Καθοριστικός θα είναι ο Σεπτέμβρης ως προς τις αποφάσεις που θα λάβει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης για αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα. Ο ίδιος φαίνεται πως έχει καταλήξει εδώ και καιρό στην απόφαση να προχωρήσει σε ένα φρεσκάρισμα του κυβερνητικού σχήματος, με αλλαγές προσώπων. Κρατά σημειώσεις και κάνεις σκέψεις για τις αλλαγές που κρίνει ότι θα πρέπει να γίνουν το επόμενο διάστημα.
Αποφεύγει επιμελώς να συζητήσει ανοικτά το όλο θέμα ακόμα και με τους στενούς τους συνεργάτες (όπως τουλάχιστον οι ίδιοι αφήνουν να διαφανεί) και κρατά πολύ κλειστά τα χαρτιά του. Φαίνεται, ωστόσο, ότι έκανε κάποια κουβέντα επί του θέματος με άτομα της απολύτου εμπιστοσύνης του, η οποία ήταν γενικής φύσεως και αφορούσε περισσότερο την αναγκαιότητα να υπάρξει κάποιο φρεσκάρισμα στο κυβερνητικό σχήμα. Απ’ εκεί και πέρα καμιά κουβέντα ως προς τις αλλαγές που θα μπορούσαν να γίνουν και κυρίως χωρίς να φωτογραφίζονται μέλη της κυβέρνησης.
Θα τους δει όλους στο Τρόοδος
- Αρχές Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης προτίθεται να καλέσει όλα τα μέλη της κυβέρνησής του στην εξοχική κατοικία του Τροόδους για την καθιερωμένη μακρά σύσκεψη ανασκόπησης του κυβερνητικού έργου, κατάθεση πεπραγμένων και παρουσίαση στόχων. Η συγκεκριμένη συνεδρία, όπως και στο παρελθόν, αναμένεται να είναι μακρά και θα είναι ολοήμερη.
Πριν από τη Νέα Υόρκη
Το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα προσφωνήσει τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθεί και η τριμερής συνάντηση του Γενικού Γραμματέα με τους δύο ηγέτες για συζήτηση των εξελίξεων στο Κυπριακό.
Το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι το ταξίδι του Προέδρου Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη θεωρείται σημαντικό ως προς τις αποφάσεις που θα ληφθούν σ’ ό,τι αφορά τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα.
- Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο οι προεδρικές αποφάσεις να ληφθούν και να ανακοινωθούν πριν από το ταξίδι στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να επικεντρωθεί στα θέματα Κυπριακού και εξωτερικής πολιτικής.
Μια αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα εντός Σεπτεμβρίου θα δώσει και τη δυνατότητα στους νέους υπουργούς που θα αναλάβουν χαρτοφυλάκια να προετοιμαστούν επαρκώς για τις καθιερωμένες παρουσιάσεις ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων στο πλαίσιο της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού.
Οι αρχικές σκέψεις
Είναι γνωστό και έχει κατ’ επανάληψη γραφεί ότι είχαν γίνει σκέψεις οι όποιες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα να γίνουν με φόντο τις βουλευτικές εκλογές της 24ης Μαΐου 2026. Πληροφορίες ήθελαν τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να κάνει υπομονή μέχρι και τις βουλευτικές και να κινηθεί αναλόγως στη συνέχεια. Σε μια τέτοια περίπτωση ο ανασχηματισμός θα ερχόταν σ’ ένα περίπου χρόνο από σήμερα.
Το συγκεκριμένο σενάριο φαίνεται όμως να έπαψε να παίζει εδώ και καιρό, με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να είχε αποφασίσει να φρεσκάρει το Υπουργικό Συμβούλιο πολύ πιο νωρίς.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φαίνεται να μην θέλει να συνδέσει τις δικές του αποφάσεις από τις εξελίξεις που θα ενδεχομένως θα προκύψουν μετά τις βουλευτικές του ερχόμενου έτους. Αντίθετα θέλει με τις αλλαγές να δημιουργήσει ένα σχήμα με ορίζοντα το 2028.
Διαφοροποίηση σχεδίων
Η καταστροφική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό φαίνεται πως έφερε διαφοροποίηση των σχεδίων του Προέδρου Χριστοδουλίδη. Διαφοροποίηση που έχει να κάνει τόσο με το χρόνο πραγματοποίησης του ανασχηματισμού αλλά και σ’ ό,τι αφορά πρόσωπα.
Οι αντιδράσεις που είχαν καταγραφεί ευθύς μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Ιουλίου και που έβαλαν συγκεκριμένους υπουργούς στο στόχαστρο της κοινής γνώμης μάλλον ανέτρεψαν τα σχέδια. Κι αυτό γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ήθελε και ούτε επιθυμεί να περάσει το μήνυμα ότι ενεργεί κάτω από το βάρος των όποιων αντιδράσεων είτε κομμάτων είτε της κοινής γνώμης.
