Το εξόχως ενδιαφέρον εργώδες πόνημα του ευπαίδευτου φιλολόγου, οτρηρού συγγραφέως και έγκριτου ερευνητή δρος Κώστα Κατσώνη, για τα πεπραγμένα των ποικιλώνυμων δράσεων και των πολύπτυχων δραστηριοτήτων του Δημητρίειου Πολιτιστικού Κέντρου Λάρνακος κατά τη δεκαετία της λειτουργίας του, 1973-1983, συνιστά υποδειγματικό σημείο αναφοράς στη σχετικώς πενιχρή κυπριακή βιβλιογραφία του είδους. Ένας μνημειώδης συγκεντρωτικός τόμος σφαιρικής αποτίμησης, με την απόσταση 36 χρόνων, του πολυδιάστατου έργου που επιτέλεσε «Ένα πρότυπο Πολιτιστικό Κέντρο στην πόλη του Ζήνωνα», συμφώνως προς τον υποτίτλιο προσδιορισμό του. Καθότι, η ακτινοβολία που εξέπεμψε το πνευματικό αυτό φυτώριο, στο βραχύ αλλά καρποφόρο διάστημα της πολυσχιδούς εκπολιτιστικής καλλιέργειας και της πληθωρικής συγκομιδής του, σηματοδοτεί ως πηγή δημιουργικής έμπνευσης στο παρόν και στο μέλλον το ευρύτερο πολιτισμικό μας γίγνεσθαι. Προσφυώς ο συγγραφέας, στο εισαγωγικό του σημείωμα, όπου μεταξύ άλλων παραθέτει αδρομερώς το ευσύνοπτο διάγραμμα του περιεχομένου, επισημαίνει: «Μια βασική παράμετρος που επέβαλε τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η αναγκαιότητα να γνωρίσουν οι νεότεροι την πολυσήμαντη πολιτιστική δράση του Κέντρου, που λειτούργησε με μεγάλη επιτυχία σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη και τραγική για τα δεδομένα του τόπου μας.».
Ωστόσο, δεν θα καθίστατο εναργώς εύληπτη και εποπτικώς παραστατική η παρουσίαση των πολυάριθμων δρώμενων και της πολυεπίπεδης εν γένει συνεισφοράς του Κέντρου στην ανύψωση της επιτόπιας και παγκύπριας πολιτιστικής στάθμης, χωρίς την εντρύφηση και τη συγκροτημένη ταξινόμηση του πλούσιου Αρχείου του, όπως συναρθρώνεται στις 333 υπομνηματισμένες σελίδες του βιβλίου. Μέσα από τη συνεκτική δομή των πέντε κεφαλαίων και των αντίστοιχων θεματικών ενοτήτων, τα εμπεριστατωμένα περιγραφικά κείμενα, τα επεξηγηματικά αναλυτικά σχόλια, που διανθίζονται από ένα πολυειδές φάσμα φωτογραφικών ντοκουμέντων, καθώς και το διαφωτιστικό παράρτημα, ένθα, πλην άλλων αξιοσημείωτων, η χρονολογική καταγραφή των σημαντικών σταθμών και των εκδηλώσεων του ΔΠΚΛ αναδεικνύουν τα επιτεύγματα και τα αποθησαυρίσματα ενός πολιτιστικού θαύματος, που άνθισε πάνω στην πέτρα της προσφυγιάς και της πνευματικής αναδημιουργίας.
Μια επίπονη εργασία, που απαιτούσε τον άξιο μελετητή και τον επιδέξιο συγγραφέα της σύνθεσης και του επιμελούς σχολιασμού ενός ογκώδους αρχειακού υλικού, όπως στο προλόγισμα του Ιωσήφ Χατζηκυριάκου, διευθυντή του Ιδρύματος Φοίβου Σταυρίδη – Αρχεία Λάρνακος, το οποίο ανέλαβε την έκδοση του παρόντος τόμου, δικαίως εγκωμιάζεται: «Ο Κώστας Κατσώνης, ο άνθρωπος που συντόνισε για μεγάλο χρονικό διάστημα το Κέντρο, ο φύλακας του αρχείου του για χρόνια, ο φιλότεχνος φιλόλογος φίλος όλων όσοι πέρασαν από το Δημητρίειο, ήταν το καταλληλότερο άτομο, για να διεξαγάγει την ουσιαστική έρευνα που παρατίθεται στον τόμο αυτό.».
