Δίνουν και παίρνουν τα σενάρια για «παράκαμψη» της περιβαλλοντικής γνωμάτευσης για το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα
Το υπό δημοσίευση Τοπικό Σχέδιο Ακάμα αποτελεί Σχέδιο Ανάπτυξης και συνέχεια της ισχύουσας Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο. Η εκπόνηση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα απορρέει από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ημερομηνίας 11/1/2016. Από τον Ιανουάριο 2016 μέχρι σήμερα, στη διαδικασία εκπόνησης του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα ενεπλάκησαν ενεργά όλες οι συναρμόδιες αρχές του κράτους (υπουργεία, τμήματα και υπηρεσίες), καθώς και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς (τοπικές κοινότητες, ιδιοκτήτες γης, περιβαλλοντικές οργανώσεις, κ.α.). Σε αυτό το πλαίσιο, αναλώθηκαν σημαντικοί δημόσιοι – ανθρώπινοι και οικονομικοί – πόροι και αφιερώθηκαν χιλιάδες εργατοώρες για συναντήσεις, ακροάσεις, συνεδρίες επιτροπών, κ.α.
Ωστόσο, αφότου εκδόθηκε η τελική Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και η σχετική Γνωμάτευση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την Περιβαλλοντική Αρχή, δίνουν και παίρνουν τα σενάρια εξεύρεσης πιθανών τρόπων «παράκαμψης» της γνωμοδότησης της Περιβαλλοντικής Αρχής. Αρχικά, συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων άφηναν να εννοηθεί στο δημόσιο διάλογο ότι η γνωμοδότηση της Περιβαλλοντικής Αρχής δεν είναι δεσμευτική για το Πολεοδομικό Συμβούλιο, στη «διακριτική ευχέρεια» του οποίου έγκειται η αποδοχή ή όχι των όρων και προϋποθέσεων που θέτει η Περιβαλλοντική Αρχή για την τελική διαμόρφωση και δημοσίευση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα. Ακολούθως και αφού έγινε πλέον ξεκάθαρο ότι οι όροι της διαδικασίας Δέουσας Εκτίμησης (Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης) είναι ουσιώδεις και νομικά δεσμευτικοί, άρχισαν πλέον να εντείνονται οι φήμες για εξεύρεση πιθανών τρόπων «παράκαμψης» της γνωμοδότησης της Περιβαλλοντικής Αρχής.
Ενόσω λοιπόν όλες οι κοινότητες του Ακάμα, πλην της Ίνειας, δήλωναν ως επί το πλείστον ικανοποιημένες με τα συμπεράσματα και τους όρους της γνωμοδότησης του Τμήματος Περιβάλλοντος, ξεκίνησε μία νέα προσπάθεια αποδόμησης της απόφασης της Περιβαλλοντικής Αρχής. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Γης Ακάμα, ο οποίος με ανακοίνωση ημερομηνίας 12/9/2022, καλεί όλες τις τοπικές κοινότητες να απορρίψουν το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα και τον Υπουργό Εσωτερικών να μην προχωρήσει στην εξαγγελία του Σχεδίου Ανάπτυξης.
Ενόψει των επερχόμενων προεδρικών εκλογών και των υποσχέσεων που λαμβάνουν, ορισμένες κοινότητες και ιδιοκτήτες γης καλούν λοιπόν τον Υπουργό Εσωτερικών να μην προβεί στη δημοσίευση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, ευελπιστώντας ότι, με την εκλογή συγκεκριμένου υποψηφίου στην Προεδρία της Δημοκρατίας, θα επέλθουν τέτοιες ανατροπές στις προτεινόμενες πρόνοιες και πολεοδομικές ζώνες που θα τους ικανοποιούν, σύμφωνα πάντα με τις δεσμεύσεις που τους δίνονται.
