Ίλιγγο προκαλεί το ποσό που αφορά τα ανείσπρακτα εντάλματα προστίμου στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης το συνολικό ποσό ανέρχεται στα €300 εκατ., ενώ τα €256 εκατ. αφορούν σε οφειλές προς το κράτος. Τα ανείσπρακτα αυτά πρόστιμα έχουν συσσωρευθεί σε μια περίοδο 43 ετών (από το 1980). Με την πάροδο του χρόνου, βέβαια, παρουσιάζεται ραγδαία άνοδος του αριθμού των προστίμων που εκκρεμούν για διάφορους λόγους, προκαλώντας εύλογο προβληματισμό.

Το διογκωμένο αυτό πρόβλημα για την κυπριακή Πολιτεία, αναδεικνύεται μέσω επίσημου ερωτήματος που είχε υποβάλει ο βουλευτής Νίκος Γεωργίου στην Άννα Προκοπίου Κουκκίδη και το οποίο απαντήθηκε λίγο πριν η τελευταία παραδώσει το χαρτοφυλάκιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Είχε γίνει με αφορμή συζήτηση στην κοινοβουλευτική επιτροπή Νομικών τον περασμένο Οκτώβριο (18/10/2023), κατά τη διάρκεια της οποίας δόθηκαν κάποια στοιχεία χονδρικώς.

Αστικά χρέη, οφειλές, πρόστιμα

Όπως προκύπτει, λοιπόν, από τις απαντήσεις στα συνολικά οκτώ σημεία που θέτει ο βουλευτής, ο αριθμός των ανείσπρακτων προστίμων από το 1980 μέχρι και σήμερα είναι 293.150 που αντιστοιχεί με €300.211.453. Το μεγαλύτερο μέρος του τεράστιου αυτού ποσού αφορά σε οφειλές προς το κράτος.

Συγκεκριμένα, τα €256.536.949 έχουν να κάνουν με αστικά χρέη, οφειλές σε δημοτικές Αρχές, στον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού, στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, στο Φόρο Εισοδήματος, αλλά και πρόστιμα για διάφορα ποινικά αδικήματα, καταδίκες στρατιωτικού δικαστηρίου και τροχαίες παραβάσεις.

Τα περισσότερα ανείσπρακτα εντάλματα σχετίζονται με τροχαία αδικήματα (105.737 πρόστιμα – €28.272.709), με υποχρεώσεις έναντι δημοτικών Αρχών (51.327 – €18.037.412) και διάφορα ποινικά αδικήματα (48.793 – €35.511.759).

Τα υπόλοιπα €43.674.504 είναι ανείσπρακτα εντάλματα προστίμου που επιβλήθηκαν στο πλαίσιο ιδιωτικών ποινικών διαδικασιών και διαταγμάτων διατροφής.

€191 εκατ. σε πρόσωπα

Από το συνολικό ποσό των €300.211.453, τα €191.536.738 (261.397) είναι πρόστιμα που έχουν επιβληθεί σε φυσικά πρόσωπα, ενώ €108.674.715 είναι οι οφειλές νομικών προσώπων, δηλαδή εταιρείες και άλλες επιχειρηματικές οντότητες.

Από 55 σε 22.053

Οι πίνακες που παραθέτει το Υπουργείο Δικαιοσύνης στην απάντησή του, είναι αρκούντως κατατοπιστικοί για την ραγδαία διόγκωση του προβλήματος. Από το 1995 καταγράφεται μια συνεχή αύξηση στον αριθμό των ανείσπρακτων ενταλμάτων προστίμου. Είναι ενδεικτικό ότι κατά το συγκεκριμένο έτος η Αστυνομία είχε καταχωρίσει 55 ανείσπρακτα εντάλματα προστίμου, ενώ το 2023 (μέχρι τον Νοέμβριο) ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 22.053.

Απεβίωσαν και πτώχευσαν…

Οι αριθμοί που παρατίθενται για το εν λόγω ζήτημα, δεν φαίνεται να προκαλούν αισιοδοξία ως προς την είσπραξη των προστίμων αυτών.

Συγκεκριμένα, τα εκκρεμή εντάλματα που βρίσκονται σε αναστολή/διακανονισμό πληρωμής με δόσεις είναι 22.919 και αντιστοιχούν σε €21.009.070. Σε σχέση με το σύνολο των ανείσπρακτων, δηλαδή, είναι μικρός ο αριθμός όσων έχουν κάνει διευθέτηση. Όπως σημειώνεται και στην απάντηση του Υπουργείου προς τον βουλευτή του ΔΗΣΥ, «παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες που έχουν οφειλές να ρυθμίσουν την πληρωμή των ενταλμάτων τους που εκκρεμούν, μετά από αίτημά τους στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ασκώντας με αυτόν τον τρόπο το δικαίωμά τους για αναστολή και διακανονισμό της πληρωμής του οφειλόμενου ποσού, σε μηνιαίες δόσεις.

