Από την Πομπηία μέχρι τα Νησιά του Πάσχα και από την Κοπεγχάχη μέχρι το Περού, απαντήθηκαν ερωτήσεις αιώνων, αλλά δημιουργήθηκαν και νέες απορίες.
Ερευνητές σε όλο τον κόσμο φόρεσαν φέτος το «καπέλο του ντετέκτιβ», δίνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα που παρέμεναν αναπάντητα επί δεκαετίες ή και αιώνες. Τα ευρήματα προσφέρουν νέους, συχνά απρόσμενους, τρόπους κατανόησης του παρελθόντος.
Η αρχαιολογική έρευνα σε ιστορικούς χώρους έφερε στο φως σημαντικές ανακαλύψεις. Η ανάλυση ενός λατομείου με ημιτελή αγάλματα αποκάλυψε πώς οι Πολυνήσιοι θαλασσοπόροι κατασκεύασαν τα γιγαντιαία πέτρινα κεφάλια που συναντώνται στο Νησί του Πάσχα.
Παράλληλα, νέο ερευνητικό πρόγραμμα στην Πομπηία αποκάλυψε μια πέτρινη σκάλα, η οποία ενδέχεται να βοηθήσει στην ανασύσταση του αρχαίου ορίζοντα της ρωμαϊκής πόλης, πριν αυτή θαφτεί κάτω από παχύ στρώμα στάχτης μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.
Ο συνδυασμός μικροβοτανικής ανάλυσης και εκτεταμένων εναέριων λήψεων με drones επέτρεψε επίσης στους επιστήμονες να διατυπώσουν νέα υπόθεση για το ποιος δημιούργησε τον μυστηριώδη «δακτύλιο των οπών» μια διάταξη περίπου 5.200 οπών στις Άνδεις του Περού.
Ορισμένες έρευνες, ωστόσο, γεννούν περισσότερα ερωτήματα απ’ όσα απαντούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι δημιουργικές προσπάθειες των μελετητών να προσδιορίσουν την αιτία θανάτου της Τζέιν Όστεν, αναλύοντας τα ίδια της τα γραπτά, ελλείψει ιατρικών αρχείων.
Ακολουθούν μερικά από τα πιο αξιομνημόνευτα ευρήματα του 2025 που έδωσαν λύσεις σε διαχρονικά ιστορικά μυστήρια.
Το «αερόξηρο» σώμα ενός κληρικού
Μια διαρροή νερού σε κρύπτη που φιλοξενούσε το αποκαλούμενο «αερόξηρο σώμα του ιερέα» αποκάλυψε την ταυτότητα ενός εντυπωσιακά καλοδιατηρημένου νεκρού, ο οποίος φυλασσόταν σε απομακρυσμένη εκκλησία αυστριακού χωριού από τον 18ο αιώνα.
Το μουμιοποιημένο σώμα, με ανέπαφο δέρμα και ιστούς, είχε προκαλέσει φήμες περί θαυματουργών ιδιοτήτων, ακόμη και υποψίες δηλητηρίασης. Οι εργασίες αποκατάστασης έδωσαν την ευκαιρία για αξονικές τομογραφίες, αναλύσεις οστών και ιστών και ραδιοχρονολόγηση.
Οι ερευνητές κατέληξαν ότι τα λείψανα ανήκαν στον Φραντς Ξάβερ Σίντλερ φον Ρόζενεγκ, αριστοκράτη που υπήρξε μοναχός πριν αναλάβει εφημέριος στον ναό του Αγίου Θωμά στο Μπλάζενσταϊν. Διαπίστωσαν, επίσης, ότι μια άγνωστη έως τώρα μέθοδος ταρίχευσης εξηγεί την «αερόξηρη» κατάσταση του σώματος, ενώ διατύπωσαν νέα υπόθεση για την αιτία θανάτου και έλυσαν το μυστήριο ενός γυάλινου αντικειμένου που βρέθηκε στο εσωτερικό του.
