Ο πρόεδρος της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, Γιώργος Παπαγεωργίου, απαντά στις ερωτήσεις του Φιλελευθέρου για το περιεχόμενο των αλλαγών που θα προωθηθούν μέσα στη νέα χρονιά στη Δημόσια Υπηρεσία, την ετοιμότητα της ΕΔΥ να τις υλοποιήσει ομαλά, και για τις απόψεις του για το πολυσυζητημένο θέμα της Διατμηματικής Προαγωγής και των πρόσθετων αλλαγών στο ευρύτερο Δημόσιο.
Με τη νέα χρονιά τίθεται σε εφαρμογή η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας. Ποιες είναι οι κύριες αλλαγές, τι όφελος θα έχουν οι εργαζόμενοι και σε ποιο βαθμό θα επωφεληθεί ο Κύπριος πολίτης;
Η 1Η του νέου χρόνου σηματοδοτεί, όντως, μια σημαντική αλλαγή στην πορεία της δημόσιας υπηρεσίας του τόπου μας. Από την ημερομηνία αυτή μπαίνουν σε εφαρμογή οι μεταρρυθμίσεις που έχουν ψηφιστεί και αφορούν την πλήρωση όλων των θέσεων Προαγωγής, καθώς και τις Μεσοδιευθυντικές και Διευθυντικές θέσεις (Κλ. Α13+2 και πάνω) στη δημόσια υπηρεσία.
Οι αλλαγές κινούνται σε δύο, κυρίως, άξονες. Ο πρώτος αφορά τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για σκοπούς επιλογής των καταλληλότερων υποψηφίων από την Επιτροπή, όπου, ξεφεύγοντας από την αοριστία σε κάποιο βαθμό, που γνωρίζαμε ως τώρα με βάση τις διατάξεις του προϊσχύσαντος νόμου, καθιερώνονται συγκεκριμένα κριτήρια και βαρύτητες του καθενός από αυτά, ανάλογα με το επίπεδο της θέσης. Δηλαδή, οι υποψήφιοι παίρνουν μονάδες ανάλογα με τα προσόντα, την πείρα και, με εξαίρεση τις θέσεις Προαγωγής, τα αποτελέσματα που θα πετύχουν στο εξεταστικό κέντρο, που αποκτά ιδιαίτερη σημαντική βαρύτητα στα κριτήρια επιλογής. Με τον τρόπο αυτό, η επιλογή βασίζεται σε αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια και επέρχεται μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία.
Η δεύτερη και πιο σημαντική, θα έλεγα, αλλαγή είναι ότι η ικανότητα των υποψηφίων για τις θέσεις που διεκδικούν από την Κλ. Α13 και πάνω κρίνεται από Εξεταστικά Κέντρα, όπου οι υποψήφιοι θα υποβάλλονται σε διάφορες δοκιμασίες που προβλέπονται από τον νόμο (τεστ ικανοτήτων, γραπτές εξετάσεις και διάφορες άλλες δοκιμασίες, που φτάνουν μέχρι και τα Κέντρα Αξιολόγησης). Στην Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας θα καταλήγουν για προφορική εξέταση και τελική επιλογή οι τρεις υποψήφιοι για κάθε θέση, που θα έχουν συγκεντρώσει την υψηλότερη βαθμολογία στο Εξεταστικό Κέντρο.
Είναι προφανές ότι οι νέες αλλαγές στοχεύουν στη στελέχωση των ανώτερων και ανώτατων θέσεων της δημόσιας υπηρεσίας με προσωπικό που θα έχει αποδεδειγμένα τις απαραίτητες ικανότητες και δεξιότητες. Αυτό αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση της ανάπτυξης, αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της δημόσιας υπηρεσίας προς όφελος του πολίτη, της κοινωνίας και της οικονομίας.
Ο ρόλος της ΕΔΥ είναι καθοριστικός στη μεταρρύθμιση, η Υπηρεσία είναι έτοιμη για ανταπεξέλθει στις νέες αρμοδιότητες που τις ανατίθενται, όπως είναι η λειτουργία των εξεταστικών κέντρων; Πώς θα λειτουργεί η διαδικασία; Ποιος θα κάνει τις εξετάσεις;
Από τη στιγμή που ψηφίστηκαν οι πιο πάνω ρυθμίσεις έχουμε ξεκινήσει την απαραίτητη προετοιμασία, προκειμένου να είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε τις νέες ρυθμίσεις. Στα πλαίσια αυτά και σημειώνοντας ότι όλες οι διαδικασίες στο Γραφείο της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας λειτουργούν ηλεκτρονικά, σε συνεργασία με το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής έχουμε εγκαταστήσει και δοκιμάζονται αυτή την περίοδο τα αναγκαία λογισμικά συστήματα για την εφαρμογή των νέων διαδικασιών. Επίσης, με χρηματοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βρίσκεται προς το τέλος του το πρόγραμμα για την ενίσχυση της Επιτροπής, σ’ ό,τι αφορά τις διαδικασίες επιλογής και ανάθεσης των δοκιμασιών και εξετάσεων που προβλέπει ο νόμος σε Εξεταστικά Κέντρα.
