Εκεί που φαινόταν, τον περασμένο Οκτώβριο, ότι η πώληση των δικαιωμάτων της EuroAsia Interconnector στον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), με πολύ μεγάλη τεχνογνωσία στα θέματα ηλεκτρικών δισυνδέσεων, θα μετέτρεπε σε τυπική υπόθεση την έναρξη και ταχεία προώθηση του έργου, οι εξελίξεις που ακολούθησαν δεν επιβεβαίωσαν εκείνη την αισιοδοξία.

Η δημόσια εκφρασθείσα πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο της θυγατρικής του ΑΔΜΗΕ που θα αναλάβει ως Φορέας Υλοποίησης του έργου (Great Sea Interconnector) ήγειρε ερωτηματικά εντός της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη ως προς τους επιχειρηματικούς κινδύνους που δυνατό να ελλοχεύει η επενδυτική συμμετοχή του κράτους σε ένα έργο κόστους 2 δισ. ευρώ αλλά και ως προς το βάσιμο της βεβαιότητας που εκφραζόταν αρχικά για σημαντικό όφελος για την οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.

Οι επιφυλάξεις από το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και η αρνητική γνωμάτευση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στο αίτημα του προηγούμενου φορέα υλοποίησης για δανειοδότηση ύψους 500 εκατ. ευρώ περίπου, υποχρέωσαν το Υπουργικό Συμβούλιο να ζητήσει νέα μελέτη κόστους-οφέλους από τον ΑΔΜΗΕ και νέο επιχειρηματικό πλάνο. Ώστε να επαναξιολογηθεί το έργο και από τη ΡΑΕΚ και από την Κυβέρνηση, πριν ληφθεί επενδυτική απόφαση.

Διαφωνίες και αντιπαράθεση

Η σφοδρή αντίδραση του ΑΔΜΗΕ και στελεχών συναρμόδιων Αρχών στην Ελλάδα για αποφυγή μιας νέας ανάλυσης κόστους – οφέλους δεν απέδωσε καρπούς και ο ΑΔΜΗΕ ήδη ανακοίνωσε πως ζήτησε τη μελέτη και την αναμένει τον Ιούνιο.

Ωστόσο, μια άλλη πτυχή της όλης συζήτησης προκαλεί πρόσθετες αντιπαραθέσεις. Με βάση παλαιότερες ρυθμιστικές αποφάσεις (2017 και 2023) οι καταναλωτές ρεύματος στην Κύπρο θα αποπληρώσουν το έργο σε ποσοστό 63% και αυτοί στην Ελλάδα σε ποσοστό 67%.

Στην Κύπρο ήδη συζητάται αρμοδίως κατά πόσο τα σημερινά δεδομένα ως προς τις βασικές παραμέτρους του έργου δικαιολογούν αυτόν τον διασυνοριακό επιμερισμό. Και την ίδια στιγμή στην Ελλάδα ούτε να ακούσουν δεν θέλουν για το ενδεχόμενο να τροποποιηθεί ο επιμερισμός κόστους εις βάρος των καταναλωτών τους.

Και επιπλέον, ο ΑΔΜΗΕ εντείνει τις πιέσεις η χρέωση των καταναλωτών να αρχίσει αμέσως, ώστε να εισπράττει έσοδα και να πληρώνει το καλώδιο που κατασκευάζεται στη Νορβηγία, έναντι συνολικού ποσού 1.4 δισ.

Η ΡΑΕΚ -όπως ούτε και η κυπριακή Κυβέρνηση- δεν ευνοούν κάτι τέτοιο και μεταθέτουν την έναρξη της αποπληρωμής του έργου από τους καταναλωτές στο στάδιο που θα αρχίσει το καλώδιο να ρίχνεται στη θάλασσα. Κάτι που πιθανό να πάρει 2-3 χρόνια από σήμερα.

Μέσα σε αυτή την αναταραχή, προέκυψε την Παρασκευή και η ανακοίνωση ότι οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς (που προέρχονται από τον ΣΥΡΙΖΑ) κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή των Ελλήνων, ζητώντας από τον υπουργό Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη να ενημερώσει ποιο θα είναι το όφελος για τους καταναλωτές στην Ελλάδα από αυτή τη διασύνδεση, αφού ήδη έχει διαφημιστεί κατά κόρον ότι το μεγάλο όφελος είναι για την Κύπρο (κάτι που αμφισβητείται από πολλούς στον κυπριακό τομέα της ενέργειας) και το Ισραήλ.