Το πλοίο από το πουθενά
Το πλοίο Hjortspring, που εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη, αποτελούσε επί δεκαετίες αρχαιολογικό αίνιγμα. Ανασύρθηκε τη δεκαετία του 1920 από έναν βάλτο στο νησί Άλς, περισσότερα από 2.000 χρόνια μετά τη βύθισή του, φορτωμένο με όπλα, ένδειξη ότι μετέφερε πολεμιστές έτοιμους για επίθεση.
Νέα ανάλυση των υλικών του δείχνει ότι το πλοίο είχε ταξιδέψει πολύ μακρύτερα απ’ ό,τι πιστευόταν, γεγονός που υποδηλώνει προσχεδιασμένη επιδρομή. Επιπλέον, ένα μερικό ανθρώπινο αποτύπωμα δαχτύλου σε κατάλοιπα πίσσας ενδέχεται να αποτελεί άμεσο σύνδεσμο με μέλος του πληρώματος.
«Τα δακτυλικά αποτυπώματα είναι εξαιρετικά σπάνια για αυτή την εποχή και περιοχή», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Μίκαελ Φοβέλ από το Πανεπιστήμιο του Λουντ, χαρακτηρίζοντας την ανακάλυψη «εξαιρετικά ιδιαίτερη».
Στο ίδιο πνεύμα, νέα ανάλυση έδειξε ότι το πλοίο του εξερευνητή Έρνεστ Σάκλετον, το HMS Endurance, δεν καταστράφηκε λόγω σπασμένου πηδαλίου, αλλά εξαιτίας δομικών αδυναμιών.
Παρεξήγηση της Εποχής των Παγετώνων
Περισσότερα από 14.000 χρόνια πριν, μια φωλιά κατέρρευσε στη βόρεια Σιβηρία, παγιδεύοντας δύο θηλυκά κουτάβια. Τα άψογα διατηρημένα «κουτάβια Τουμάτ», που ανακαλύφθηκαν το 2011 και το 2015, θεωρούνταν αδελφές και πιθανοί πρώιμοι σκύλοι εξημερωμένοι από ανθρώπους.
Νέα γενετική και χημική ανάλυση, ωστόσο, έδειξε ότι επρόκειτο για λύκους που δεν είχαν καμία επαφή με ανθρώπους, ρίχνοντας φως στην πολυπλοκότητα της εξημέρωσης του σκύλου.
Ο χαμένος στρατός του Ναπολέοντα
Όταν ο Ναπολέων εισέβαλε στη Ρωσία το 1812, ηγήθηκε στρατού άνω των 500.000 ανδρών. Έξι μήνες αργότερα, μόνο δεκάδες χιλιάδες επέστρεψαν.
Πέρα από τον πόλεμο, την πείνα, το κρύο και τον τύφο, νέα γενετικά δεδομένα αποκάλυψαν και άλλους θανατηφόρους παράγοντες: βακτήρια που προκαλούν παρατυφοειδή και υποτροπιάζοντα πυρετό, τα οποία εντοπίστηκαν στα δόντια πεσόντων στρατιωτών.
Εύφημες μνείες
Το 2025, η επιστήμη έδωσε επίσης απαντήσεις σε άλλα αινίγματα:
— Ταυτοποιήθηκε επιτέλους το ηφαίστειο που προκάλεσε την παγκόσμια ψύξη του 1831.
— Αποκαλύφθηκε η προέλευση της πατάτας, που φαίνεται να εξελίχθηκε από τυχαία γενετική συνάντηση άγριας ντομάτας πριν από εκατομμύρια χρόνια.
— Αποκωδικοποιήθηκε σφάλμα που έδειξε ότι το χαμένο έπος Το Τραγούδι του Γουέιντ δεν ήταν γεμάτο υπερφυσικά πλάσματα, όπως πιστευόταν.
Η επιστήμη, για ακόμη μία χρονιά, απέδειξε ότι μπορεί να φωτίσει ακόμα και τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της Ιστορίας.
