Το νέο πρότζεκτ της εικαστικού και ερευνήτριας Κυριακής Κώστα «Ακαμαντίς | Head & Hand», αναπτύσσεται και εξελίσσεται μέσα από την επίκληση στη μνήμη, σε ιστορίες και μύθους της περιοχής της Πόλης Χρυσοχούς.
Ο σχεδιασμός του πρότζεκτ, που θα θα διαρκέσει από τις 29 Ιουλίου μέχρι τις 27 Οκτωβρίου, αποτελεί ένα καθρέφτισμα των περιδιαβάσεων της καλλιτέχνιδος στην περιοχή, πρακτική που καθόρισε τη δημιουργία των έργων για την παρούσα έκθεση. Έργα της φιλοξενούνται στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μαρίου-Αρσινόης και στο Ξενοδοχείο Άνασσα, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθούν συμμετοχικές ξεναγήσεις τόσο στην Πόλη όσο και κατά μήκος των μονοπατιών μελέτης της φύσης στην περιοχή του Ακάμα.
Το ερωτικό στοιχείο και το πώς αυτό εκφράζεται μέσα από τους μύθους της περιοχής κατέχει εδώ πρωταρχική σημασία, ενώ το νερό – το κατεξοχήν στοιχείο του ερευνητικού πεδίου της καλλιτέχνιδος – συνδέει τις ιστορίες με την υλική υπόσταση των πραγμάτων. Οι μύθοι της περιοχής είναι πολλοί, με πιο διαδεδομένο αυτόν της αφρογένειας Αφροδίτης, που θέλει τη θεά να λούζεται σε πηγή της περιοχής Ακάμα, απ’ όπου ανάβλυζε καθαρό και δροσερό νερό.
Εκεί ήταν που ο Άδωνις ερωτεύτηκε τη θεά μόλις ήπιε το νερό της πηγής. Αυτή η ξαφνική αλχημεία του έρωτα είναι που δίνει το έναυσμα στο εν λόγω πρότζεκτ. Μέσα από αυτό το σύμπλεγμα του μύθου πηγάζει ένας αόρατος φεμινισμός, ο οποίος επικυρώνεται μέσα από σχετικές αναφορές για την περιοχή, αλλά και από τα τοπωνύμιά της, που είναι επί το πλείστον θηλυκά.
Με παραδοσιακές και σύγχρονες τεχνικές, μέσα από μια ανθρωπολογική ματιά, η Κώστα στρέφει το ενδιαφέρον της στα «μαγεμένα» νερά και στα αντικείμενα του αρχαίου και του σύγχρονου πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής στη χερσόνησο του Ακάμα. Σαν μια ανάγκη εκπλήρωσης επιθυμιών, δημιουργεί έργα όμοια με σύγχρονα τάματα, απ’ όπου αναφύονται αλληγορίες άμεσα συνδεδεμένες με το τελετουργικό και το ερωτικό στοιχείο που χαρακτηρίζει την περιοχή.
Στο Μουσείο Μαρίου-Αρσινόης στην Πόλη Χρυσοχούς η καλλιτέχνις, εμπνεόμενη από τα αρχαιολογικά ευρήματα, καθώς και από άλλα αντικείμενα που μαρτυρούν τελετές εξαγνισμού και την άμεση συσχέτιση του νερού με νεκρώσιμες ακολουθίες, προτείνει μια σειρά από έργα – σύγχρονα αφιερώματα για την ίαση και αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον.
Αρχαίοι αγωγοί νερού από ανασκαφές του Τμήματος Αρχαιοτήτων, οι οποίοι παρουσιάζονται στην έκθεση, μαρτυρούν τις ενέργειες και τις επεμβάσεις του ανθρώπου στην προσπάθεια του να καταστήσει τον τόπο κατοικήσιμο.
Η ταινία μικρού μήκους του Άλεξ Ιωάννου, με τίτλο «No Drop to the Sea», που φιλοξενείται στην έκθεση, λειτουργεί συμπληρωματικά, καθώς διερευνά, μέσα από τη φωνή του Βραχίμη Ιωάννου, τα τεχνικά επιτεύγματα σχετικά με τις υποδομές νερού που μεταμόρφωσαν τη χερσόνησο του Ακάμα και την περιοχή της Πάφου στα μέσα του 20ού αιώνα. Με τα παραπάνω δημιουργείται ένας διάλογος που ενώνει το παρελθόν με το παρόν.
Τα έργα στο ξενοδοχείο Άνασσα μαρτυρούν μια πιο ενδόμυχη ενασχόληση της Κώστα με το θέμα της ροής του χρόνου και τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού. Η καλλιτέχνις εισέρχεται στις αποθήκες του ξενοδοχείου Άνασσα για να συλλέξει υλικά, άχρηστα πλέον για το ξενοδοχείο, όπως κλινοσκεπάσματα και διάφορα μέταλλα, τα οποία επαναχρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη για τα έργα της τοποθετώντας τα σε νέο κύκλο ζωής.
Οι φόρμες των γλυπτικών έργων, καθώς και οι εικόνες που δημιουργεί η καλλιτέχνις, βρίσκονται στο μεταίχμιο της αναπαράστασης και της αφαίρεσης και μας μεταφέρουν σε έναν κόσμο, όπου ο άνθρωπος συνυπάρχει με μυθικές και εξωπραγματικές δυνάμεις. Παράλληλα με τα έργα αυτά, ανοίγει έναν διάλογο με την κοινότητα και τον γλύπτη Α. Μοδίτη, εκθέτοντας έργα δικά του και δίνοντάς τους άλλη χροιά και υλικότητα.
