Αν είχε να διαλέξει μεταξύ πολιτική η ιατρικής, η απάντηση θα ήταν πάντα η ίδια για τον Αδάμο Αδάμου. Ιατρική σε κάθε περίπτωση, όπως λέει χαρακτηριστικά. Το συναίσθημα, όπως εξηγεί, το να βοηθά ο γιατρός έναν ασθενή και ιδιαίτερα κάποιον που έχει καρκίνο να ξεπερνά το πρόβλημά του και να κερδίζει ζωή, δεν μπορεί να συγκριθεί με οτιδήποτε στην πολιτική αλλά και γενικότερα. Ολοκλήρωσε μια μεστή πολιτική πορεία ως βουλευτής, ευρωβουλευτής και έκλεισε τον κύκλο της ενεργού πολιτικής δράσης ως Πρόεδρος της Βουλής, σημειώνοντας πως στην πολιτική ποτέ δεν λες ποτέ. Η διάγνωσή του για την πολιτική στην Κύπρο είναι ότι νοσεί βαριά και χρειάζεται αλλαγή. Ότι χρειάζεται μια επανάσταση των νέων ανθρώπων, με νέα μυαλά που θα φέρουν την πραγματική αλλαγή και την ανανέωση. Τοποθετείται στο κεφάλαιο Προεδρικές Εκλογές.

Ο τέως Πρόεδρος της Βουλής, σε μια εκ βαθέων πολιτική «εξομολόγηση» στον «Φ», μιλά για το χθες, το σήμερα και το αύριο, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό. Μιλά για την πρόταση που δέχθηκε για να αναλάβει το υπουργείο Υγείας και την προθυμία που είχε να προσφέρει στον τόπο από ένα πόστο που γνωρίζει καλά. Εξηγεί γιατί θεώρησε ηθικό να πει όχι την υστάτη μετά τις αντιδράσεις που υπήρξαν από το ΑΚΕΛ.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Δεν δέχθηκε υπουργοποίηση ο Αδάμου – Τι δήλωσε

Παραθέτει και τις εξηγήσεις που του δόθηκαν όταν το 2016 για την εκλογή στην Προεδρία της Βουλής το ΑΚΕΛ δεν συζήτησε σενάριο δικής του υποψηφιότητας, αφού στο τραπέζι ήταν η υποψηφιότητα του τότε γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ, του Άντρου Κυπριανού. Απαντά τι του έχει αφήσει η ενασχόλησή του με την πολιτική μέσω ΑΚΕΛ. 

– Πολιτική ή ιατρική;

– Ιατρική εκατό χιλιάδες φορές.

– Γιατί;

– Διότι η προσφορά της ιατρικής είναι πολύ μεγαλύτερη από της πολιτικής.

– Άρα το κεφάλαιο πολιτική έκλεισε οριστικά για εσάς;

– Έχουν να λένε πώς στην πολιτική ποτέ δεν πρέπει να λες ποτέ. Δεν είναι έτσι; Νομίζω ότι εάν κριθεί από κάποιους ότι μπορώ να προσφέρω από κάπου με τις γνώσεις και την εμπειρία μου και να προσφέρω στον τόπο, να βοηθήσω τον κόσμο, ναι, θα το ξανάκανα. Γιατί όχι; Εκτός εάν πω από τώρα ότι έκλεισαν όλα για μένα και παραμένω απλά ένας συνταξιούχος αργόσχολος. 

 

– Άρα μπορεί να σας δούμε και υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας;

– Ποτέ μου δεν το σκέφτηκα και ούτε είναι μέσα στις φιλοδοξίες μου. Ο μόνος λόγος που ήμουν στην πολιτική είναι για να κάνω ό,τι έκανα και στην ιατρική. Θεωρούσα δηλαδή ότι η πολιτική είναι ένα σκαλοπάτι προσφοράς προς την κοινωνία και για αυτό το λόγο αποδέχθηκα να μπω στην πολιτική. Υπηρέτησα τον τόπο ως βουλευτής και ως ευρωβουλευτής για μία πενταετία και ο λόγος που δεν συνέχισα ήταν διότι δεν μπορούσα τις πολλές ώρες μέσα στ’ αεροπλάνα. Χρειαζόμουν μιάμιση μέρα για να πάω στις Βρυξέλλες και μιάμιση μέρα να γυρίσω πίσω. Οι συνάδελφοι μου από την Ευρώπη πηγαίνουν με το αυτοκίνητο τους. Είναι ένα πρόβλημα για την Κύπρο και μπράβο σε όσους άντεξαν να κάνουν και δεύτερη και τρίτη θητεία στην Ευρωβουλή.

