Έργα που εκπροσωπούν πληθώρα καλλιτεχνικών τάσεων οι οποίες συνθέτουν τον καλλιτεχνικό πλούτο Ελλάδας και Κύπρου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα παρουσιάζει η συλλογή της Cypria Auctions, που δημοπρατείται την Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου.
Ανάμεσά τους και πέντε έργα του κορυφαίου ναΐφ της κυπριακής ζωγραφικής Μιχαήλ Κάσιαλου (1885-1974), καθώς επίσης δημιουργίες των Χριστόφορου Σάββα, Νικηφόρου Λύτρα, Σταςς Παράσχου, Γιάννη Γαϊτη, Όπυς Ζούνη, Παύλου Σάμιου, Δημήτρη Μυταρά, Αλέκου Φασιανού και Χαμπή Τσαγγάρη.
«Όλα τα έργα της συλλογής αποτελούν, μέσα από την ξεχωριστή οπτική γωνία του κάθε καλλιτέχνη, μια αντανάκλαση της διαρκούς μαγείας της τέχνης» αναφέρει η διευθύνουσα σύμβουλος της Cypria Ρίτσα Κυριάκου. Τα έργα της συλλογής παρουσιάζονται από τις 15 Νοεμβρίου στην Gallery K, στη Λευκωσία (9π.μ.- 5μ.μ.), όπου θα παραμείνουν μέχρι τη δημοπρασία που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου στις 7μ.μ.
Στο συναρπαστικό έργο (‘Interior with Woman Kneading’, Εκτιμώμενη τιμή €23000 – €45000), ο Μιχαήλ Κάσιαλος (1885-1974) αποδίδει φόρο τιμής στη καθημερινότητα της εποχής του μεταμορφώνοντας το παραδοσιακό ζύμωμα του ψωμιού σε ένα υπέροχο οπτικό αφήγημα. Η «Γυναίκα που Ζυμώνει» εκπέμπει μια κομψότητα, τονίζοντας την αιώνια ομορφιά της οικιακής ζωής στην τέχνη. Η γυναικεία μορφή μοιάζει σχεδόν αρχαϊκή με τις κυματιστές πτυχώσεις του φορέματος της να αντανακλούν μια εσωτερική ενέργεια πού έρχεται σε αντίθεση με την παγιωμένη στατικότητα των γύρω αντικειμένων. Έτσι, με χρώμα μεστό και απαλό που διαχέεται και ρέει στο χώρο ενοποιώντας τις επιμέρους μορφές ο πίνακας αυτός αποπνέει μια έντονη γοητεία.
Ξεχωρίζει ακόμη το ‘Grape Harvest with Donkey’ (‘Τρύγος με γαϊδουράκι’, Εκτιμώμενη τιμή €23000 – €45000), στο οποίο ο Κάσιαλος τοποθετεί τις μορφές μέσα σε ένα χαρακτηριστικό πράσινο τοπίο. Το γαϊδουράκι, ο άνδρας και πιο πίσω η γυναίκα, φορώντας τις παραδοσιακές τους φορεσιές, τοποθετούνται στον καμβά ως σύμβολα μιας αυθεντικής πτυχής του παλαιότερου κυπριακού βίου.
Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν επίσης τρία έργα του Κάσιαλου ζωγραφισμένα σε γυαλί (ΕΚΤ €4500 – €7000), που το καθένα απεικονίζει μια από τις μορφές που έπαιξαν τον πλέον σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου: τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Γρίβα Διγενή, και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο III.
