Ο Γιάννης Πεγειώτης γράφει για την Εμινέ Νεβζάτ και τη σιωπή γύρω από την εγκληματική καταδίκη του αγωνιστή της ΕΟΚΑ, Ιάκωβου Πατάτσου, μετά τις αποκαλύψεις του Τ/κ δημοσιογράφου Σενέρ Λεβέντ.
Προ ολίγων ημερών επανήλθε το θέμα της Εμινέ Νεβζάτ και της σύμπραξής της επ’ αμοιβή στην άδικη καταδίκη του Ιάκωβου Πατάτσου και την απίστευτη βασανιστική κακομεταχείριση του στον Αστυνομικό Σταθμό του Σεραγίου. Γι’ αυτό θεωρούμε πολύτιμο να επαναλάβουμε τις παρακάτω ιστορικώς από καιρού τεκμηριωμένες αλήθειες.
Ο Ιάκωβος Πατάτσος υπήρξε ένας από τους πλέον σταθερούς στη σιωπή του κρατούμενος της βρετανικής αποικιοκρατίας κατά τον εικοστό αιώνα. Από τους πλέον ενάρετους Κυπρίους του αιώνα που μας πέρασε, από τη στιγμή της σύλληψης του στις 23 Απριλίου του 1956 παρουσιάζει μιαν αξιοθαύμαστη αυτοκυριαρχία και ένα βάθος πνευματικό που αυξάνεται παρά τις κακουχίες και τα βασανιστήρια μέχρι την άδικη, πέρα για πέρα, εκτέλεση του στις 9 Αυγούστου του 1956.
Η περίπτωση του Πατάτσου παρουσιάζει πολυμερές ενδιαφέρον και δεν έχει επαρκώς αναλυθεί.
Μια πτυχή του μαρτυρίου του και της καταδίκης του καταδεικνύει την επιχειρησιακή πρακτική εξαγοράς και προστασίας ψευδομαρτύρων από πλευράς των Υπηρεσιών πληροφοριών της Αποικιοκρατίας σε συνεργασία και συντονισμό με άλλες υπηρεσίες και διοικητικούς φορείς και αξιωματούχους. Η εξαγορά της ψευδομάρτυρος Εμινέ Νεβζάτ ήταν η πλέον προκλητική. Η νεαρή τότε Νεβζάτ έλαβε το μυθικό ποσό ,για την εποχή, των 5.000 λιρών ενώ προστατεύτηκε με σειρά μεταγωγών της στην Τουρκία προ και μετά της δίκης και έλαβε ύψιστη αποικιοκρατική τιμή για τις υπηρεσίες της από αξιωματούχο που έφτασε από το Λονδίνο για το σκοπό αυτό.
Οι εκδόσεις Χρ. Ανδρέου ερευνώντας στα βρετανικά αρχεία επισταμένα δημοσίευσαν σειρά εγγράφων που τεκμηριώνουν τον χρηματισμό της ψευδομάρτυρος ,τις τιμές που της απεδόθησαν και τον επιχειρησιακό της χειρισμό με συμμετοχή και της βρετανικής πρεσβείας στην Άγκυρα. Ο ειδικός τόμος για τον Ιάκωβο Πατάτσο του πολύτομου έργου « Πεθαίνοντας για την Ελευθερία» μαζί με όσα διέσωσε ο Νικόλαος Βασιλειάδης στο βιβλίο του «Εθνομάρτυρες του Κυπριακού Έπους 1955-59» στηριγμένα σε επιτόπια έρευνα στα χρόνια αμέσως μετά τον Αγώνα, μορφοποιούν μια καλή βάση για να επιχειρήσει ο ερευνητής μια πρόσθετη εμβάθυνση στην εγκληματική καταδίκη του Πατάτσου και τις ενέργειες που σκηνοθέτησαν μιαν από τις πλέον ακραίες κακοδικίες στα δικαστικά χρονικά της Κύπρου.
Η Εμινέ Νεβζάτ υπήρξε συνεργάτης των μυστικών υπηρεσιών των Βρετανών, αμείφθηκε αδρώς, γι’ αυτό και έκτισε τη ζωή της με τις 5.000 λίρες που έλαβεν ως αμοιβήν αίματος. Προστατεύτηκε όσον κανείς άλλος μάρτυρας κατά την περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ. Έλαβε τιμές και προσέφερε αρνητικές υπηρεσίες στην έκρηξη επιθετικότητος εναντίον των Ελλήνων της Λευκωσίας μετά την σύλληψην του Πατάτσου.
Με όσα αναφέρει ο Σενέρ Λεβέντ και την πρόσφατη επικοινωνία της Εμινέ με Βρετανούς διπλωμάτες είναι εμφανές ότι ως παλαιός συνεργάτης πιθανόν να τυγχάνει ακόμη επιχειρησιακής διαχείρισης όπως πολλοί και πολλές που κατά καιρούς συνεργάζονται με μυστικές υπηρεσίες. Δεν αποκλείεται να έλαβε και άλλες έμμεσες και άμεσες τιμές και αμοιβές από τους Βρετανούς και τους Τουρκοκύπριους, αφού την θεωρούν ηρωίδα. Συνήθως, οι οικογένειες τέτοιων συνεργατών των βρετανικών υπηρεσιών στηρίζονται ποικιλοτρόπως ως μια πάγια τακτική για κτίσιμο δικτύου διαχρονικού συνεργατών και υποστηρικτών.