Ως εκ τούτου, τίθενται ορισμένα θεμελιώδη ερωτήματα, τα οποία και θα πρέπει να απαντηθούν από τους θεσμούς της πολιτείας. Τι σημαίνει να μην υιοθετηθούν οι ουσιώδεις και νομικά δεσμευτικοί όροι της Περιβαλλοντικής Αρχής, επειδή δεν αρέσουν σε ορισμένες κοινότητες και ιδιοκτήτες γης; Ποιος λαμβάνει τις αποφάσεις, οι αρμόδιες αρχές του κράτους με βάση την ισχύουσα νομοθεσία ή ο οποιοσδήποτε επηρεαζόμενος με βάση τις προσωπικές του επιδιώξεις;
Το Πολεοδομικό Συμβούλιο υπέβαλε την πρότασή του, η οποία αξιολογήθηκε αρχικά από την Περιβαλλοντική Αρχή. Ωστόσο, οι υποδείξεις της Περιβαλλοντικής Αρχής δεν έγιναν αποδεκτές από το Πολεοδομικό Συμβούλιο, το οποίο ουσιαστικά τις υπέβαλε εκ νέου, ευελπιστώντας ότι αυτή τη φορά θα εγκρίνονταν από την Περιβαλλοντική Αρχή. Μετά την επαναξιολόγηση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα από την Περιβαλλοντική Αρχή, οι πλείστες από αυτές τις προβληματικές πρόνοιες και πολεοδομικές ζώνες, απορρίφθηκαν ξανά, ενώ ορισμένες υιοθετήθηκαν υπό ουσιώδεις όρους και προϋποθέσεις.
Τονίζεται ότι, με βάση το περιβαλλοντικό κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ισχύουσα νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η υιοθέτηση και εφαρμογή των ουσιωδών και νομικά δεσμευτικών όρων της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης για το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα αποτελεί νομική υποχρέωση του Πολεοδομικού Συμβουλίου και της Πολεοδομικής Αρχής. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να τεθούν σε ισχύ προτεινόμενες πρόνοιες και πολεοδομικές ζώνες του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, οι οποίες υποβλήθηκαν σε Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση και κρίθηκε, πέραν κάθε εύλογης αμφιβολίας, ότι θα επιφέρουν σοβαρές, αρνητικές, συσσωρευτικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στους στόχους διατήρησης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 στην Χερσόνησο Ακάμα.
Επομένως, οι μεθοδεύσεις που παρατηρούνται τις τελευταίες ημέρες, με βάση τις οποίες ζητείται η συνολική και οριστική απόρριψη του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα από τον Υπουργό Εσωτερικών, έτσι ώστε να παραμείνει σε ισχύ η Δήλωση Πολιτικής για την Ύπαιθρο, είναι παράλογες και εξυπηρετούν συγκεκριμένα ιδιωτικά συμφέροντα, εις βάρος του καλώς νοούμενου δημοσίου συμφέροντος. Αλήθεια, πως θα δικαιολογηθούν οι δημόσιοι – οικονομικοί και ανθρώπινοι – πόροι που αναλώθηκαν τα τελευταία επτά χρόνια για την εκπόνηση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα;
Επιπλέον, το ενδεχόμενο εκπόνησης νέου Τοπικού Σχεδίου, ξεκινώντας και πάλι από την αρχή, είναι ανέφικτο, καθότι πέραν της δημοσιονομικής επιβάρυνσης που προϋποθέτει μία τέτοια απόφαση, δεν νοείται να επανέλθουν προς αξιολόγηση, πόσο μάλλον να εγκριθούν, προτεινόμενες πρόνοιες και πολεοδομικές ζώνες, οι οποίες έχουν ήδη εξεταστεί και απορριφθεί από τις συναρμόδιες αρχές. Μία τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε κατάφωρη παράβαση του περιβαλλοντικού κεκτημένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εναρμονιστικής νομοθεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, με απρόβλεπτες νομικές και οικονομικές συνέπειες.
Στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας εμπίπτουν επίσης τα όσα φαίνεται να υπόσχεται συγκεκριμένος υποψήφιος για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με αξιόπιστες δημοσιογραφικές πηγές, ο συγκεκριμένος υποψήφιος δεσμεύτηκε να προβεί στην αναθεώρηση του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα, εάν και εφόσον εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η ουσία, την οποία πρέπει να αντιληφθούν όλα ανεξαιρέτως τα ενδιαφερόμενα μέρη, είναι ότι, ακόμη και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν μπορεί να εγκρίνει μονομερώς προτεινόμενες πρόνοιες και πολεοδομικές ζώνες, οι οποίες αξιολογήθηκαν με βάση τις νενομισμένες διαδικασίες και απορρίφθηκαν κατ’ επανάληψη από τις καθ’ ύλην αρμόδιες αρχές. Το σενάριο αυτό δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά μόνο «ευσεβή πόθο», κάτι το οποίο όσο πιο γρήγορα γίνει αντιληπτό, τόσο το καλύτερο, καθότι πέραν του ότι είναι ανεφάρμοστο, ακόμη και εάν εφαρμοστεί το πολιτικό κόστος για την οποιαδήποτε κυβέρνηση θα είναι σαφώς μεγαλύτερο.
