Ο νέος πρόεδρος του ΔΣ ανοίγει τα χαρτιά του και ιεραρχεί τις προτεραιότητες στη νέα εποχή του οργανισμού.

Μετά από 32 χρόνια πανεπιστημιακής καριέρας, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή του. Η σχέση του Παντελή Βουτουρή με τον ΘΟΚ και το θέατρο μπορεί να μην ήταν μέχρι τώρα άμεση, αλλά το ακαδημαϊκό του αντικείμενο είναι συναφές με τη δραματική τέχνη κι έχει διδάξει σε φιλοσοφικές σχολές λογοτεχνία, θέατρο και γενικότερα καλές τέχνες και πολιτισμικές σπουδές. Ο νέος πρόεδρος του οργανισμού αναλύει τους στόχους του ΔΣ, αναφέρεται στα σοβαρότερα προβλήματα και μια κρίση που έχει να αντιμετωπίσει και υποστηρίζει ότι το θέατρο θα μπορούσε κάποια στιγμή να αποκτήσει οικονομική αυτοτέλεια.

Είχατε φανταστεί τον εαυτό σας πρόεδρο του ΘΟΚ; Ήμουν πάντα κοντά στο θέατρο και την πολιτιστική δράση. Mπορούμε να πούμε ότι υπήρχε υποσυνείδητα κάτι που δεν είχε εκδήλωθεί. Αντιμετωπίζω αυτόν τον διορισμό ως μια καινούρια πρόκληση στη ζωή μου, δεδομένου ότι το 2023 αφυπηρέτησα και συνεπώς έχω τον χρόνο, την ενέργεια και τη διάθεση να επικεντρωθώ στα ζητήματα του ΘΟΚ.

Το κεφάλαιο της ακαδημαϊκής σας πορείας έχει κλείσει; Όχι. Η ακαδημαϊκή ζωή συνεχίζεται, καθώς είμαι πια ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Αυτό σημαίνει ότι εποπτεύω διδακτορικού επιπέδου φοιτητές και συνεχίζω την ερευνητική μου δραστηριότητα, ενώ εξακολουθώ να είμαι διευθυντής του Νεοελληνικού Σπουδαστηρίου Πετρώνδα. Δεν έχω διδακτικές υποχρεώσεις, αλλά η επιστημονική πορεία είναι κάτι που ελπίζω ότι δεν θα σταματήσει ποτέ. Μόνο αν σταματήσει η έμπνευση και οι ιδέες, που δεν το εύχομαι. Μάλιστα, τις επόμενες εβδομάδες υπολογίζω να κυκλοφορήσει ένα καινούριο βιβλίο μου για την ποιήση και την ποιητική του Κώστα Μόντη.

Συγκρούονται αυτές οι δύο ιδιότητες; Θα είναι ευτυχές εάν μπορέσω να τις συναρμόσω, ώστε να δεθούν και να συμβαδίσουν δύο αντικείμενα που βρίσκονται κοντά. Μέχρι τώρα δεν είχα άμεση σχέση με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου πέρα από το γεγονός ότι παρακολουθούσα τα θεατρικά δρώμενα ως θεατής και έχω αρκετούς φίλους στον χώρο.

Η εικόνα που είχατε ως θεατής πόσο απέχει από αυτή που σχηματίσατε εκ των έσω αυτούς τους πρώτους δύο μήνες; Ως θεατής έρχεσαι σε επαφή με την κορύφωση μιας εργώδους προσπάθειας. Όλο το υπόλοιπο, αυτό που φέρνουν εις πέρας όλοι οι άνθρωποι που συνεργούν για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα, δεν είναι φανερό. Είναι ενδιαφέρον να ανακαλύπτει κανείς από μέσα την αγωνία των ηθοποιών, τις πρόβες, τη δημιουργική διαδικασία, την εργασία των τεχνικών και των διοικητικών υπαλλήλων. Κάθε παράσταση έχει τους πρωταγωνιστές της κι έχει και τους αφανείς της ήρωες που δρουν στα παρασκήνια. Είναι πρωτόγνωρο και συναρπαστικό για μένα να έρχομαι σε επαφή, να γνωρίζω, να παρακολουθώ αυτή τη διαδικασία. 