Στις πρώτες σελίδες, ως απόδοση οφειλόμενου χρέους στον δραστήριο ιδρυτή του ΔΠΚΛ, αείμνηστο Νίκο Δημητρίου (1920-1981), συνοψίζεται ο πολυκύμαντος δημόσιος βίος και το πολύπλευρο έργο του από τις υψηλές δημόσιες θέσεις που με αφοσίωση υπηρέτησε, όπως ως πρέσβης της Κύπρου στις ΗΠΑ (1974-1979) τη διαφώτιση του Κυπριακού στα δίσεκτα εκείνα χρόνια. Ωστόσο, με τη στήριξη της αείμνηστης συζύγου του και γνωστής λογοτέχνιδας Ναδίνας Δημητρίου, καθώς και σε συνεργασία με την τότε Μορφωτική Υπηρεσία του Υ.Π., άφησε έντονη τη σφραγίδα του στο φερώνυμο Κέντρο, που στεγάστηκε στο παλαιό αρχοντικό της οικογένειας Ν.Ι. Δημητρίου στη Λάρνακα, και που σε πίνακα του εικαστικού Idwal Brian Bessant κοσμεί το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Το πρώτο κεφάλαιο για το ιστορικό της ίδρυσης του Δημητρίειου, «που όμοιό του δεν λειτουργεί πουθενά σήμερα στην Κύπρο», όπως κατά τεκμήριον αποφαίνεται ο συγγραφέας, πέρα από την αναφορά στις θεσμικές διαδικασίες της θεμελίωσής του, περιλαμβάνει τις συγκινητικές σελίδες από την τραγωδία του 1974 κατά την Α΄ περίοδο λειτουργίας του (1973-1978). Τότε που το φιλόξενο Κέντρο, ζώντας στους παλμούς της προσφυγιάς δεν παρέλειψε να οργανώσει αντικατοχικές εκδηλώσεις και είχε μεταβληθεί σε «Καταυλισμό Προσφύγων», στεγάζοντας αριθμό προσφυγικών οικογενειών, μεταξύ των οποίων και την οικογένεια του Λυσιώτη λαϊκού ποιητή Παύλου Λιασίδη, που συνέχισε και εκεί να εμπνέεται και να γράφει, συγκρίνοντας τον παλιό με τον νέο τόπο της διαμονής του.
Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στη Β΄ περίοδο (1978-1983) λειτουργίας του ΔΠΚΛ με Συντονιστή τον συγγραφέα, ο οποίος διαδέχθηκε τον αείμνηστο εκπαιδευτικό-λογοτέχνη Σάββα Χαλλούμα. Εδώ γίνεται λόγος για το σκεπτικό της σύνθεσης του Δ.Σ. που αποτελείτο, πλην των εκ διαδοχής προέδρων, από τους εκάστοτε εκπροσώπους της Μορφωτικής Υπηρεσίας, τους δημάρχους και εκπροσώπους του δήμου Λάρνακας, εκπροσώπους του Γραφείου Παιδείας, γυμνασιάρχες και άλλους εκπαιδευτικούς, φιλότεχνους πολίτες και εκπροσώπους του πνευματικού κόσμου, με την κατά σειράν παράθεση του ονοματεπώνυμού τους. Απαριθμούνται ακόμη τα καθήκοντα και οι ευθύνες του Συντονιστή του Δημητρίειου, που είχε εξ αρχής ρόλο Συντονιστικού Κέντρου για όλες τις πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Λάρνακα και συμμετείχε ενεργώς στη Συντονιστική Επιτροπή Ιδρυμάτων και Οργανώσεων με στόχο τη διεθνή διαφώτιση για την κυπριακή τραγωδία.
Το τρίτο και τέταρτο κεφάλαιο περιλαμβάνουν λεπτομερείς αναφορές στις εκδηλώσεις στα δέκα χρόνια της λειτουργίας του Κέντρου, όπως διαλέξεις-συζητήσεις, εκθέσεις ζωγραφικής, επετειακές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, λογοτεχνικά αφιερώματα, μουσικές εκδηλώσεις, σεμινάρια πάνω σε διάφορα θέματα, κινηματογραφικές προβολές, όπως και τις ακόλουθες δράσεις: τη Χορωδία «Ζήνων», που συμμετείχε σε συναυλίες με άλλες χορωδίες ανά την Κύπρο, εργαστήρια Τέχνης και Θεάτρου, Πινακοθήκη, Βιβλιοθήκη, Αναγνωστήριο Παντελή Μηχανικού, Νυκτερινό Επιμορφωτικό Κέντρο κ.ά. Ένας οργασμός δράσεων και δραστηριοτήτων, που έγραψε ιστορία στην πόλη του Ζήνωνα.