– Δεν μας απαντήσατε όμως πώς φαντάζεστε την επιστροφή σας στην πολιτική…

– Η πολιτική σταματά; Σταματά μόνο όταν κάποιος δεν μπορεί να προσφέρει. Ακόμα νομίζω μπορώ να προσφέρω. Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο ενώπιον μου. Είχα κάτι συγκεκριμένο τότε που μου είχε γίνει η πρόταση από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για υπουργοποίηση.

– Είχατε μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση για το υπουργείο Υγείας. Τυγχάνετε μιας τεράστιας αναγνώρισης και υπάρχει η πεποίθηση του εκλογικού σώματος ότι μπορείτε να προσφέρεται στον τομέα της υγείας, όπως και στην ιατρική. Γιατί είπατε όχι; Μόνο και μόνο επειδή αντέδρασε το ΑΚΕΛ;

– Εμένα η επιθυμία μου ήταν να υπηρετήσω. Όταν υπήρχε αντίδραση μεγάλου μεγέθους από το κόμμα του οποίου ήμουν βουλευτής και επειδή θεωρώ ότι όταν συνεργάζεσαι με ένα κόμμα πρέπει υπάρχει και αμοιβαία κατανόηση και σεβασμός, δεν μπορούσα να προχωρήσω. Το σκέφτεσαι διπλά. Ήθελα  να πήγαινα στο υπουργείο Υγείας και να έχω την αποδοχή από τους πάντες, διότι ακριβώς ήμουν γνώστης του αντικειμένου.

– Μα θα μπορούσατε να είστε κοινής αποδοχής…

– Έτσι θα εξελισσόταν. Όμως όταν το κόμμα του οποίου ήμουν βουλευτής είχε συγκεκριμένη άποψη, δεν μπορούσα να λειτουργήσω διαφορετικά. Ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεών του. Είχαν αυτή την άποψη και τη σεβάστηκα. Εξάλλου ήμουν και 20 χρόνια βουλευτής του ΑΚΕΛ. Δεν θα σηκώσω τώρα παντιέρα πηγαίνοντας αντίθετα με αυτό που υπηρετούσα τόσα χρόνια. Δεν το θεωρώ σωστό και ηθικό. Ήθελα να έχω την αποδοχή τους. Π.χ. Στελέχη του ΑΚΕΛ προΐστανται διαφόρων οργανισμών. Όπως στον ΟΑΥ, στο Αντιναρκωτικό Συμβούλιο. Αυτοί όμως είναι ξεχωριστοί οργανισμοί και δεν είναι μέρος του κυβερνητικού έργου με την έννοια της άσκησης πολιτικής όντας μέλος μίας Κυβέρνησης.

– Όμως το θέμα της Υγείας θεωρείται μετά το Κυπριακό, εθνικό θέμα. Ιδιαίτερα μετά την πανδημία κι έτσι θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται.

– Πολύ σωστά το έχετε θέσει. Έτσι θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται. Δεν αντιμετωπίζεται έτσι όμως και το ξέρετε. Αντιμετωπίζεται από τη σκοπιά της πολιτικής γραμμής του κόμματος στο οποίο ανήκει. Το βλέπετε και στη Βουλή πώς εκφράζονται. Το κάθε κόμμα εκφράζει τη γραμμή που πιστεύει ότι είναι η καλύτερη για τον τόπο. Έτσι είναι η δημοκρατία.

– Επειδή σας είχε ανακοπεί και ο δρόμος για την Προεδρία της Βουλής την πρώτη φορά, νιώθετε κάποια πικρία σε ό,τι αφορά τη συμπεριφορά του ΑΚΕΛ έναντι του προσώπου σας;

– Θέλω να πω ότι την πρώτη φορά δεν είχα ιδέα ότι ήμουν μέσα στους σχεδιασμούς για την προεδρία της Βουλής. Πραγματικά δεν είχα ιδέα. Μάλιστα για να είμαι ειλικρινής, ο μόνος που το έθιξε μέσα στους διαδρόμους της Βουλής, ήταν ο Γιώργος Περδίκης. Η αιτιολόγηση που έδωσαν, μπορεί ανθρώπινα να με κάνει να αισθάνομαι μία πικρία. Όμως όταν μετά που τέλειωσε η όλη διαδικασία μου είπαν ότι από τη στιγμή που ήταν υποψήφιος ο γγ του ΑΚΕΛ, δεν θα ήταν σωστό να ήταν υποψήφιος άλλος βουλευτής του κόμματος, το δέχτηκα. 