Πώς θα περιγράφατε το όραμά σας για το κρατικό θέατρο; Η λέξη- κλειδί είναι το «όραμα». Ξεκινάμε από εκεί. Διότι κάτι που λείπει από τον οργανισμό είναι ένα διατυπωμένο όραμα. Δεν υπάρχει, δηλαδή, ένα επεξεργασμένο κείμενο στρατηγικού σχεδιασμού το οποίο να αντανακλά την αποστολή, τη φιλοσοφία και τους στόχους του. Το καινούργιο Συμβούλιο έχει δώσει προτεραιότητα σ’ αυτό το ζήτημα κι έχει ήδη ξεκινήσει μια συστηματική επεξεργασία που θα οδηγήσει στη διατύπωση αυτού του οράματος. Θα είμαστε σε θέση να το δημοσιοποιήσουμε, ελπίζω, σύντομα. 

Αυτό αφορά κατά κύριο λόγο το καλλιτεχνικό μέρος; Όχι. Αφορά τα πάντα: από το νομικό πρόσωπο του οργανισμού, την υπόστασή του, μέχρι τους σκοπούς του. Στόχος και φιλοδοξία μας δεν είναι μόνο να κάνουμε 3-4 καλές παραγωγές τον χρόνο. Αυτό βεβαίως είναι το πιο σημαντικό, αλλά είναι το αυτονόητο. Πολλές φορές, κάποιες καλές παραγωγές κρύβουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Ο ΘΟΚ, με βάση και τη νομοθεσία με την οποία συστάθηκε, πέρα από τη θεατρική παραγωγή, έχει εξουσιοδοτηθεί και με την αρμοδιότητα της ανάπτυξης του θεάτρου στην Κύπρο, που είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο. 

© Γιώργος Σαββινίδης

Πώς βλέπετε να έχει επηρεάσει τη λειτουργία του η ίδρυση του Υφυπουργείου Πολιτισμού; Θετικά και ελπίζω στην πορεία ακόμη θετικότερα. Έχουμε πια έναν βασικό εταίρο στον κοινό σκοπό που είναι η ανάπτυξη του Πολιτισμού. Η μόνη αρμοδιότητα που πήρε από τον ΘΟΚ το Υφυπουργείο είναι η διαχείριση του πλαισίου επιχορηγήσεων των ελεύθερων θεάτρων. Γνωρίζουμε και παρακολουθούμε όλοι τα προβλήματα που προέκυψαν, αλλά πιστεύω ότι με τον χρόνο το Θυμέλη θα γίνει πιο ορθολογικό και λειτουργικό και θα ικανοποιεί και τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεται. Ξέρω πώς εργάζονται η Υφυπουργός και οι άνθρωποι του Υφυπουργείου πάνω στο θέμα και είμαι αισιόδοξος ότι θα βρεθούν σύντομα οι συνισταμένες.

Ο τομέας της θεατρικής ανάπτυξης χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας και αλλαγών; Όπως το βλέπω εγώ, η ανάπτυξη ξεκινάει από τις πιο μικρές θεσμικές παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, από την εκπαίδευση ηθοποιών, σκηνοθετών, όλων των δημιουργών, την εκπαίδευση του προσωπικού και των τεχνικών κ.λπ. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, για να έχουν συμβληθεί με τον ΘΟΚ έχουν καλές σπουδές και γνώσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν ανάγκη περεταίρω επιμόρφωσης στο αντικείμενό τους. Η εκπαίδευση είναι μια συνεχής διαδικασία που ξεκινά από μικρές φόρμες και δομές και φτάνει μέχρι τις πιο μεγάλες. Ενδεχομένως -γιατί όχι- μέχρι μια δραματική σχολή. Η εκπαίδευση επεκτείνεται και στο κοινό. Θα μας ενδιέφερε να προχωρήσουμε σε μια χαρτογράφηση του κοινού, να δούμε ποιοι παρακολουθούν τις παραστάσεις μας και σε ποιους άλλους θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε.

Το νέο ΔΣ έχει ξεκινήσει να εργάζεται πάνω σε όλα αυτά τα μέτωπα; Έχω την τύχη να προεδρεύω ενός εξαιρετικού ΔΣ, που σχεδόν όλα τα μέλη έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τον χώρο. Είναι νέοι άνθρωποι, με όρεξη και ποικίλες απόψεις περί θεάτρου. Αυτό σημαίνει ότι γίνεται συνεχώς και απροκατάληπτα μια ανταλλαγή ιδεών, μια ζύμωση, που βασίζεται σε γνώση των πραγματικών προβλημάτων του θεάτρου. Παράλληλα, το προσωπικό του οργανισμού αποτελείται από πολύ ικανούς ανθρώπους πάνω στους οποίους θα στηριχτεί όλη η δουλειά που προγραμματίζουμε.