Το επεξηγηματικό πλαίσιο των ερωτήσεων

Στο κείμενο της ερώτησης που κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων από τους βουλευτές της Νέας Αριστεράς, γίνεται αναφορά στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) του ΑΔΜΗΕ και στους στόχους του αναφορικά με τις διασυνδέσεις. Επισημαίνεται στην ερώτηση η θέση του ΑΔΜΗΕ ότι «εξέχουσα θέση και στο νέο ΔΠΑ καταλαμβάνουν οι διεθνείς διασυνδέσεις που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ, που υπηρετούν τον εθνικό στόχο να καταστεί η Ελλάδα εξαγωγέας πράσινης ενέργειας, προωθώντας παράλληλα τους στόχους της ΕΕ για εξεύρεση νέων ενεργειακών πηγών και επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης».

Γίνεται επίσης αναφορά, αναφέρουν οι βουλευτές, σε δήλωση του υπουργού Ενέργειας Θόδωρου Σκυλακάκη, ότι οι διεθνείς διασυνδέσεις χρειάζονται ώστε να μεγαλώσει η αγορά και να μην έχουμε περικοπές, καθώς και ότι έτσι θα έχουν και οι επενδύσεις στις ΑΠΕ μεγαλύτερη απόδοση.

Οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς επισημαίνουν ότι «άγνωστο είναι ποιος, πότε και μετά από ποια διαδικασία διαβούλευσης έλαβε την απόφαση η Ελλάδα να καταστεί μεγάλης κλίμακας εξαγωγέας πράσινης ενέργειας, ποιο θα είναι το όφελος αυτής της απόφασης για τους πολίτες, καθώς και ποιο θα είναι το κόστος και ποιος θα επιβαρυνθεί με αυτό».

«Ποιο το όφελος για εμάς;»

Αναφερόμενοι συγκεκριμένα στον Great Sea Interconnector (Ισραήλ – Κύπρος – Κρήτη) οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς γράφουν: «Το έργο Διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ αφορά στην υλοποίηση διασύνδεσης των συστημάτων μεταφοράς Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ εκτιμάται ότι θα κοστίσει 2,4 δισ. ευρώ. Όπως αναφέρει και το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ, το έργο θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα διασφαλίσει την ισχυρή ενεργειακή θωράκιση του νησιού. Το δε Ισραήλ θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού του, αποκτώντας τη δυνατότητα να αυξήσει, περαιτέρω και ταχύτερα, τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό του ισοζύγιο.

Άγνωστο είναι όμως, αναφέρουν οι βουλευτές, ποιο θα είναι το όφελος για τους καταναλωτές στην Ελλάδα, οι οποίοι και θα κληθούν να καλύψουν μεγάλο μέρος του έργου. Το ΔΠΑ του ΑΔΜΗΕ δεν περιλαμβάνει τη σχετική ανάλυση κόστους-οφέλους για τη διασύνδεση και άρα, τα οφέλη του έργου δεν έχουν αναλυθεί επαρκώς. Διαβάζουμε ακόμη, γράφουν οι βουλευτές, ότι το κυπριακό Υπουργείο Ενέργειας ζητά, με επιστολή προς τον ΑΔΜΗΕ, ως promoter της διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, να εκπονήσει νέα μελέτη κόστους-οφέλους για να αποφασίσει η Λευκωσία αν θα συμμετάσχει ή όχι ως μέτοχος στο έργο.

Πληθαίνουν επίσης τελευταία δημοσιεύματα που ισχυρίζονται πως η κυπριακή Κυβέρνηση ζητά νέο καταμερισμό του κόστους ανάμεσα στους Κύπριους και τους Έλληνες καταναλωτές, που με βάση τη συμφωνία του 2017 βαραίνει σε ποσοστό 63% τους πρώτους και 37% τους δεύτερους. Προκύπτει εύλογα το ερώτημα «πώς αποφασίστηκε ο ΑΔΜΗΕ να γίνει promoter του έργου όταν δεν έχει διασφαλιστεί ότι η Κύπρος θα χρηματοδοτήσει το έργο που αφορά κυρίως αυτή;»…

ρίσιμα ερωτήματα για Great Sea Interconnector

Οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς ζητούν από τον υπουργό Ενέργειας της Ελλάδας να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα:

Ερωτάται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας:

1. Ποιο είναι το κόστος κάθε διεθνούς διασύνδεσης που περιλαμβάνεται στο ΔΠΑ του ΑΔΜΗΕ;

2. Ποια θα είναι τα οφέλη από κάθε διασύνδεση για τους τελικούς καταναλωτές και από όλες μαζί συνδυαστικά;

3. Πώς συνδέεται ο σχεδιασμός για νέες μονάδες ορυκτού αερίου, με όλες αυτές τις διασυνδέσεις, τις μονάδες ΑΠΕ και τις μονάδες αποθήκευσης;

4. Ποια θα είναι τα οφέλη των παραπάνω διεθνών διασυνδέσεων για τους τελικούς καταναλωτές σύμφωνα με την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων;