Η έκθεση KPMG Global Family Business Report 2025 παρέχει σημαντικές πληροφορίες για το πώς οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη επιτυχία και ανθεκτικότητα μέσω στρατηγικής ανάπτυξης, ισχυρής διακυβέρνησης και ηγεσίας με βάση ξεκάθαρες αξίες και σκοπό.
Καθώς οι οικογενειακές επιχειρήσεις εξελίσσονται ανταποκρινόμενες στις αλλαγές των γενεών, τις διευρυμένες απαιτήσεις βιωσιμότητας και ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από την αυξανόμενη χρήση στρατηγικών συγχωνεύσεων και εξαγορών (M&A) ως μέσο ανάπτυξης, η έκθεση αναδεικνύει βασικές τάσεις και προτείνει έναν οδικό χάρτη για διαχρονική επιτυχία.
Ορισμός της Επιτυχίας στη Σύγχρονη Εποχή
Η επιτυχία στις οικογενειακές επιχειρήσεις σήμερα σημαίνει περισσότερα από τη διατήρηση μέσα από γενιές. Αν και η συνέχιση της οικογενειακής παράδοσης παραμένει σημαντική, πλέον η επιτυχία περιλαμβάνει οικονομική απόδοση, καλή διακυβέρνηση, στρατηγικό προγραμματισμό και θετικό κοινωνικό αποτύπωμα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η σύνδεση της ανάπτυξης με έναν βαθύτερο σκοπό δεν είναι απλώς επιθυμητή – είναι αναγκαία. Οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο ότι οι αξίες και το όραμα πρέπει να συμπορεύονται με την απόδοση και το κέρδος.
Βασικοί Παράγοντες Επιτυχίας
1. Ανάπτυξη και Δημιουργία Αξίας
Η ανάπτυξη αποτελεί πυλώνα μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας. Για να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να διατηρήσουν την κληρονομιά τους, οι οικογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να δημιουργούν αξία μέσω:
- διεύρυνσης και διαφοροποίησης των πηγών εσόδων
- ενίσχυσης της αφοσίωσης των πελατών
- καινοτομίας
- βελτίωσης χρηματοοικονομικών συστημάτων και διαδικασιών
- προσέλκυσης και διατήρησης ταλέντου
- δημιουργίας στρατηγικών συνεργασιών
- σαφών σχεδίων διαδοχής
Αυτά τα στοιχεία ενισχύουν την ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα.
2. Διακυβέρνηση
Η ισχυρή εταιρική διακυβέρνηση είναι θεμέλιο των επιτυχημένων οικογενειακών επιχειρήσεων. Περιλαμβάνει:
- σύσταση διοικητικών συμβουλίων
- καθορισμένους ρόλους και διαφανείς διαδικασίες
- προώθηση ποικιλομορφίας στη σύνθεση των συμβουλίων (φύλο, εμπειρία, εξωτερικά μέλη)
Η καλή διακυβέρνηση υποστηρίζει όχι μόνο την καθημερινή λειτουργία αλλά και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική, ανθεκτικότητα και ανάπτυξη της επιχείρησης.
Πρόσβαση σε Αναπτυξιακά Κεφάλαιακαι M&A ως Στρατηγικός Πυλώνας
Η πρόσβαση σε στρατηγικές επενδύσεις έχει πλέον καταστεί προτεραιότητα. Πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις αξιοποιούν τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και τις συγχωνεύσεις και εξαγορές για:
- μεγέθυνση και επέκταση των εργασιών τους
- είσοδο σε νέες αγορές
- καινοτομία
- ψηφιακό μετασχηματισμό
Η έκθεση καταδεικνύει ότι πάνω από 60% των M&A περιλαμβάνουν εξαγορές από οικογενειακές επιχειρήσεις άλλων οικογενειακών επιχειρήσεων. Παρά τις ανησυχίες για απώλεια ελέγχου ή ασυμβατότητα κουλτούρας, όταν οι συμφωνίες ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τους στόχους της οικογένειας, οδηγούν σε ενισχυμένα αποτελέσματα.
Η τάση για δημιουργία Family Offices διαδραματίζει πλέον κρίσιμο ρόλο, προσφέροντας εξειδικευμένη διαχείριση των οικογενειακών επενδύσεων. Ο σκοπός των Family Offices είναι ο προγραμματισμός και η παρακολούθηση της πορείας των οικογενειακών επενδύσεων και η ευθυγράμμισή τους με τις διαχρονικές οικογενειακές αξίες, προκειμένου να διαφυλαχθεί και μεγεθυνθεί η οικογενειακή κληρονομιά από γενιά σε γενιά.
