό,τι αφορά τις συζητήσεις με την ηγεσία της Παλαιστίνης, από κυπριακής πλευράς τέθηκε περισσότερο το ανθρωπιστικό ζήτημα. Σημειώνεται πως από την Κύπρο, μέσω της «Αμάλθειας», έχουν μεταφερθεί, μέχρι στιγμής, δια θαλάσσης 22,000 τόνοι προμηθειών. Από αυτά η περισσότερη βοήθεια αφορά τρόφιμα (80%). Υπενθυμίζεται και η ιατρική βοήθεια της Κύπρου για περίθαλψη ασθενών. Παράλληλα, έχει ξεκαθαρισθεί ότι η Κύπρος τοποθετείται εναντίον στην μεταφορά του παλαιστινιακού πληθυσμού της Γάζας εκτός της Λωρίδας.