Τέλος, ένας ειδικά σχεδιασμένος χάρτης ενώνει τους εκθεσιακούς χώρους με την ευρύτερη περιοχή και με σημεία όπου έχουν εντοπιστεί πηγές νερού. Μέσα από την περιδιάβαση αυτή, προκύπτει μια νέα ανάγνωση για την περιοχή με κεντρικά σημεία αναφοράς τους μύθους, το νερό και την οικολογία.
Το «Ακαμαντίς | Head & Hand» τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Το όλο εγχείρημα ακολουθεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης προωθώντας τον σεβασμό στο περιβάλλον και την προστασία του. Αυτό επιτυγχάνεται είτε μέσω της προσεκτικής χρήσης φυσικών πόρων είτε μέσω της αξιοποίησης των ήδη υπαρχόντων εγκαταστάσεων και υλικών (φυσικό περιβάλλον, ευρήματα/ εκθέματα του μουσείου, και παλιά «άχρηστα» υλικά από την ξενοδοχειακή μονάδα).
Στο πλαίσιο του πρότζεκτ θα πραγματοποιηθούν δύο ξεναγήσεις στην περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς και του Ακάμα. Η πρώτη ξενάγηση θα διεξαχθεί την Παρασκευή 25 Αυγούστου από την Αντιγόνη Μιχαήλ και η δεύτερη το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου από τον Κωνσταντίνο Περικλέους. Περισσότερες πληροφορίες για τις ξεναγήσεις και άλλες εκδηλώσεις θα ανακοινωθούν σύντομα.
Συντελεστές
- Επιμέλεια: Ευαγόρας Βανέζης, Μόνικα Ασημένου
- Επιμέλεια Χάρτη: Χριστίνα Λάμπρου
- Σύμβουλος Τμήματος Αρχαιοτήτων: Μαργαρίτα Κουάλη
- Επιμέλεια ξεναγήσεων: Αντιγόνη Μιχαήλ, Αρχαιολόγος – ξεναγός, ειδική σε θέματα Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Κωνσταντίνος Περικλέους, Terra Cypria: Βιολόγος/ επιστήμονας διατήρησης και άγριας ζωής
- Ευχαριστίες: Ευτυχία Ζαχαρίου, Ζωή Μακρίδου, Νατάσα Μιχαηλίδου, Σεμπάστιαν Wurst
- Γραφιστική επικοινωνία: Πόπη Πισσουρίου
- Σχεδιασμός Προθηκών: Λάρα Άλφα
- Επιμέλεια κειμένων: Δάφνη Μοντεσάντου
- Αγγλική μετάφραση: Λουκία Χατζηγιάννη
Εκθέσεις
- Ξενοδοχείο Άνασσα & Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μαρίου-Αρσινόης, Πόλη Χρυσοχούς (Ώρες Λειτουργίας Μουσείου: Δευτέρα – Παρασκευή: 08:30 – 16:00, Σάββατο: 09:00 – 15:00, Κυριακή και Δημόσιες Αργίες: κλειστό)
Δημιουργικό Σκεπτικό
Το «χνάρι» χιλιάδων βημάτων στην χερσόνησο του Ακάμα είναι εφήμερο.
Μια διαρκής σειρά «επισκέψεων» στην ευρύτερη περιοχή, που ξεκινά από την παιδική μου ηλικία μέχρι και σήμερα, παράγει ένα έργο που εξελίσσεται διαρκώς. Θέματα, όπως ο φεμινισμός, η οικολογία, η έννοια της φροντίδας και ο μύθος, διαπλέκονται δημιουργώντας μία οργανική ενότητα που εγείρει ερωτήματα και επιτρέπει παράλληλα την ανάδυση διαλόγου, την εναλλαγή συζητήσεων και τον επαναπροσδιορισμό νοημάτων. Το έργο «Ακαμαντίς* | Head & Hand» προ(σ)καλεί εν τέλει τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες να βιώσουν και να μοιραστούν στον τόπο του (της) Ακάμα μια εσωτερική, συναισθηματική εμπειρία, με τρόπο αινιγματικό, υπαινικτικό, σιωπηλό, σχεδόν αόρατο.
(Κυριακή Κώστα 2023)
* Η Κενταύρεια η Ακαμαντίς είναι ημιθαμνώθες ενδημικό φυτό της Κύπρου
Η Κυριακή Κώστα είναι καλλιτέχνις και ερευνήτρια, που με διεπιστημονική προσέγγιση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην τέχνη ως ανθρωπολογική πρακτική. Το έργο της εξερευνά και συνδυάζει μύθο και ιστορία, φιλοσοφία, κλιματικές και οικολογικές ανησυχίες. Δημιουργεί έργα τέχνης και εγκαταστάσεις σε συνεργασία με επαγγελματίες από διάφορους κλάδους. Παράγει συχνά συμμετοχικά περιβάλλοντα, οργανώνοντας κοινωνικές και πολιτικές παρεμβάσεις που ασκούν κριτική σε διαφορετικά πλαίσια και περιβάλλοντες χώρους.