 

– Γιατί με το ΑΚΕΛ η ενεργός εμπλοκή στην πολιτική;

– Μού έγινε η πρόταση για να είμαι υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές από τον τότε γγ του ΑΚΕΛ, τον Δημήτρη Χριστόφια. Τότε, ήταν ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για μένα και εκείνο που έγειρε την πλάστιγγα για να κάνω κάτι άλλο από την ιατρική ήταν κάποια προβλήματα υγείας. Ήταν τότε που εμφανίστηκε το πρόβλημα με την καρδία μου. Είχα πάθει ένα καρδιακό επεισόδιο και έλειψα από τη δουλειά μου ένα μήνα.

Έλεγα τότε, πως για να επιβιώσω, πρέπει να κάνω ένα βήμα πίσω από τον φόρτο και το στρες της δουλειάς. Διότι είναι δύσκολη η δουλειά του γιατρού και ιδιαίτερα του γιατρού που έχει να κάνει με καρκινοπαθείς. Οι καρκινοπαθείς είναι μία ιδιαίτερη ομάδα ασθενών που δεν χρειάζονται μόνο ιατρική φροντίδα, αλλά χρειάζονται και στήριξη. Το έχω πει πολλές φορές ότι πρέπει να προσπαθούμε να θεραπεύσουμε αυτούς του ανθρώπους στο σύνολο τους.

Γιατί με το ΑΚΕΛ; Διότι το ΑΚΕΛ ήταν το κόμμα που μού έκανε την πρόταση. Μετά βέβαια, μετά την πρόταση του ΑΚΕΛ ακολούθησαν και άλλοι. Και ο Τάσσος Παπαδόπουλος ως πρόεδρος τότε του ΔΗΚΟ και ο Νίκος Αναστασιάδης ως πρόεδρος του ΔΗΣΥ. Όμως εγώ έμαθα να τηρώ τις υποσχέσεις και δεσμεύσεις μου. Ήμουν υποψήφιος το 2001 για πρώτη φορά αλλά δεν εξελέγην. Ήμουν επιλαχών. Όταν υπουργοποιήθηκαν ο Γιώργος Λιλλήκας και η Ντίνα Ακκελίδου από τον Τάσσο Παπαδόπουλο στην κυβέρνηση του στην οποία συμμετείχε και το ΑΚΕΛ, μπήκα στη Βουλή. Το 2004 ήμουν υποψήφιος για ευρωβουλευτής. Εξελέγηκα και πήγα στην Ευρωβουλή μέχρι το 2009. Είχα πει και τότε ότι έκλεισε πολιτικά ο κύκλος, όμως το 2011 πριν τις βουλευτικές εκλογές, ήρθε το ΑΚΕΛ και μου ζήτησε να είμαι υποψήφιος στην επαρχία Λεμεσού και εκλέγηκα και το 2011 και το 2016.

Από το ΑΚΕΛ κρατώ τη συνεργασία…

– Από το ΑΚΕΛ τι κρατάτε;

– Τη συνεργασία που είχαμε τόσα χρόνια. Μου εξηγήθηκε από την αρχή ότι μπορώ να διαφωνώ με πολιτικές τους, απλά αυτές οι διαφωνίες πρέπει να συζητούνται με το κόμμα. Είχα δικαίωμα διαφορετικής άποψης ακόμα και διαφορετικής ψήφου. Αυτός είναι ο κανονισμός των Νέων Δυνάμεων που συνεργάζονται με το ΑΚΕΛ.