Η αδιάκοπη γοητεία του Χριστόφορου Σάββα
Η συλλογή της Cypria αριθμεί συνολικά 149 lots. Ανάμεσα τους, υπάρχουν κορυφαία αλλά και σπάνια έργα Ελλαδικής και κυπριακής ζωγραφικής, όπως το έργο του Χριστόφορου Σάββα ‘Γυναίκα με Βάζο’ (ΕΚΤ €12000 – €20000). Μια εμβληματική παρουσία στο κυπριακό μοντερνισμό, ο Χριστόφορος Σάββα (1924-1968) ‘υφαίνει΄ στα έργα του ένα συναρπαστικό αφήγημα που εναρμονίζει την εξερεύνηση του στο χώρο της αβανγκάρντ με κυπριακά διακοσμητικά μοτίβα.
Σ’ αυτό το έργο, ο Σάββα εξερευνά με δεξιοτεχνία τα όρια της φόρμας. Με λιτά μέσα, απεικονίζει τη κεντρική μορφή πού τη χαρακτηρίζουν τα ουδέτερα χρώματα καταφέρνοντας με αυτόν τον ιδιότυπο μινιμαλισμό να συνταιριάξει όλα τα μέρη του έργου σε μια άρρηκτα δεμένη σύνθεση.
Με αδρές χρωματικές φόρμες όπου κυριαρχεί το μωβ και το οποίο με τη σειρά του αναδεικνύει το κίτρινο, το πορτοκαλί και το κόκκινο, ο Σάββα χρησιμοποιεί την ζωντανή δύναμη του χρώματος καθώς και την υφή του υφάσματος για να προσεγγίσει αυτό που επιδιώκει: την ελευθερία μέσα από το σπάσιμο της φόρμας.
Ανάμεσα στα έργα που θα δημοπρατηθούν, το υπέροχο σχέδιο ‘The Easter Egg’, (ΕΚΤ €950 – 1600) του σπουδαίου Νικηφόρου Λύτρα (1832 – 1904) απεικονίζει με ρεαλιστική ακρίβεια ένα κορίτσι λουσμένο στο φως να καθαρίζει με μεγάλη αφοσίωση ένα πασχαλινό αυγό. Εύκολα θα μπορούσε να πει κανείς ότι παραπέμπει σε μια μικρή Ολλανδέζα της εποχής του Μπαρόκ.
‘The Portrait of a Young Man’ (σχέδιο, ΕΚΤ €350 – 650), με την απαράμιλλη εκφραστικότητα του, είναι αντιπροσωπευτικό της σχεδιαστικής δεινότητας του Μιχαήλ Αξελού (1877-1965) ενώ ο Ουμπέρτο Αργυρός (1882 – 1963) εκπροσωπείται επάξια από την υπέροχη, διάφανη νεκρή φύση με την πλούσια υφή ‘Pink and White Roses in Vase’ (λάδι σε board, ΕΚΤ €2000 – 3500). Στο ‘Nafplio’ ( λάδι σε hardboard, ΕΚΤ €600 – 1100) η χρωματική πινελιά του Ανδρέα Κρυστάλλη (1901-1951) δονεί την σύνθεση με την ήρεμη θάλασσα να αντικαθρεφτίζει τα ιστιοφόρα, τις βάρκες και τα λουσμένα σπίτια στο φώς.
Στη Νυχτερινή σκηνή ‘Night Scene’ (ΕΚΤ €750 – 1300), ο Μανώλης Χάρος δημιουργεί μια σύνθεση που μοιάζει να αιωρείται μέσα σε μια μυστήρια ανεξιχνίαστη γαλήνη ενώ το σκοτεινό, βαθύ γαλάζιο τονίζει την απεραντοσύνη της νύχτας. Το ρωμαλέο σχέδιο, η συνθετική αρτιότητα και μια μοναδική ορμητικότητα χαρακτηρίζουν την σειρά πέντε χαρακτικών (ΕΚΤ €950 – 1 800), του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη (1913 – 1968).