Παράλληλα, έχουμε μελετήσει τις περιπτώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων προηγμένων κρατών που εφαρμόζουν ανάλογες μεθόδους. Η απόφαση της Επιτροπής είναι ότι, σε πρώτο στάδιο τουλάχιστον, οι εξετάσεις και δοκιμασίες θα ανατίθενται σε εξωτερικούς φορείς του δημοσίου ή/και του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι, υπό την επίβλεψη και την εποπτεία της Επιτροπής, θα έχουν την ευθύνη διενέργειας των εξετάσεων και δοκιμασιών που θα αποφασίζονται σε κάθε περίπτωση από την Επιτροπή. Να επισημάνω ότι, στην περίπτωση που η ανάθεση θα γίνεται σε φορείς του ιδιωτικού τομέα, ο νόμος προβλέπει ότι αυτό θα γίνεται με βάση τη γνωστή διαδικασία προσφορών. Προς την κατεύθυνση αυτή, σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας, έχουμε ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία προκήρυξης προσφορών για να εντοπίσουμε τους φορείς που μπορούν να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά στις απαιτήσεις που επιβάλλουν οι εισαχθείσες μεταρρυθμίσεις. Οι ενδιαφερόμενοι συμβουλεύονται να παρακολουθούν τον σχετικό ιστότοπο του Γενικού Λογιστηρίου, στη διεύθυνση www.eprocurement.gov.cy.
Η αξιολόγηση και οι ευθύνες
Ουσιαστικά, το 2024 οι εργαζόμενοι θα αξιολογηθούν με το νέο σύστημα αξιολόγησης. Είναι βέβαιο πως δεν θα βλέπουμε στο εξής αξιολογήσεις του τύπου «όλοι εξαίρετοι»;
Μια άλλη καινοτομία είναι ότι για το 2023 οι αξιολογήσεις των δημοσίων υπαλλήλων θα γίνoυν με βάση το νέο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο έχει εισαχθεί στη δημόσια υπηρεσία. Το νέο σύστημα προβλέπει αριθμητική βαθμολόγηση των υπαλλήλων στην Κλίμακα 1-10 και οι υπάλληλοι θα βαθμολογούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και συγκεκριμένους δείκτες συμπεριφοράς, που αντιστοιχούν σε κάθε κριτήριο. Αυτό αφορά μόνο υπαλλήλους μέχρι και την Κλίμακα Α12+2. Για τις ανώτερες θέσεις, η αξιολόγηση θα γίνεται μόνο για σκοπούς ανάπτυξης και δεν θα υποβάλλεται στην Επιτροπή.
Για τη σωστή εφαρμογή του νέου συστήματος τρέχει αυτή την περίοδο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που οργανώνει η Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης, από το οποίο αναμένεται να περάσουν σύντομα όλοι οι αξιολογητές. Σημειώνω επίσης το γεγονός ότι, με βάση τις νέες ρυθμίσεις, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, εκ του νόμου, αναλαμβάνει την ευθύνη εποπτείας και παρακολούθησης του νέου συστήματος, με σκοπό να μην έχουμε, ξανά, φαινόμενα ισοπεδωτικής αξιολόγησης, όπως είχαμε μέχρι σήμερα. Να μην ξεχνούμε, όμως, ότι στις αξιολογήσεις υπεισέρχεται, πάντοτε, ο ανθρώπινος παράγοντας και είναι ακριβώς εδώ που όλοι οι αξιολογητές θα πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να αναλάβει ο καθένας την ευθύνη που του αναλογεί, προκειμένου ένα σαθρό, όπως αποδείχθηκε στην εφαρμογή του, σύστημα που βιώσαμε να περάσει οριστικά στο παρελθόν.
Η ΠΑΣΥΔΥ έχει ζητήσει την αναστολή της μεταρρύθμισης για ένα χρόνο, ειδικά για το ζήτημα της Διατμηματικής Προαγωγής, κάτι με το οποίο διαφώνησε το Υπουργείο Οιικονομικών. Πιστεύετε πως είναι εφικτό να γίνουν οι πρώτες Διατμηματικές Προαγωγές το 2024;
Οι θέσεις Διατμηματικής Προαγωγής είναι νέα κατηγορία θέσεων στη δημόσια υπηρεσία. Κατά συνέπεια, για να καταστεί εφικτή η πλήρωσή τους θα πρέπει να εγκριθούν Σχέδια Υπηρεσίας για τις θέσεις αυτές. Εξ όσων γνωρίζω, η διαδικασία ετοιμασίας Σχεδίων Υπηρεσίας βρίσκεται σε τελικό στάδιο. Κατά τα άλλα, η διαδικασία πλήρωσης των θέσεων της κατηγορίας αυτής δεν διαφοροποιείται ουσιωδώς από την πλήρωση των θέσεων Πρώτου Διορισμού Προαγωγής (Κλ.Α14 και πάνω). Όπως ανέφερα και προηγουμένως, από δικής μας πλευράς, μετά τις πρώτες δημοσιεύσεις θέσεων το 2024, θα είμαστε έτοιμοι.
