Αθλητές, άτομα τα οποία επικαλούνται ψυχολογικές παθήσεις, καθώς και άλλοι στρατεύσιμοι ζητούν απαλλαγή από την υποχρέωση εκπλήρωσης στρατιωτικής θητείας και κάποιοι από αυτούς στη συνέχεια “εξαφανίζονται”.
Ορισμένοι από αυτούς απαλλάσσονται οριστικά στην πορεία ενώ άλλοι αναζητούνται. Αυτό διαπιστώνει σε έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία προσθέτει πως το Υπουργείο Άμυνας (ΥΠΑΜ) νοουμένου ότι κρίνει ικανοποιητική την αιτιολόγησή τους, τους παρέχει τη δυνατότητα να εκπληρώσουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις σε μεταγενέστερο στάδιο. Γενικό συμπέρασμα του ελέγχου, όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση, είναι ότι οι πιθανότητες κατάταξης για υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά μειώνονται σημαντικά για τους στρατεύσιμους που δεν κατατάσσονται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της φοίτησής τους σε σχολή μέσης εκπαίδευσης, αφού αρκετοί από αυτούς απαλλάσσονται σε μεταγενέστερο στάδιο ή καθίστανται ανυπότακτοι.
Σύμφωνα πάντα με την έκθεση, το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στις περιπτώσεις όπου το ΥΠΑΜ δείχνει ιδιαίτερη επιείκεια, όπως στις περιπτώσεις των στρατεύσιμων αθλητών και στις αναβολές για λόγους σπουδών. Όπως αναφέρεται στη έκθεση, εντοπίστηκαν περιπτώσεις για τις οποίες το Υπουργείο επέδειξε ιδιαίτερη επιείκεια και ανοχή, κατά παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση στρατεύσιμου, ο οποίος αν και επέστρεψε στην Κύπρο, συνέχισε να λαμβάνει αναβολή στράτευσης στη βάση ψευδών δηλώσεών του ότι συνεχίζει να είναι μόνιμος κάτοικος εξωτερικού.
Σημειώνεται ότι το 2020 υπεβλήθησαν 240 αιτήσεις για αναβολή και εγκρίθηκαν 140, το 2021 υπεβλήθησαν 316 αιτήσεις και εγκρίθηκαν 165, το 2022 υπεβλήθησαν 358 αιτήσεις και εγκρίθηκαν 162 και το 2023 υπεβλήθησαν 271 αιτήσεις και εγκρίθηκαν 106.
Τα ευρήματα του ελέγχου για κάθε κατηγορία αναβολών αλλά και γενικά για τη διαδικασία χορήγησης αναβολών από τον Υπουργό Άμυνας και το Υπουργικό Συμβούλιο παρατίθενται πιο κάτω:
α. Αναβολές λόγω φοίτησης σε σχολές μέσης εκπαίδευσης
Αν και η νομοθεσία προβλέπει τη χορήγηση αναβολής στράτευσης σε όσους φοιτούν σε σχολή μέσης εκπαίδευσης του εσωτερικού ή του εξωτερικού, αναγνωρισμένη από τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους, οι μισές από τις περιπτώσεις που ελέγχθηκαν, αφορούν σε στρατεύσιμους αθλητές οι οποίοι, λίγους μήνες πριν την κατάταξή τους, εγράφησαν σε ακαδημίες του εξωτερικού, οι οποίες είναι εξαιρετικά αμφίβολο κατά πόσο είναι αναγνωρισμένες ως σχολές μέσης εκπαίδευσης.
β. Αναβολές λόγω φοίτησης σε ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα
¨ Δεν υπάρχει πρόνοια στη νομοθεσία για χορήγηση αναβολής στράτευσης για λόγους
σπουδών, πέραν συγκεκριμένων περιπτώσεων (νοσηλευτική, μαγειρική-ζαχαροπλαστική, Ανώτατό Στρατιωτικό Ίδρυμα ή Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών). Για τη χορήγηση αναβολών για λόγους σπουδών, το ΥΠΑΜ επικαλείται απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 1998 και μία γενική πρόνοια του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου του 2011, σύμφωνα με την οποία, όλες οι αποφάσεις που εκδόθηκαν με βάση τους καταργηθέντες νόμους, λογίζεται ότι εκδόθηκαν με βάση τον παρόντα Νόμο και εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, μέχρι να τροποποιηθούν ή ανακληθούν.
Στην έκθεση καταγράφονται και τα ακόλουθα:
¨ Οι 26 από τους 44 στρατεύσιμους που έλαβαν αναβολή στράτευσης για λόγους σπουδών, αφορούν σε άτομα που ξεκίνησαν σπουδές πριν την ημερομηνία κατάταξής τους. Από αυτές τις περιπτώσεις, ορισμένοι ξεκίνησαν τις σπουδές τους είτε πριν καταστούν υπόχρεοι κατάταξης, λόγω μετέπειτα πολιτογράφησης, είτε ενόσω ήταν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού. Εντοπίσαμε όμως και περιπτώσεις, για τις οποίες γίνεται ειδική αναφορά, όπου παρόλο που οι στρατεύσιμοι δεν ήταν συνεπείς ως προς τις υποχρεώσεις τους, το Υπουργείο επέδειξε υπερβολική επιείκεια και ανοχή χωρίς οποιαδήποτε συνέπεια για τη μη συμμόρφωση στράτευσης.
¨ Δεν διενεργείται, από το ΥΠΑΜ, οποιοσδήποτε έλεγχος κατά πόσο όλοι οι φοιτητές που έλαβαν αναβολή στράτευσης προσκομίζουν βεβαιώσεις φοίτησης για κάθε έτος, όπως οφείλουν να πράττουν, σύμφωνα με τους όρους χορήγησης της αναβολής. γ. Αναβολές για ειδικούς οικογενειακούς ή οικονομικούς λόγους