Στο υπέροχο ‘Πορτρέτο’ (μικτή τεχνική, ΕΚΤ €4 000 – 7000) του Βικέντιου Μποκατσιάμπη (1856 – 1933) εικονίζεται μια γυναικεία φιγούρα, με κίτρινη κορδέλα στα μαλλιά που θυμίζει αναγεννησιακή Μαντόνα με φωτοστέφανο. Με το φόντο δουλεμένο στις αποχρώσεις του κόκκινου και το φως να ιριδίζει πάνω στην λευκή επιδερμίδα έχει κανείς την εντύπωση ότι αυτή η γυναικεία μορφή αποκαλύπτεται σαν όραμα.
Ένα σπανιότατο έργο του Σταςς
Με μια ιδιαίτερη εικαστική γλώσσα, η «Ανάσταση» του Σταςς Παράσχου (ΕΚΤ €15000 – €25000) παρουσιάζεται στο έργο ως ένα ευρύ καθολικό φαινόμενο το οποίο συνενώνει το παρελθόν με το παρόν. Ένα μεγάλο μυστήριο συντελείται με θέα, όχι μόνο του Γολγοθά αλλά και σύγχρονων κτιρίων. Οι μαθητές που σπαράζουν, οι προσευχόμενοι και το πλήθος που ξεσπά αποτελούν μια αλληγορία του δραματικού παρελθόντος της Κύπρου ενώ τα σύγχρονα στοιχεία παραπέμπουν σε μήνυμα ελπιδοφόρου μέλλοντος. Το σώμα του Ιησού που ανέρχεται αναστημένο αποτυπώνεται διάφανο, σχεδόν εξαΰλωμένο ενώ η όλη σκηνή αποπνέει δραματικότητα αλλά και κατάνυξη.
Ο Σταςς Παράσχος (1933–2014), έργα του οποίου κατέχει η εμβληματική Tate Gallery, είναι γνωστός για το έντονο ζωγραφικό του χρώμα και τις δυναμικές του φόρμες.
Η ευρηματική οξύνοια του Γαΐτη
Ένα από τα διαμάντια της συλλογής της Cypria είναι το γλυπτό ‘Four Figures’, 1977 (ζωγραφισμένο, ξύλινο γλυπτό, ΕΚΤ €5000 – 9000) του εξαίρετου Γιάννη Γαΐτη (1923 – 1984).
Η ζωγραφική του κορυφαίου σύγχρονου Έλληνα καλλιτέχνη είναι τόσο υψηλή σε αισθητική όσο και σε συμβολισμούς. Το Four Figures είναι ένα γλυπτό από ξύλο, στο οποίο ο Γαΐτηςέχει ζωγραφίσει τέσσερις ευθυτενείς αντρικές φιγούρες σε ευθεία παράταξη. Μυστήριες, απρόσωπες, όμοιες, και παράλληλα αποξενωμένες εισάγουν τον θεατή σε ένα κόσμο με εννοιολογικές προεκτάσεις.
Στο ‘Άτιτλο, 2007’ (λάδι σε καμβά, ΕΚΤ €4000 – 6000) η Όπυ Ζούνη (1941-2008), μια μεγάλη εικαστική μορφή της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, αναπτύσσει τα γεωμετρικά της σχήματα με το έντονο χρώμα ενώ στο πίσω μέρος του έργου υπάρχει μια κραδασμική έκρηξη χρωμάτων ελεύθερη από σχηματοποιήσεις. Στο έργο του Βασίλη Σπεράντζα ‘On the Balcony’ (λάδι σε ξύλο, ΕΚΤ €6000 – 10000) δύο δωρικές γυναικείες καθιστές μορφές ατενίζουν το τοπίο που αναπτύσσεται μπροστά τους με το βαθύ γαλάζιο, τα γαιώδη, τα πράσινα και τα πύρινα χρώματα να έρχονται σε αντίθεση με την δική τους απαλή μονοχρωμία.
Το έργο ‘Summer Days, 1975’ (λάδι σε καμβά, ΕΚΤ €5000– 9000) του Παύλου Σάμιου (1948 – 2021) καθορίζεται από δύο διαστάσεις που αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους δημιουργώντας μια εσωτερική ένταση.
