Η Άγκυρα  θα «παίξει», όπως όλα δείχνουν,  με τον Τουφάν Ερχιουρμάν. Θα τον αξιοποιήσει σε ένα ευρύτερο παιχνίδι για να κερδίσει αλλού όπως και στην Κύπρο. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η κατοχική Τουρκία έχει κίνητρα να χρησιμοποιήσει τη «θετική εικόνα» του Έρχιουρμαν και «τις προσδοκίες»,  που έχει προκαλέσει η επιλογή του από την παράνομη διαδικασία της ψηφοφορίας της 19ης Οκτωβρίου.

Η Τουρκία δεν έχει πρόθεση να αλλάξει στρατηγικούς στόχους στην Κύπρο. Μπορεί, όμως, να αλλάξει τακτική, ώστε να πετύχει τις επιδιώξεις της.  Είναι σαφές πως υπάρχουν κίνητρα, που θα οδηγήσουν την Τουρκία, σε τακτικό επίπεδο, να παρουσιάσει άλλο πρόσωπο. Το έχει πράξει, άλλωστε, και στο παρελθόν.

Κάποιες από τις στοχεύσεις της είναι γνωστές συζητούνται και στη δημόσια σφαίρα και στις ατζέντες των συναντήσεων.

Πρώτα είναι ο ευρωπαϊκός κανονισμός  SAFE. Δεν αρκείται με την πρόσβαση που έχει διά των ευρωπαϊκών αμυντικών βιομηχανιών, στις οποίες συμμετέχει. Θέλει να εμπλακεί απευθείας. Γνωρίζει πως κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρούν την Τουρκία βασικό μέρος της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης, επενδύουν σε αυτή και τούτο το αξιοποιεί. Για να προχωρήσει, ωστόσο, με το SAFE πρέπει να αρθούν οι ενστάσεις Ελλάδος και Κύπρου. Και ενόψει τούτου, δεν αποκλείεται να κάνει ελιγμούς στο Κυπριακό. Ενδεχομένως και στα ελληνοτουρκικά, πεδίο πιο… βατό σε σχέση με το Κυπριακό.

Δεύτερο, είναι τα ευρωτουρκικά και διά των σχέσεων αυτών  τα πολιτικά και οικονομικά οφέλη, που θα έχει. Σε αυτό το πεδίο, των ευρωτουρκικών, οι κινήσεις είναι ένα βήμα μπροστά και δυο  πίσω. Για να προχωρήσουν οι συζητήσεις πρέπει να υπάρξει αλλαγή στάση, έναντι της Κύπρου και της Ελλάδος.

Ο στρατηγικός στόχος

Η Τουρκία έχει ως στρατηγικό στόχο να ελέγξει την Κύπρο, στρατιωτικά και πολιτικά και μετά από μια συμφωνία. Όλες οι κινήσεις σε τακτικό και στρατηγικό επίπεδο δεν επηρεάζουν την μεγάλη εικόνα, το στόχο.

Οι αναφορές που γίνονται συχνά- πυκνά, ακόμη και από τον Έρχιουρμαν, για στρατικοποίηση των ελευθέρων περιοχών, περιέχουν προδήλως μια υπερβολή, ωστόσο, στα τουρκικά επιτελεία, το αφήγημα αυτό τυγχάνει ανάλυσης και αξιολόγησης. Προφανώς και η Τουρκία δεν θέλει άλλες δυνάμεις στην Κύπρο. Ενοχλείται ιδιαίτερα με τα όσα αναφέρονται σε σχέση με την παρουσία και το ρόλο του Ισραήλ. Η Άγκυρα θεωρεί κίνδυνο για την ασφάλεια της, τυχόν στρατιωτική παρουσία του Ισραήλ, όπως ασφαλώς  κι άλλων χωρών. Στη φάση αυτή, όμως, η ανησυχία συνδέεται με την όποια δραστηριότητα του Ισραήλ.

Αυτό πώς μπορεί από τουρκικής πλευράς να αποτραπεί; