Η φορολογική μεταρρύθμιση στην Κύπρο δεν θα επικεντρωθεί μόνο στην πράσινη φορολογία (αν και από αυτήν θα γίνει η αρχή, την άνοιξη του 2024), αλλά θα είναι ευρεία και θα αγγίξει το νομικό πλαίσιο του εταιρικού φόρου, της φορολογίας του εισοδήματος, του φόρου κεφαλαιουχικών κερδών, τα τέλη χαρτοσήμων, θα υιοθετήσει άλλες μορφές φορολογίας και παράλληλα θα συμβάλει στην απλοποίηση του φορολογικού συστήματος.
Στόχος θα είναι μεταξύ άλλων η μετακύλιση του φορολογικού βάρους από την εργασία σε άλλες φορολογίες και ο περιορισμός της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας.
Σύμφωνα με στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή το Υπουργείο Οικονομικών, θα είναι ένα μείγμα φορολογικής πολιτικής που θα λαμβάνει υπόψη την αποτελεσματικότητα, τις αναδιανεμητικές επιδράσεις, τη φορολογική συμμόρφωση και το διοικητικό κόστος.
Αρχή με τα καύσιμα
Το νέο φορολογικό καθεστώς θα στηρίζεται, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, στο τρίπτυχο πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και στις φορολογικές τάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε διεθνές επίπεδο.
Το νέο φορολογικό καθεστώς εκτιμάται αρμοδίως ότι θα έχει θετική επίδραση στην ενίσχυση της οικονομίας, στην απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα, ενώ θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και τη δικαιότερη κατανομή του εθνικού εισοδήματος, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο της μακροχρόνιας στρατηγικής ανάπτυξης της Κύπρου.
Αρχή αναμένεται να γίνει το πρώτο τρίμηνο του 2024, με την επιβολή του φόρου άνθρακα, γνωστού ως πράσινου φόρου (σε πρώτη φάση στα καύσιμα) και της παράλληλης εφαρμογής αντισταθμιστικών μέτρων για ανακούφιση των επηρεαζομένων. Ακόμη δεν έχει καθοριστεί το ποσοστό πρόσθετης φορολόγησης ανά είδος καυσίμου αλλά ούτε το είδος και το περιεχόμενο των αντισταθμιστικών. Η πράσινη μεταρρύθμιση περιλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τι θα εξετάσει η μελέτη
Σύμφωνα με τα στοιχεία που στάλθηκαν στη Βουλή από το Υπουργείο Οικονομικών, οι μεταρρυθμίσεις που θα εξεταστούν κατά τη μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου για τη φορολογική μεταρρύθμιση επικεντρώνονται στα εξής ζητήματα:
– Προώθηση των επενδύσεων και φορολογικών πολιτικών που μειώνουν το επιχειρηματικό ρίσκο και ενθαρρύνουν τη χρηματοδότηση ή την ανάληψη επενδύσεων σε έρευνα. Σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο, σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και η μείωση του φορολογικού κόστους, το οποίο θα ενθαρρύνει την καινοτομία, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα.
– Μετακύλιση μέρους του φορολογικού βάρους από την εργασία σε άλλες μορφές φορολογίας, όπως στην κατανάλωση, πράσινη φορολογία και ακίνητη ιδιοκτησία, με στόχο την ενθάρρυνση της απασχόλησης. Όπως αναφέρεται στα στοιχεία που κατατέθηκαν στη Βουλή, το φορολογικό βάρος της εργασίας στην ΕΕ είναι σχετικά ψηλότερο σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες.
– Πράσινη φορολογία, που θα συμβάλει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων και οροσήμων, φορολογώντας ρυπογόνες δραστηριότητες και ενθαρρύνοντας πράσινες πρακτικές. Σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο, η πράσινη φορολογία έχει αντίστροφα προοδευτικό χαρακτήρα, πλήττοντας τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, γι’ αυτό οι χώρες προχωρούν παράλληλα και στην παροχή αντισταθμιστικών μέτρων. Κάτι το οποίο αναμένεται και στην Κύπρο.
– Αναχαίτιση της παραοικονομίας και περιορισμός της φοροδιαφυγής. Στην Κύπρο, σύμφωνα με το υπουργείο, η παραοικονομία βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, συνεπώς η όποια φορολογική μεταρρύθμιση θα πρέπει να έχει ως στόχο τον περιορισμό της.
Το Υπουργείο Οικονομικών επισημαίνει προς τους βουλευτές ότι «ενώ είναι σημαντική η εξέταση των φορολογικών αλλαγών μεμονωμένα, η πλήρης αξιολόγηση των αλλαγών, ως προς την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη, οι οποίες επηρεάζονται και από οικονομικούς παράγοντες που εκτείνονται πέραν του φορολογικού καθεστώτος, είναι εφικτή αν γίνει συνολικά».
Θα κοστίσει ένα εκατ. ευρώ η μελέτη
Αφορμή για την παράθεση των ενημερωτικών στοιχείων στη Βουλή για τη φορολογική μεταρρύθμιση αποτέλεσε το αίτημα του Υπουργείου Οικονομικών για την αποδέσμευση κονδυλίου €142.800, για κάλυψη μέρους του κόστους για τη μελέτη που διεξάγουν οι εμπειρογνώμονες για τη μεταρρύθμιση. Η συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και του Πανεπιστημίου Κύπρου για τη διεξαγωγή της μελέτης θα είναι για δύο χρόνια, με προοπτική παράτασης για έξι μήνες και το κόστος συνολικά θα ανέλθει στο €1.02 εκατ. Επιπρόσθετα θα επιβάλλεται και ΦΠΑ σε συγκεκριμένα παραδοτέα.
Η μελέτη για τον φορολογικό μετασχηματισμό είναι ήδη σε εξέλιξη, από το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, μετά από οδηγίες του Υπουργείου Οικονομικών. Όπως γράφουμε και παραπλεύρως, το πρώτο μέρος της μελέτης θα αφορά την επιβολή πράσινης φορολογίας στα καύσιμα και θα περιλαμβάνει και προτάσεις για τα αντισταθμιστικά μέτρα που θα δοθούν σε επηρεαζόμενους.