Ο εσωτερικός στέρεος χώρος όπου δεσπόζει το τραπέζι και απέναντι ο ρευστός θαλάσσιος χώρος με τις βάρκες. Έτσι, καθώς η υγρή ατμόσφαιρα του νερού ‘εισβάλλει’ στο δωμάτιο, δημιουργείται μια χαοτική αίσθηση της πραγματικότητας δύο κόσμων έτοιμων να συγκρουστούν.
Στις ‘Δύο Γυναικείες Μορφές’ (λάδι σε ξύλο, ΕΚΤ €6000 – 10000) ο Δημήτρης Μυταράς (1934 -2017) τοποθετεί με αδρές γραμμές τις δύο φιγούρες σ’ ένα συμπαντικό πλέγμα από χρωματικά επίπεδα. Τα χαρακτηριστικά έντονα κόκκινα του Μυταρά δένουν αρμονικά με την κιτρινωπή ώχρα του φόντου και όλο το σύνολο αποπνέει την αίσθηση ενός φευγαλέου μεταβαλλόμενου κόσμου.
Ανακαλύψτε το οπτικό αφήγημα
«Ενθαρρύνουμε την εξερεύνηση κάθε έργου, την ανακάλυψη από τον θεατή του κάθε οπτικού αφηγήματος, διότι η εξερεύνηση της οπτικής αφήγησης καθαυτή αποτελεί το πρώτο βήμα για τη δημιουργία σύνδεσης με το έργο» δηλώνει η Ρίτσα Κυριάκου.
Η προτροπή ταιριάζει απόλυτα στη συλλογή «Goblins – Callikantzari,» 2006 του Χαμπή Τσαγγάρη, μια συναρπαστική σειρά από μεταξοτυπίες που εξερευνούν τις μυστικές γιορτές των καλικάντζαρων κατά τις 12 ημέρες των Χριστουγέννων. Η συλλογή της Cypria περιλαμβάνει 13 μεταξοτυπίες που η καθεμιά ζωντανεύει και μια περιπέτεια αυτού του εξωκοσμικού σμήνους. Κάθε μεταξοτυπία «υφαίνει» μια ιστορία μεταφέροντας τον θεατή στον παραμυθένιο κόσμο αυτών των μυθικών πλασμάτων.
Ο αινιγματικός χορός των Καλικαντζάρων του Χαμπή εξελίσσεται επάνω σε ένα αυτοκρατορικό μώβ φόντο. Ο Χαμπής «κεντά» συναρπαστικά σχήματα και μορφές που παραπέμπουν σε μοντέρνα ζωγραφική. Είτε οργανώνει κυκλικούς χορούς, αναρριχάται σε κορμούς δέντρων, συνωμοτεί, αναχωρεί σε πτήση ή αγωνίζεται για να διαφύγει, αυτός ο μικρόκοσμος μαύρων μορφών αναβιώνει παιδικές αναμνήσεις από τοπικές χριστουγεννιάτικες ιστορίες και παραδόσεις.
Ο Φασιανός αφηγείται την ιστορία της ερωτικής ίασης την οποία καλείται επίσης να αποκρυπτογραφήσει ο θεατής στα σχέδια της σειράς ‘Ιασις’, τα οποία είχαν παρουσιαστεί το 2007 σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής για την 130η επέτειο του ιδρύματος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Με μια απαράμιλλη ικανότητα να αποτυπώνει την ουσία της ελληνικής ταυτότητας και του τοπίου, Ο Φασιανός μεταφέρει με σχεδιαστική δεινότητα τον θεατή σ’ ένα ονειρικό κόσμο θριαμβευτικής ερωτικής ίασης η οποία αποδίδεται έντονα στον ‘Ιππέα’ (ΕΚΤ €2000 – 3500) και στον ‘Ερχομό της Ίασης’ (ΕΚΤ €2000 – 3500).