Δεν μπορώ να έχω παράπονο από το ΑΚΕΛ, παρά του ότι έγιναν πράγματα που στα αυτιά του κόσμου μπορεί να φαντάζουν μειωτικά έναντί μου για τον τρόπο που μου συμπεριφέρθηκαν. Εντούτοις εγώ δεν αισθάνομαι έτσι, διότι μου επεξηγήθηκαν οι διάφορες παρεξηγήσεις που έγιναν για το ποιες ήταν οι πολιτικές του κόμματος και γιατί ακολουθήθηκε αυτή η πορεία. Έτσι μετά που ολοκλήρωσα τον κύκλο μου στο ΑΚΕΛ, εκ των υστέρων δεν θεωρούσα σωστό να είμαι έξω και να ρίχνω πέτρες. Εάν ήθελα να κάνω αυτά τα πράγματα, έπρεπε να τα κάνω όταν ήμουν μέσα. Εγώ δεν θα διαμαρτυρηθώ.

Θέλω να ευχαριστήσω τον κόσμο του ΑΚΕΛ που με στήριξε. Δεν ήταν μόνο κόσμος του ΑΚΕΛ που με ψήφιζε, ήταν από όλους του χώρους, αλλά η μεγάλη μάζα προερχόταν από το ΑΚΕΛ του οποίου ήμουν υποψήφιος βουλευτής. Δεν έχω λοιπόν παρά να ευχαριστήσω τον κόσμο που με στήριξε τόσα χρόνια να είμαι εκεί που ήμουν και να αποχωρήσω ως Πρόεδρος της Βουλής.

 

Τη μεγαλύτερη πίεση τη βίωσα με τη λίστα Γιωρκάτζη για τα ΜΕΔ

– Δώσατε μάχες στην πολιτική και δίνατε και καθημερινές μάχες για καταπολέμηση του καρκίνου. Ποιες θεωρείτε ότι ήταν οι πιο αποτελεσματικές και είχαν αντίκτυπο στον κόσμο;

– Οι μάχες με τους ασθενείς. Ξέρετε τι θα πει να είσαι ογκολόγος γιατρός, έχοντας απέναντι σου έναν ασθενή με μία νόσο με πολύ υψηλό βαθμό θνησιμότητας, αλλά να καταφέρνει να βγαίνει νικητής από αυτή τη μάχη; Ξέρετε τι σημαίνει αυτό για το γιατρό; Ξέρετε πώς νιώθει ένας γιατρός όταν θεραπεύει κάποιον; Αυτά τα συναισθήματα δεν τα βρίσκει κάποιος πουθενά, και κυρίως στην πολιτική. Όσα και να κάνει κάποιος στην πολιτική δεν συγκρίνεται με το συναίσθημα να προσφέρεις ζωή στον πάσχοντα συνάνθρωπό σου. Αυτό είναι ξεκάθαρο για μένα και άρα στο ερώτημα πολιτική ή ιατρική η απάντηση είναι σε κάθε περίπτωση, ιατρική.

– Την πολιτική με ιατρικούς όρους πώς θα την παρουσιάζατε;

– Άλλο η πολιτική και άλλο οι ασθένειες. Δεν θέλω να μπω σε αυτή τη διαδικασία. Η πολιτική κρίνεται στο σύνολο της και απ’ όλους αυτούς που την υπηρετούν. Η πολιτική στον τόπο μας είναι γνωστό ότι νοσεί και πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές και στην πολιτική και στους πολιτικούς. Αν θέλουμε να φτιάξουμε την πολιτική πρέπει να φτιάξουμε τους πολιτικούς. Χρειαζόμαστε αλλαγές. Εκείνο που χρειαζόμαστε κοντολογίς είναι να ωριμάσουμε και να γίνουμε ευρωπαϊκή χώρα. Απ ‘ εκεί και πέρα τα πολλά λόγια περιττεύουν.

– Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο πολιτικό σήμερα;

– Περιμένουμε στην Κύπρο να αλλάξουν πράγματα. Για να αλλάξουν, όμως, πράγματα πρέπει να αλλάξουν οι νέοι άνθρωποι. Λυπούμαι να παρατηρήσω πως ό,τι νέο ήρθε, δεν έχει προσφέρει στο θέμα της αλλαγής και της ανανέωσης. Δεν πρόσθεσαν αυτά που αναμέναμε οι νέοι. Απλά ακολουθήθηκαν οι ίδιες πεπατημένες της κομματικής γραμμής. Εκείνο που πρέπει να γίνει είναι μία «επανάσταση» των νέων. Μιλούμε για την αποστασιοποίηση των νέων από την πολιτική. Δεν πρέπει όμως να είναι έτσι. Θα πρέπει να έρθουν κοντά στην πολιτική για να αλλάξουν τα πράγματα. Αλλά να έρθουν νέοι άνθρωποι με νέα μυαλά για να αλλάξουν αυτή τη νοσηρή κατάσταση πραγμάτων στην πολιτική. Όσοι απομακρύνονται από την πολιτική δεν πρέπει να έχουν παράπονο για την πολιτική.

