Με την επιβολή πράσινων φορολογιών εντός του πρώτου εξαμήνου της χρονιάς θα ανοίξει η αυλαία της φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία αναμένεται -με πολλές επιφυλάξεις- να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2025.

Το σκηνικό όσον αφορά την πράσινη φορολόγηση που έρχεται ξεκαθάρισε σε μεγάλο βαθμό κατά τη δεύτερη συνάντηση για το Έργο για τον Ολοκληρωμένο Φορολογικό Μετασχηματισμό, που ανέλαβε να προωθήσει το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Δεν ξεκαθάρισε όμως το σκηνικό για τα αντισταθμιστικά μέτρα που θα υποσχέθηκε η Κυβέρνηση για περιορισμό των επιπτώσεων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Στη συνάντηση που διεξήχθη στο Υπουργείο Οικονομικών διευκρινίστηκε, όμως, σε ποια προϊόντα και υπηρεσίες θα επιβληθεί πράσινο τέλος, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, τόσο για περιβαλλοντικούς λόγους, όσο και για οικονομικούς. Η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση αποτελεί και δέσμευση που ανέλαβε η χώρα μέσω του εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η υλοποίησή της θα ανοίξει τον δρόμο για καταβολή νέας χρηματοδότησης από την ΕΕ, ενώ, όπως εκτιμάται, θα ενισχύσει και τις προσπάθειες για  μείωση των ρύπων και κατ’ επέκταση και των προστίμων που σήμερα καταβάλλουν οι καταναλωτές.

Το βασικό σενάριο που εξέτασε το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου θέλει σε πρώτη φάση, για φέτος, την επιβολή πράσινου τέλους κατά πέντε σεντ το λίτρο στα καύσιμα κίνησης, την επιβολή τέλους ενός σεντ ανά κυβικό μέτρο στο νερό, την επιβολή τέλους, επίσης πέντε σεντ το λίτρο, για τα καύσιμα παραγωγής, μέτρο που επηρεάζει κυρίως επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν για ενέργεια πετρελαιοειδή (εξαιρούνται η ΑΗΚ κι άλλες βιομηχανίες που πληρώνουν ήδη ρύπους) αλλά και ημερήσιο πράσινο τέλος διανυκτέρευσης ύψους 2.5 ευρώ για τα ξενοδοχεία.

Από την πράσινη φορολογία σε πρώτη φάση το κράτος αναμένεται να έχει έσοδα γύρω στα 100 εκατομμύρια ευρώ για το ’24, τα οποία όμως αναμένεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια, αφού το σενάριο που εξέτασε το Πανεπιστήμιο Κύπρου θέλει για παράδειγμα τον πράσινο φόρο στα καύσιμα κίνησης (βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης) να αυξάνεται από τα πέντε σεντ το λίτρο το 2024 στα εφτά σεντ το 2025 και στα 10 σεντ το 2026.

Έσοδα 100 εκατ. ευρώ

Για το  2024 το Πανεπιστήμιο Κύπρου υπολογίζει πως το κράτος θα έχει έσοδα κοντά στα 100 εκατ. ευρώ, τα οποία μέσω αντισταθμιστικών μέτρων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα επιχειρηθεί να επιστραφούν, αφού στόχος είναι η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, όπως και η γενικότερη που προωθείται, να είναι δημοσιονομικά ουδέτερη.

Πιο αναλυτικά, αναμένεται πως από τον φόρο άνθρακα σε καύσιμα κίνησης το κράτος θα έχει έσοδα ύψους 52 εκατ. ευρώ φέτος (εκ των οποίων τα 19 εκατ. από επιχειρήσεις και τα άλλα 33 εκατ. από τα νοικοκυριά που θα επιβαρυνθούν), από τον φόρο άνθρακα στα καύσιμα παραγωγής έσοδα από επιχειρήσεις ύψους 13 εκατ. ευρώ και από το πράσινο τέλος διανυκτέρευσης (φόρος ανά δωμάτιο) έσοδα 34 εκατ. ευρώ.

Το Πανεπιστήμιο Κύπρου εκτιμά πως σε πρώτη φάση η μέση ετήσια απώλεια για τα νοικοκυριά θα ανέλθει στα 121 ευρώ, με το ποσό όμως να αυξάνεται για νοικοκυριά και καταναλωτές χαμηλής εισοδηματικής τάξης.

Στο πλαίσιο αυτό, η προσοχή πλέον όσον αφορά την εξέλιξης της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης που αναμένεται να προωθηθεί το αργότερο έως τον Μάιο, με νομοσχέδια ενώπιον της Βουλής, επικεντρώνεται στα αντισταθμιστικά μέτρα που θα αφορούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Τα μέτρα εκτιμάται πως θα επικεντρωθούν κατά κύριο λόγο σε αύξηση των χορηγιών για διάφορα σχέδια χορηγιών για πράσινες επενδύσεις, ενώ γίνονται και σκέψεις για επέκταση των δικαιούχων για δωρεάν χρήση των δημόσιων μεταφορών/λεωφορείων.

Όπως, πάντως, διαβεβαίωσε την Παρασκευή ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, για τα αντισταθμιστικά μέτρα θα υπάρξει διάλογος με όλους τους ενδιαφερόμενους πριν τη λήψη πολιτικών αποφάσεων, αφήνοντας, όμως, να εννοηθεί πως ο χρόνος πιέζει, αφού όπως είπε η πράσινη φορολογία θα εφαρμοστεί στο αμέσως επόμενο διάστημα, χωρίς όμως να προσδιορίζει επακριβώς το χρονικό διάστημα.