Δεν θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι και η προσέγγιση του ιδίου κατά τις δύο συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου που ακολούθησαν την πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό ήταν εντελώς διαφορετική. Στην πρώτη συνεδρία το κλίμα ήταν εμφανώς ψυχρό και με την «απειλή καρατομήσεων» να επικρέμεται πάνω από τα κεφάλια κάποιων εκ των υπουργών. Αντίθετα στην αμέσως επόμενη συνεδρία ο Πρόεδρος φρόντισε να περάσει το μήνυμα προς τους υπουργούς του ότι εκείνο που προέχει είναι η υλοποίηση όλων όσων είχαν αποφασιστεί για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της καταστροφικής πυρκαγιάς. Κίνηση η οποία επέφερε και μια σχετική ηρεμία στο υπουργικό.
Μερική και όχι ολοκληρωτική
Είναι κοινά αποδεκτό πως και στην παρούσα κυβέρνηση, όπως και σ’ όλες τις προηγούμενες, υπάρχουν δύο κατηγορίες υπουργών. Αυτοί που αποδεδειγμένα πέτυχαν στην αποστολή τους και εκείνοι που δεν κατάφεραν να πείσουν με το έργο τους.
- Κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει αναμένεται μερική και όχι ολοκληρωτική αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα. Με την πλειοψηφία των υφιστάμενων υπουργών, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, να παραμένουν στις θέσεις τους ή τουλάχιστον εντός της κυβέρνησης.
Εκτός συζήτησης το 18μηνο
Μια παράμετρος που είχε τεθεί κυρίως στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης ήταν και πάλι ο συσχετισμός του ανασχηματισμού με τη συμπλήρωση 18μηνης θητείας σε υπουργικό θώκο. Κάτι που εκ των πραγμάτων βρίσκεται εκτός συζήτησης γιατί όλα τα μέλη του υπουργικού, ακόμα και αυτά που είχαν υπουργοποιηθεί τον Γενάρη του 2024, έχουν ήδη συμπληρώσει πέραν των 18 μηνών θητεία.
Από την άλλη, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε δείξει κατά τον πρώτο μίνι ανασχηματισμό ότι δεν εξαρτά τις όποιες αποφάσεις του από εάν ένας υπουργός συμπλήρωσε ή όχι 18 μήνες θητεία.
Μια λανθασμένη παράμετρος
Καλώς ή κακώς πέρασε στο δημόσιο διάλογο η λογική ότι ένας υπουργός διατηρείται στη θέση του μέχρι και 18 μήνες προκειμένου φεύγοντας να λαμβάνει υπουργική σύνταξη και εφάπαξ. Παράμετρος που εκ των πραγμάτων θεωρείται λανθασμένη.
Η συμπλήρωση μιας 18μηνης υπουργικής θητείας δεν διασφαλίζει μια παχυλή σύνταξη όπως μπορεί κάποιοι να θεωρούν. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, κάποιος που φεύγει από υπουργός έχοντας συμπληρώσει 18 μήνες θητεία θα λαμβάνει ως σύνταξη το πόσο των 560 ευρώ. Και η σύνταξη αυτή θα αρχίσει να λαμβάνεται όταν το άτομο αυτό είναι συντάξιμη ηλικία και όχι από την ημέρα που φεύγει από την κυβέρνηση.
Όσον αφορά το εφάπαξ που θα λάβει κάποιος που έχει συμπληρώσει 18 μήνες θητεία αυτό υπολογίζεται στις 30 χιλιάδες ευρώ. Ποσό που φαινομενικά είναι σημαντικό, πλην όμως όλοι αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορεί να διασφαλίσει κάποιον οικονομικά για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση όμως το πιο πάνω σενάριο δεν αφορά τα υφιστάμενα μέλη της κυβέρνησης τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, έχουν ήδη ξεπεράσει τους 18 μήνες θητεία, με τα πλείστα να βρίσκονται εκεί για δυόμιση χρόνια.
Οι τρεις επίτροποι
Μπορεί το θέμα ανασχηματισμός να κινείται μεταξύ πραγματικότητας και θεωρίας, αλλά εκείνο που σίγουρα θα απαιτήσει επιλογή νέων προσώπων είναι οι τρεις θέσεις επιτρόπων των οποίων η θητεία λήγει το αμέσως επόμενο διάστημα.
- Οι τρεις επίτροποι των οποίων η θητεία λήγει είναι: Νομοθεσίας, Παιδιού και Προσωπικών Δεδομένων.
Οι αποφάσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας εκτιμάται ότι θα γίνουν ανεξάρτητα από τις όποιες αλλαγές στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ως προς το χρόνο ανακοινώσεων των προεδρικών επιλογών, αυτές θα γίνουν εντός Οκτωβρίου.
Παρά τα όποια σενάρια έχουν κυκλοφορήσει, τα άτομα που θα επιλεγούν για τις τρεις θέσεις θα πρέπει να έχουν νομικό υπόβαθρο. Και οι τρεις υφιστάμενοι Επίτροποι προέρχονται από το χώρο της νομικής.