Η κοινωνία και η καλλιτεχνική κοινότητα έχει πολλές προσδοκίες από το νέο ΔΣ. Πώς το εισπράττετε αυτό; Δεν νιώθουμε κάποιο βάρος. Χαιρόμαστε που ουσιαστικά μείναμε στο απυρόβλητο μεταξύ των αντιδράσεων που υπήρξαν ως προς τους διορισμούς των ΔΣ των ημικρατικών. Στην περίπτωση του ΘΟΚ ήταν λίγο- πολύ θετικές οι αντιδράσεις. Αυτό μάς δίνει καταρχάς μια ικανοποίηση και είναι μια καλή αφετηρία. Νιώθουμε ότι μας εμπιστεύεται όχι μόνο η πολιτεία, αλλά και η κοινωνία, όπως και οι άνθρωποι του χώρου. Είναι μια ευθύνη για μας ν’ ανταποκριθούμε σ’ αυτές τις προσδοκίες.

Δεν φοβάστε μήπως αποδειχτεί ηλεκτρική η καρέκλα του προέδρου; Δεν έχω άγχος. Πιστεύω πολύ στη συλλογικότητα και οι διαδικασίες που έχουμε δρομολογήσει στον οργανισμό βασίζονται ακριβώς στην αντίληψη, μιας συλλογικής διοίκησης. Δεν είμαι μόνος σ’ αυτή τη διαδικασία. Από την άλλη, υπάρχουν βέβαια δυσκολίες και καλούμαστε να πάρουμε σημαντικές και κρίσιμες αποφάσεις. Ενδεχομένως κάποιες από αυτές να προκάλεσουν συζήτηση. Αλλά δεν θα διστάσουμε να τραβήξουμε προς τα εκεί που πρέπει. Να είστε σίγουροι, αν μη τι άλλο, ότι οι αποφάσεις αυτές θα είναι προϊόν ώριμων διεργασιών και απολύτως τεκμηριωμένες. Ο ΘΟΚ έχει καταγράψει σε 53 χρόνια λειτουργίας μια σπουδαία ιστορία με εμβληματικές παραστάσεις και παρεμβάσεις κι έχει αναδείξει αξιόλογους δημιουργούς. Από την άποψη αυτή κληρονομήσαμε μια σημαντική παράδοση. Από την άλλη, κληρονομήσαμε -μιλώ εξ ονόματος του καινούριου ΔΣ- και πολλά χρόνια προβλήματα που δεν ήταν ορατά. 

Ποια προβλήματα έχετε καταγράψει μέχρι τώρα ως τα σημαντικότερα; Το πρώτο είναι η διαχρονική έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού. Δεν λέω ότι δεν υπήρχε καθόλου. Προφανώς, όλα τα προηγούμενα συμβούλια είχαν ιδέες, συζητούσαν και ενδεχομένως να τροχοδρόμησαν κάτι. Ποτέ, όμως, αυτό δεν αποτυπώθηκε σ’ ένα σχέδιο που να είναι δεσμευτικό, σαν κοινωνικό συμβόλαιο. Που να έχει, δηλαδή, αποκρυσταλλωθεί και αποκτήσει νομική και θεσμική υπόσταση.

Αυτό θα το αποκρυσταλλώσει το ΔΣ ή θα προκύψει μετά από επαφές με την κοινωνία και την καλλιτεχνική κοινότητα; Είναι μια σύνθετη διαδικασία η σύνταξη αυτού του σχεδίου, γιατί έχει πολλές παραμέτρους. Οπωσδήποτε δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη η κοινωνία, οι ενώσεις των ηθοποιών και των καλλιτεχνών, οι συντεχνίες των τεχνικών, το προσωπικό του ΘΟΚ κ.ο.κ. Έχουμε ήδη ξεκινήσει έναν διάλογο, στο πλαίσιο του οποίου τους βλέπουμε όλους ως εταίρους. Θέλουμε να τους συστρατεύσουμε στην κοινή προσπάθεια.