– Τα πιο δύσκολα που είχατε να διαχειριστείτε σε αυτή την πορεία ποια ήταν;

– Θα φανεί παράξενο αλλά τα πιο δύσκολα θέματα και την μεγαλύτερη πίεση την είχα όταν ανέλαβα Πρόεδρος της Βουλής, με τη λίστα Γιωρκάτζη και όλα όσα γίνονταν. Υπήρχαν πάρα πολλά θέματα που με πίεζαν. Στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της οποίας προήδρευα δέκα χρόνια, πάντα βρίσκαμε λύσεις και η συνεργασία από όλα τα κόμματα ήταν άψογη. Κοιτάζαμε πάντα ποιο ήταν το καλώς νοούμενο συμφέρον του πολίτη.

Ο καιρός των δογμάτων έχει ξεπεραστεί

– Ποια η άποψη σας για το ρόλο των Νέων Δυνάμεων στο ΑΚΕΛ; Μπορεί να γίνει πιο ενεργός στις κομματικές διαδικασίες;

– Αυτό εναπόκειται στο ΑΚΕΛ να το αποφασίσει. Όταν κάποιος είναι υποψήφιος με τις Νέες Δυνάμεις, του εξηγείται το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να κινηθεί. Το αν θα αλλάξει η σχέση μεταξύ εκείνων που έρχονται να συνεργαστούν με το ΑΚΕΛ, εγώ φαντάζομαι αυτή τη σχέση, ως σχέση συνεργασίας στη βάση ενός πολιτικού προγράμματος με αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση στη θέση του ενός και του άλλου. Σίγουρα δεν μπορείς να συνεργαστείς στη βάση ιδεολογίας, διότι δεν είναι σε αυτή τη βάση που γίνεται η συνεργασία με το ΑΚΕΛ. Γίνεται στη βάση πολιτικού προγράμματος.

Όταν συνεργάστηκα με το ΑΚΕΛ είχα ενώπιον μου το πολιτικό πρόγραμμα του κόμματος και συμφώνησα μαζί του. Απ’ εκεί και πέρα δεν μπορεί να υπάρχει συμφωνία σε όλα. Θα υπάρχει και διαφωνία. Θα πρέπει σε αυτές τις περιπτώσεις, να εξευρεθεί ο μηχανισμός, αυτές οι διαφωνίες να συζητούνται και να υπάρχει κατάληξη. Εκείνο που δεν είναι θεμιτό για τη συνεργασία είναι να βγαίνεις δημόσια και να ξεμπροστιάζεις αυτές τις διαφωνίες και να έρχεσαι σε αντιπαράθεση με το κόμμα του οποίου είσαι βουλευτής. Το ΑΚΕΛ είπε πολλές φορές ότι θέλει να αλλάξει τον θεσμό των Νέων Δυνάμεων. Δεν είδα ακόμα να γίνεται κάτι.

– Είχε λεχθεί στον χώρο του ΑΚΕΛ ότι μπορεί να αρχίσει κι ένας διάλογος για το πώς ανοίγει η βεντάλια για το τι είναι Αριστερά στην Κύπρο…

– Όχι, ούτε αυτό έγινε. Διότι όταν μιλάς για Αριστερά δεν είναι μόνο το ΑΚΕΛ. Είναι ένας ευρύτατος όρος ο οποίος συμπεριλαμβάνει και ιδεολογίες σοσιαλιστικές και ιδεολογίες κομμουνιστικές και ιδεολογίες οικολογικές. Με αυτές τις δυνάμεις είναι που έχει να συνεργαστεί, αφού στον αντίποδα είναι η συντήρηση και τα κόμματα που την υπηρετούν. Αλλά νομίζω ότι και τα κόμματα θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν. Δεν μπορεί κανένα κόμμα να προχωρεί με παρωπίδες και προπάντων με ιδεολογίες. Ο καιρός των δογμάτων έχει ξεπεραστεί.