Παρά τη διαφωνία τόσο της ΕΔΥ όσο και της Κυβέρνησης έχει εγκριθεί από τη Βουλή νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα εξαιρούνται από τη Διατμηματική Προαγωγή οι εργαζόμενοι στη Δικαστική Υπηρεσία. Πιστεύετε πως οι εξαιρέσεις που δίνονται δημιουργούν προηγούμενο και ίσως επηρεάσουν τη συνολική λειτουργία του θεσμού;
Η ΕΔΥ δεν διαφώνησε ειδικά με την εξαίρεση των θέσεων στη Δικαστική Υπηρεσία. Εμείς, ως θέση αρχής, διαφωνήσαμε και διαφωνούμε με κάθε εξαίρεση από το θεσμό. Η δημιουργία των θέσεων Διατμηματικής Προαγωγής δημιουργήθηκε προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχω αναφέρει προηγουμένως. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι εξαιρέσεις ακρωτηριάζουν τον θεσμό και αποδυναμώνουν τη λειτουργία του.
Μόνο θετικά θα φέρουν οι Διατμηματικές Προαγωγές
Με τη μεταρρύθμιση εισάγεται και ο θεσμός της Διατμηματικής Προαγωγής, για τον οποίο έχουν εκφραστεί έντονες επιφυλάξεις από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις του Δημοσίου. Πιστεύετε πως ο θεσμός της Διατμηματικής Προαγωγής θα είναι αποδοτικός ή είναι δυνατό να επιβεβαιωθούν οι ανησυχίες του προσωπικού;
Με τον θεσμό της Διατμηματικής Προαγωγής, αν ασφαλώς εφαρμοστεί σωστά, μόνο θετικά μπορεί να έχουμε στη δημόσια υπηρεσία. Αφ’ ενός ενισχύεται η κινητικότητα μεταξύ των τμημάτων της υπηρεσίας και αφ’ ετέρου διευρύνονται οι ευκαιρίες για τους δημόσιους υπαλλήλους να διεκδικούν θέσεις στην Α13+2 σε άλλα τμήματα, εφόσον έχουν τα απαιτούμενα προσόντα. Αλλά δίνεται και η δυνατότητα να γίνεται στο επίπεδο αυτό επιλογή ανάμεσα σε ένα μεγαλύτερο εύρος υποψηφίων.
Το εύρος των αλλαγών και οι προκλήσεις για το ’24
Γενικότερα, είστε ικανοποιημένος, κ. Παπαγεωργίου, από το εύρος και το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης στη Δημόσια Υπηρεσία ή θα έπρεπε πιστεύετε να γίνουν περισσότερες και πιο ουσιαστικές αλλαγές;
Με τις μεταρρυθμίσεις που εισάγονται πραγματοποιείται ένα σημαντικό βήμα, ειδικά σ’ ό,τι αφορά την επιλογή και ανέλιξη προσωπικού στις ανώτερες θέσεις της δημόσιας υπηρεσίας. Δεν πρέπει να ξεχνούμε, όμως, ότι η δημόσια υπηρεσία είναι ένα πολυδιάστατο σύστημα, που αποτελείται από ηλεκτρονικά συστήματα, καθορισμένες διαδικασίες, υλικοτεχνικές υποδομές, αλλά κυρίως από το ανθρώπινο δυναμικό που τη στελεχώνει και η λειτουργία της ρυθμίζεται εν πολλοίς με πληθώρα νομοθετικών ρυθμίσεων, που σε κάποιες περιπτώσεις χρονολογούνται.
Η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα της δημόσιας υπηρεσίας εξαρτάται από την ικανότητά της να ανταποκρίνεται έγκαιρα και επαρκώς σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Η απλοποίηση των διαδικασιών, ο εκσυγχρονισμός, όπου απαιτείται, της νομοθεσίας, η επέκταση και ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης σε όλο το φάσμα της δημόσιας υπηρεσίας και η υιοθέτηση προσεγγίσεων που να βελτιώνουν την επικοινωνία και την εξυπηρέτηση του πολίτη, θεωρώ ότι είναι εκ των ων ουκ άνευ στην εποχή μας.
Ποιες είναι οι προκλήσεις αλλά και οι στόχοι της ΕΔΥ για τη νέα χρονιά;
Με βάση και τα όσα έχω αναφέρει, είναι προφανές ότι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει απαραίτητα να κερδηθεί, είναι η ομαλή μετάβαση στο νέο περιβάλλον που προβλέπουν οι νέες ρυθμίσεις. Προς την κατεύθυνση αυτή, η Επιτροπή, σε συνεργασία με όλους τους φορείς που εμπλέκονται ή επηρεάζονται από τη μεταρρύθμιση, θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της, έχοντας πάντα κατά νουν το όραμά της, που είναι η στελέχωση της δημόσιας υπηρεσίας με το πλέον κατάλληλο προσωπικό, προκειμένου να διασφαλίζεται η εύρυθμη, αποδοτική και αποτελεσματική λειτουργία της, με γνώμονα πάντοτε την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.