Ποιο άλλο πρόβλημα ιεραρχείτε ως πρώτης προτεραιότητας; Το κενό εξουσίας που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον οργανισμό. Δεν αναλάβαμε μέσα στις πιο ευνοϊκές συνθήκες, παρά τις προσπάθειες που έγιναν από το προηγούμενο ΔΣ- το οποίο θέλω περεμπιπτόντως να ευχαριστήσω δημόσια για την προσφορά του και να εξάρω ιδιαίτερα τη συμβολή της τέως προέδρου Αντιγόνης Παπαφιλίππου. Είχε περατωθεί ένα οργανόγραμμα, η εφαρμογή του οποίου είχε «παγώσει» εδώ και μερικά χρόνια εξαιτίας θεσμικών και δομικών αλλαγών που επιχειρούνται. Εννοώ την κατάργηση της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή με τη θεσμοθέτηση θέσης γενικού διευθυντή, που θα επιφορτιστεί με διοικητικά και καλλιτεχνικά καθήκοντα και την παράλληλη θεσμοθέτηση θέσης διευθυντή προσωπικού. Θα ήμουν ευτυχής αν είχαν πληρωθεί αυτές οι θέσεις. Αυτό δεν έχει γίνει και με την έναρξη της θητείας μας προκύπτει ένα κενό και μια κρίση, προκύπτουν προβλήματα στην καθημερινότητα του οργανισμού που δεν μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κάποιος απ’ έξω. Από το ποιος θα υπογράψει τις άδειες του προσωπικού και τα συμβόλαια των ηθοποιών, μέχρι τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό.

Περνάει κρίση, λέτε, αυτή τη στιγμή ο ΘΟΚ; Ναι, εγώ θα χαρακτήριζα ως κρίση την κατάσταση. Υπό την έννοια ότι πρέπει να διαχειριστούμε μια κρίσιμη, μεταβατική φάση. Δεν ξέρω πόσο χρόνο θα πάρει το ζήτημα για να λυθεί, αλλά χρειαζόμαστε ένα μεταβατικό οργανόγραμμα που να καθορίζει ποιοι και πώς θα επιτελούν τον ρόλο που έπρεπε να επιτελούν εκείνοι που δεν είναι διαθέσιμοι. Κι αυτό πρέπει να γίνει εντός του νομικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του οργανισμού. Την ίδια στιγμή, επείγει ο σχεδιασμός του ρεπερτορίου για το 2025. Στις επιτροπές που λειτουργούσαν εντός του ΔΣ για να τρέχουν διάφορα ζητήματα εμείς προσθέσαμε κι άλλες. Έχουμε επιφορτιστεί με πρόσθετες υποχρεώσεις και καθήκοντα. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή στο πηδάλιο του οργανισμού βρίσκεται μόνο το Συμβούλιο και είμαστε υποχρεωμένοι να πλοηγήσουμε το καράβι όσο καλύτερα γίνεται. 

© Αντώνης Γ. Αντωνίου

Ποιες κινήσεις γίνονται σε σχέση με τον σχεδιασμό του ρεπερτορίου; Έχουμε δημιουργήσει προσωρινή μεταβατική επιτροπή από μέλη του συμβουλίου εξουσιοδοτημένη να χειρίζεται τα καλλιτεχνικά ζητήματα. Η πολύ ικανή θεατρολόγος του ΘΟΚ είναι ο άνθρωπος που θα φέρει τις προτάσεις στην επιτροπή αυτή και ύστερα θα πάνε στο ΔΣ για τελική έγκριση. Ανάλογα, έχουμε θεσπίσει επιτροπή προσωπικού, επιτροπή στρατηγικού σχεδιασμού κ.ο.κ. Εξουσιοδοτήσαμε επιτροπές και φυσικά πρόσωπα με αρμοδιότητες που θα έπρεπε να έχουν ο γενικός διευθυντής και ο διευθυντής προσωπικού. 

Το μοντέλο με καλλιτεχνικό διευθυντή δεν ταιριάζει στον ΘΟΚ κατά τη δική σας άποψη; Έχω τους ενδοιασμούς μου. Στη δική μου αντίληψη, το ευκταίον θα είναι να βρεθεί ένας άνθρωπος με δεκαετή τουλάχιστον εμπειρία στη διοίκηση καλλιτεχνικού οργανισμού, που συγχρόνως να γνωρίζει τα θεατρικά και πολιτισμικά πράγματα του τόπου και να μπορεί να συνδυάσει αρμονικά διοικητικές και καλλιτεχνικές αρμοδιότητες. Δεν υπάρχει πιο ιδανικό σενάριο από το να μην υπάρχει διάσπαση αρμοδιοτήτων και εξουσιών.

