Του Mark Temnycky
ΕΡΕΒΑΝ/ΜΟΣΧΑ – Η αρμενική κυβέρνηση δείχνει να απομακρύνεται οριστικά από τον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), τη στρατιωτική συμμαχία υπό ρωσική ηγεσία, σε μια εξέλιξη που αποτυπώνει το σταδιακό ξήλωμα των δεσμών μεταξύ Μόσχας και πρώην σοβιετικών συμμάχων.
Σε συνέντευξη Τύπου στις 16 Ιουλίου, ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν δήλωσε ότι είναι «πιο πιθανή η αποχώρηση της Αρμενίας από τον CSTO, παρά η επιστροφή της στη δραστηριότητα». Η Αρμενία έχει ήδη «παγώσει» τη συμμετοχή της στον οργανισμό από τον Φεβρουάριο του 2024, κατηγορώντας τον CSTO πως απέτυχε να την υπερασπιστεί έναντι των επιθέσεων του Αζερμπαϊτζάν.
Η εξέλιξη αυτή εντείνει τις φυγόκεντρες τάσεις στον CSTO, ο οποίος ιδρύθηκε το 1992 ως το μετασοβιετικό ανάλογο του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Ήδη, το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία αποχώρησαν το 1999, ενώ το Ουζμπεκιστάν εγκατέλειψε τον οργανισμό το 2012, εκφράζοντας παράπονα για έλλειψη υποστήριξης σε συνοριακές εντάσεις με την Κιργιζία.
Το Καζακστάν, μέλος-κλειδί του CSTO, έχει διατηρήσει αποστάσεις από τη Μόσχα μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση απέρριψε τη ρωσική στρατηγική, απέφυγε να αναγνωρίσει τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας και παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στο Κίεβο. Ο πρόεδρος Κασίμ Τοκάγιεφ απέφυγε διμερείς συναντήσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και δεν συμμετείχε στο Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης το 2023.
Επιφυλάξεις εκφράζονται και από άλλα κράτη-μέλη. Η Λευκορωσία διατηρεί στενή σχέση με τη Ρωσία, αλλά ο πρόεδρος Αλεξάντρ Λουκασένκο έχει αρνηθεί να στείλει στρατιώτες στην Ουκρανία, παρά τις πιέσεις του Πούτιν. Δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι περισσότεροι Λευκορώσοι πολίτες αντιτίθενται στη συμμετοχή στον πόλεμο.
Η Κιργιζία, αν και δεν συγκρούστηκε άμεσα με τη Ρωσία, ακύρωσε στρατιωτική άσκηση του CSTO και συνέστησε στους πολίτες της να αποφεύγουν ταξίδια στη Ρωσία. Το Τατζικιστάν, τέλος, δεν απέστειλε στρατεύματα στην Ουκρανία, ενώ πολλοί Τατζίκοι με διπλή υπηκοότητα εξετάζουν την αποποίηση της ρωσικής ιθαγένειας για να αποφύγουν τη στρατολόγηση.
Η δυσφορία στις τάξεις του CSTO αυξάνεται, με αρκετά μέλη να απομακρύνονται από τη Ρωσία είτε σιωπηρά είτε δημόσια. Η απροθυμία των συμμάχων να ενισχύσουν τη ρωσική στρατιωτική δράση αποκαλύπτει την αποδυνάμωση της επιρροής της Μόσχας στον μετασοβιετικό χώρο και θέτει εν αμφιβόλω το μέλλον της συλλογικής ασφάλειας στην περιοχή.