Βιωσιμότητα ως Κινητήριος Δύναμη
Η ενσωμάτωση αρχών ESG (Environmental, Social, Governance) αποτελεί, στη σημερινή εποχή, στρατηγική αναγκαιότητα. Εφαρμόζοντας αρχές ESG, οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να:
- μειώσουν κόστη
- ενισχύσουν τη δέσμευση των εργαζομένων
- βελτιώσουν σχέσεις με πελάτες, προμηθευτές και επενδυτές
- ενδυναμώσουν την εταιρική φήμη
Χάρη στον μακροχρόνιο δεσμό τους με τις τοπικές κοινότητες, οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μοναδικά τοποθετημένες να ενσωματώσουν τη βιωσιμότητα στον πυρήνα της στρατηγικής τους.
Προκλήσεις και Ευκαιρίες
Νέα Αντίληψη για τον Εταιρικό Σκοπό
Οι νεότερες γενιές (Millennials, Gen Z) επαναπροσδιορίζουν την ηγεσία, θέτοντας στο επίκεντρο την επίδραση στην κοινωνία και τον πλανήτη. Η στρατηγική τους προσέγγιση περιλαμβάνει εταιρική κοινωνική ευθύνη (CSR) και δημιουργεί έναν νέο ορισμό επιτυχίας.
Ψηφιακός Μετασχηματισμός
Η τεχνολογική καινοτομία είναι κρίσιμη αλλά συχνά προσκρούει σε:
- πολιτισμική αντίσταση
- έλλειψη τεχνογνωσίας
- οικονομικούς περιορισμούς
Η συνεργασία παλαιότερων και νεότερων γενεών είναι καθοριστική για την εξισορρόπηση παράδοσης και καινοτομίας.
Σχεδιασμός Διαδοχής
Η μετάβαση ηγεσίας είναι κρίσιμο ζήτημα, ιδίως με την αποχώρηση της γενιάς των Baby Boomers. Επιτυχής διαδοχή απαιτεί:
- ειλικρινή και διαφανή επικοινωνία
- εκπαίδευση και πρόγραμμα καθοδήγησης
- τεκμηριωμένο πλάνο διαδοχής
προκειμένου να επιτυγχάνεται ομαλή μετάβαση χωρίς διαφωνίες και οικογενειακές διενέξεις.
Ο Ρόλος των Συμβουλίων και των Ειδικών Συμβούλων
Ένα δυναμικό, διαφοροποιημένο συμβούλιο, με συμμετοχή εξωτερικών ειδικών και νέων μελών, ενισχύει την ευελιξία και τη στρατηγική διορατικότητα. Επιπλέον, η συνεργασία με ειδικούς σε νομικά, οικονομικά και ψηφιακά θέματα προσδίδει αντικειμενικότητα και τεχνογνωσία.
Πορεία προς τη Διαχρονική Επιτυχία
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις που αγκαλιάζουν την αλλαγή—μέσα από καινοτομία, διακυβέρνηση, ESG και στρατηγικές επενδύσεις—δεν διατηρούν απλώς την παράδοσή τους. Τη μεταμορφώνουν.
Για να ευημερήσουν στο μέλλον, πρέπει να:
- εξελίξουν τη διακυβέρνηση
- επενδύσουν στη βιωσιμότητα
- προσεγγίσουν τις εξαγορές υπεύθυνα, με τεχνοκρατικά κριτήρια και στρατηγικό σχεδιασμό
- προγραμματίσουν και να προετοιμάσουν τη διάδοχο κατάσταση
- υιοθετήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό
- δημιουργήσουν, ανάλογα με τις ανάγκες τους, Family Offices για την επαγγελματική διαχείριση των οικογενειακών επενδύσεων και στρατηγικών κινήσεων
Ο συνδυασμός παραδοσιακών και νέων αξιών, καινοτομίας και διορατικότητας είναι το κλειδί για να διαμορφώσουν ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό αύριο.
* Διοικητικός Σύμβουλος Restructuring and Debt Advisory Επικεφαλής τομέα Οικογενειακών Επιχειρήσεων KPMG Κύπρου
** Manager Deal Advisory KPMG Κύπρου