Πόσοι όμως πληρούν τα κριτήρια που περιγράφετε; Και πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί η διαδικασία; Μας απασχολεί το ζήτημα των σχεδίων υπηρεσίας. Εμείς θα θέλαμε να τελειώσει, ει δυνατόν, αύριο. Όμως, εκκρεμούν κάποιες διαδικασίες. Το σχέδιο θα προωθηθεί από το Υφυπουργείο Πολιτισμού για νομική επεξεργασία, θα τύχει έγκρισης από το Υπουργικό Συμβούλιο και μετά θα πάει στη Βουλή. Κάθε θεσμός λειτουργεί με τους δικούς του ρυθμούς. Δεν μπορώ να προβλέψω το χρονοδιάγραμμα. Θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι μέχρι τις αρχές του 2025 θα έχουμε γενικό διευθυντή.

Υπάρχει η βάση για ν’ ανταπεξέλθει ο ΘΟΚ χωρίς πρόβλημα κατά το μεταβατικό διάστημα; Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος. Δουλεύουμε καθημερινά πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα και βρίσκουμε λύσεις. Ενδεχομένως να μη φανεί καν προς τα έξω, να μην έχει αντίκτυπο στις παραγωγές. Και δεν θα το χρησιμοποιήσουμε ως δικαιολογία, εάν δεν κάνουμε καλά τη δουλειά μας. Οι ενδείξεις που έχουμε μέχρι τώρα είναι ότι η Πολιτεία μάς στηρίζει κι έτσι δεν υπάρχει περίπτωση ο ΘΟΚ να μη βαδίσει τον δρόμο του. Το αποτέλεσμα θα αρχίσει να φαίνεται από τις επόμενες κιόλας παραγωγές κι από το ρεπερτόριο για το 2024-25, για το οποίο μπορώ να εγγυηθώ ότι θα παρουσιάζει ενδιαφέρον και θα είναι συνεκτικό.

Υπάρχει μια κεντρική φιλοσοφία ή έστω κάποιες σκέψεις για το πώς θα κινηθείτε ρεπερτοριακά; Το ζήτημα δεν είναι να σκεφτούμε τίτλους και κείμενα. Έχουμε και ικανούς σκηνοθέτες και τις προϋποθέσεις για καλές παραστάσεις. Το ρεπερτόριο είναι παράμετρος του στρατηγικού σχεδιασμού και θα υπακούει σε κάποιες αρχές. Ήδη έχουν ξεκινήσει οι προετοιμασίες για τις Φοίνισσες σε σκηνοθεσία Μαγδαλένας Ζήρα για το καλοκαίρι, που θα είναι η συμμετοχή του οργανισμού στις εκδηλώσεις για τα 50 χρόνια από το 1974. Η Επιτροπή και το ΔΣ έχουν κι άλλες σκέψεις και επεξεργάζονται κι άλλες προτάσεις για το πώς θα εμπλουτίσουμε τη συμμετοχή μας στις επετειακές εκδηλώσεις. Σύντομα θα μπορούμε να πούμε περισσότερα επ’ αυτού. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι μια σειρά παραστάσεων με έργα που αφορούν την ιστορία της Κύπρου.

Ποια θέση θα έχει στο ρεπερτόριο η σύγχρονη ελληνική και κυπριακή θεατρική γραφή; Η ανάπτυξη της θεατρικής γραφής είναι σημαντική. Το θέατρο χρειάζεται κείμενα. Έχουν γίνει κάποιες δράσεις όπως το PLAY και ανάλογα θα κινηθούμε με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για αξιοποίηση και εμπλουτισμό της εργογραφίας. Οι Κύπριοι συγγραφείς πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Από την άλλη, ο χώρος με τον οποίο έχουμε άμεση επικοινωνία και επαφή είναι η Ελλάδα. Στο πλαίσιο μιας πολιτικής εξωστρέφειας και στο πλαίσιο και πάλι του στρατηγικού σχεδιασμού, θα εμβαθύνουμε πάνω στις σχέσεις με την Ελλάδα και άλλες χώρες, με περιοδείες και ανταλλαγές. Πέρα από την εξωστρέφεια, θα δώσουμε βάρος και στον τομέα της οικονομικής ανάπτυξης.

© Γιώργος Σαββινίδης

Με ποιον τρόπο το εννοείτε αυτό; Αυτή τη στιγμή ο προϋπολογισμός του ΘΟΚ είναι εξαρτημένος αποκλειστικά από την κρατική χορηγία. Εγώ οραματίζομαι ένα θέατρο που θα αποκτούσε κάποια στιγμή οικονομική αυτοτέλεια. Μια αύξηση εσόδων μπορεί να επιτευχθεί μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, περιοδειών και συμμετοχής σε διεθνή φεστιβάλ. Το ξέρω ότι ακούγεται φιλόδοξο και μαξιμαλιστικό. Για να φτάσεις σ’ ένα τέτοιο στόχο εννοείται ότι πρέπει να προηγηθούν πολλά άλλα πράγματα. Επιθυμία μας είναι να το προσπαθήσουμε.

Το προηγούμενο διάστημα είδαμε κάποια κρούσματα λογοκρισίας από πλευράς του Υπουργείου Παιδείας, απέναντι σε παραγωγές που απευθύνονται σε μαθητές. Ποια είναι η δική σας θέση και πώς θα τα χειρίζεστε; Είμαι κάθετα αντίθετος σε κάθε μορφής λογοκρισία. Ωστόσο, δεν νιώθω ότι η σχέση μας με το Υπουργείο Παιδείας έχει να κάνει με αυτό. Το πρόβλημα δημιουργείται από τη στιγμή που το ΥΠΑΝ θεωρεί ότι πρέπει να έχει λόγο στην έγκριση των παραστάσεων που απευθύνονται σε μαθητές. Προσωπική μου άποψη είναι ότι θα έπρεπε να υπάρχει περισσότερη εμπιστοσύνη, ένα παραπάνω από τη στιγμή που έχει διοριστεί ένα ΔΣ που έχει την εμπειρογνωμοσύνη και μετέχουν σ’ αυτό άνθρωποι του θεάτρου και εκπαιδευτικοί. Τους ζητούμε να μας εμπιστευτούν για να ξεπεράσουμε αυτόν τον σκόπελο. Θα θέσουμε το ζήτημα στις συναντήσεις και την επικοινωνία με το Υπουργείο Παιδείας και πιστεύω ότι θα βρούμε λύση. 

Η υπόθεση της ίδρυσης Δραματικής Σχολής εγκαταλείπεται οριστικά; Παραμένει μακροπρόθεσμος στόχος στο πλαίσιο της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης για την οποία μιλήσαμε. Το ευκταίο είναι, όπως συμβαίνει με πολλά κρατικά θέατρα, να λειτουργήσει δραματική σχολή. Εκφράζω προσωπική άποψη, αλλά πρέπει να την αντιμετωπίζουμε ως μια σημαντική προοπτική και ως μια ακόμη προκλήση. Γνωρίζω ότι έχουν γίνει προσπάθειες στο παρελθόν, όπως και την τύχη που είχαν αυτές οι προσπάθειες. Αλλά πιστεύω ότι όταν υπάρχει θέληση όλα τα ζητήματα με τις κατάλληλες συνεννοήσεις μπορούν να επιλυθούν.

Υπάρχουν σκέψεις για αλλαγή στρατηγικής σε σχέση με τη συμμετοχή σε φεστιβάλ στην Ελλάδα; Ναι, είναι πρόθεση και γνωρίζουμε τις δυσκολίες που υπάρχουν. Θεωρώ ότι δεν είναι αξεπέραστες. Ο ΘΟΚ πρέπει να αποκαταστήσει την ιστορική του σχέση με το Φεστιβάλ Επιδαύρου. Αυτή η σκέψη δεν έχει ποτέ εγκαταλειφθεί από κανένα συμβούλιο. Θα ήμουν ευτυχής αν το 2025 είχαμε μια μεγάλη θεατρική επιτυχία στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Επαφές γίνονται και θα συνεχιστούν με αρμόδιους φορείς και αισιοδοξώ ότι θα βρούμε τις λύσεις.

Ελεύθερα, 24.3.2024