Σύμφωνα με έρευνες, τα άτομα με ψηλή αυτοεκτίμηση σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Είναι ικανοποιημένα με ό,τι είναι και ό,τι έχουν. Είναι δημιουργικά, διεκδικητικά και προσαρμοστικά στις νέες συνθήκες και έχουν καλές διαπροσωπικές σχέσεις. Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης και έχουν επικοινωνιακά προβλήματα (Ε. Παπάνης, 2011).
Ευτυχώς, σύμφωνα με τον ψυχολόγο Neel Burton M.D. (2017) και άλλους, υπάρχουν πράγματα που μπορεί ο έφηβος να κάνει για να βελτιώσει/ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του, η οποία περιλαμβάνει και την αυτοπεποίθηση:
1. Αποφεύγω τις συγκρίσεις. Η σύγκριση με άλλους είναι μια σημαντική πηγή δυστυχίας. Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρίσματα. Μπορεί οι συμμαθητές/συνάδελφοί μου να έχουν ιδιότητες και προτερήματα που λείπουν από εμένα, όμως κι εγώ έχω χαρίσματα που λείπουν από άλλους.
2. Συγχωρώ στον εαυτό μου τα λάθη, ειδικά τα λάθη του παρελθόντος, αφού πια δεν γίνεται να αλλάξουν. Απλώς μαθαίνω από αυτά, ώστε να μην τα επαναλάβω (Νίτσε). Η συγχώρεση μειώνει το στρες και μας δίνει δύναμη για ένα νέο ξεκίνημα. Αν δικαιολογούμε τη συμπεριφορά, τα λάθη ή τις παραλείψεις των άλλων, τότε θα έχουμε εσωτερική γαλήνη!
3. Δεν αναζητώ την τελειότητα. Δεν την αναζητώ ούτε στον εαυτό μου, ούτε στους άλλους, γιατί η τελειότητα δεν υπάρχει. Αυτό που υπάρχει είναι περιθώριο για βελτίωση. Ούτε βάζω πολύ ψηλά τον πήχη σχετικά με αυτά που πρέπει να πετύχω, για να μην υπάρχει ο κίνδυνος απογοήτευσης, κατάθλιψης και συντήρησης της χαμηλής αυτοεκτίμησης.
4. Επιλέγω άτομα με θετική διάθεση στις καθημερινές μου σχέσεις. «Η θετική ή αρνητική διάθεση είναι ενέργεια που μεταδίδεται».
5. Σκέφτομαι κάτι θετικό κάθε πρωί και προσπαθώ να έχω αυτή τη σκέψη στον νου μου όλη την ημέρα. «Αν διοχετεύεις θετικές σκέψεις στο συνειδητό νου σου, τότε η επανάληψη της σκέψης ριζώνει μέσα στο υποσυνείδητό σου, επηρεάζοντας έτσι θετικά τη συμπεριφορά σου» (Medlook).
6. Σκέφτομαι αισιόδοξα. Αισιοδοξία είναι μια στάση ζωής μέσα από την οποία αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα με ελπίδα, «πιστεύοντας ότι είναι προσωρινά» (Σέλιγκμαν, Πανεπιστήμιο Πενσιλβάνιας, 1998). «Μη φοβηθείς αυτόν, που στήριξε στην πίστη επάνω την ελπίδα. / Τον είδα στη ζωή να μάχεται μα πάντα ανίκητο τον είδα» (Ι. Πολέμης).
7. Προσπαθώ να κάνω κάτι που με ευχαριστεί, όπως ένας περίπατος στη φύση, ένας καφές με μια ευχάριστη παρέα, ή ένα δώρο για τον εαυτό μου.
8. Φροντίζω τον εαυτό μου για να νιώθω όμορφα (Υγιεινή διατροφή, εμφάνιση/ντύσιμο, περπάτημα, κολύμπι). Το κάθε γεύμα για μένα είναι ξεχωριστές στιγμές (specialtime), που μου δίνουν θετική διάθεση.
Οι καλές σχέσεις με συγγενείς, φίλους και συναδέλφους και η άσκηση στο γήπεδο μάς ελευθερώνουν από το άγχος και ενδυναμώνουν την αυτοεκτίμησή μας.
9. Δοκιμάζω/μαθαίνω καινούργια πράγματα. «Γηράσκω αεί διδασκόμενος» (Σόλωνας). Μας αρέσει να μαθαίνουμε καινούργια πράγματα. Ικανοποιούμε, έτσι, την ανάγκη της αλλαγής. Όλοι χρειαζόμαστε μια δημιουργική διέξοδο, όπως η μουσική, η ζωγραφική, ο χορός, η μαγειρική, εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας κ.ά. (Επιμορφωτικά μαθήματα).
10. Προσπαθώ να βοηθώ όσους έχουν ανάγκη. Η αλληλεγγύη μάς ανυψώνει πνευματικά, που είναι και ο σκοπός της ζωής (Αρχ. Αναστάσιος). Είναι εκπληκτικό το πόσο ενδυναμώνεται η αυτοεκτίμησή μας όταν βοηθούμε κάποιον ανιδιοτελώς. Η προσφορά βοήθειας είναι έκφραση αγάπης, είναι ο δρόμος προς την ευτυχία. Όταν δίνουμε στους άλλους νιώθουμε χαρά και ικανοποίηση, είναι η απολαβή της προσφοράς μας!
Τέλος, η προσπάθεια ενίσχυσης της αυτοεκτίμησής μας είναι το μεγαλύτερο «δώρο» για τον εαυτό μας και τους άλλους. Τα άτομα με ψηλή αυτοεκτίμηση είναι ευχαριστημένα με τα σημαντικά της ζωής: Υγεία, οικογένεια, εργασία, καλοί φίλοι (η φιλοσοφία της ζωής) γιατί ακόμα κι αν πολλά υλικά αγαθά τους λείψουν, η ζωή τους θα εξακολουθήσει να είναι γεμάτη.