Σημειώνεται, ακόμη, ότι φυσικά πρόσωπα που καλούνταν να καταβάλουν τα εντάλματα προστίμου έχουν αποβιώσει. Πρόκειται για 252 πρόστιμα που αντιστοιχούν €277.852. Εξάλλου, 76 εντάλματα προστίμου (€166.310) αφορούν εταιρείες που έχουν κηρύξει πτώχευση.

Ξεχωριστό μητρώο

Ο βουλευτής στο ερώτημά του προς το Υπουργείο θέτει ζήτημα τήρησης ξεχωριστού μητρώου για τα πρόστιμα που είναι «ανεπίδεκτα εισπράξεως από τη Δημοκρατία». Η απάντηση που δίδεται είναι ότι «το συγκεκριμένο ερώτημα αφορά το Δικαστήριο, καθώς όταν επιστρέφεται ένα ένταλμα από την Αστυνομία, το Δικαστήριο, ως ιδιοκτήτης του εντάλματος, είναι αρμόδιο να αποφασίσει κατά πόσο θα το κλείσει ή θα το χρεώσει, εκ νέου, στην Αστυνομία, γνωρίζοντας ότι το ένταλμα δεν μπορεί να εκτελεστεί».

Η Ελεγκτική Υπηρεσία για εξώδικα υπό εκκρεμότητα

Το θέμα των εξώδικων προστίμων απασχόλησε για μια ακόμη φορά την Ελεγκτική Υπηρεσία σε πρόσφατο έλεγχό της για το αστυνομικό Σώμα. Σε ειδική έκθεσή της για το αστυνομικό Σώμα ημερομηνίας 30/11/2023, σημείωνε για το επίμαχο ζήτημα: «Ζητήσαμε κατάλογο των εξώδικων προστίμων που δεν έχουν εισπραχθεί εντός προθεσμίας και τα οποία προωθήθηκαν για λήψη δικαστικών μέτρων, αλλά στη συνέχεια η υπόθεση αποσύρθηκε χωρίς να εισπραχθεί οποιοδήποτε ποσό. Η Αστυνομία μας παρείχε μερική πληροφόρηση, ωστόσο, κατά παράβαση του Συντάγματος, για τα πρόσωπα που απαλλάχθηκαν της υποχρέωσης εξόφλησης του εξωδίκου, αρνήθηκε να μας δώσει ονομαστικές πληροφορίες και στοιχεία για την αξία των εξωδίκων ανά κατηγορία ταξινόμησης, για το αδίκημα που αφορά το κάθε εξώδικο. Ως αποτέλεσμα, δεν κατέστη δυνατή η διενέργεια του ελέγχου μας στον τομέα αυτό».

Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο αυτό, η Ελεγκτική Υπηρεσία στην υπό αναφορά έκθεσή της, εντόπισε –μεταξύ άλλων- τα ακόλουθα:

  • Πολλές εξώδικες κλήσεις εκδίδονται λανθασμένα, λόγω τεχνικών προβλημάτων στον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται, με αποτέλεσμα να προκύπτει ανάγκη για την εκ των υστέρων ακύρωσή τους.
  • Μεγάλος αριθμός εξωδίκων παραμένει απλήρωτος για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να προωθούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες για προσαγωγή των οφειλετών στο δικαστήριο. Πολλά από αυτά αφορούν εξώδικα που εκδόθηκαν από το νέο σύστημα φωτοεπισήμανσης.
  • Το 35% των εξωδίκων που εκδόθηκαν από το σύστημα φωτοεπισήμανσης δεν έχουν ακόμη παραληφθεί από τους παραβάτες. Από το πιο πάνω ποσοστό, περισσότερα από τα μισά έχουν εκδοθεί το πρώτο εξάμηνο του 2022.
  • Μετά τους διαχειριστικούς ελέγχους της Υπηρεσίας μας το 2017 και το 2021, παρουσιάζεται σχετική σταθεροποίηση στον αριθμό των ανεκτέλεστων ενταλμάτων και μικρή μείωση στην αξίας τους, ωστόσο, τόσο ο αριθμός τους, όσο και η αξία τους παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.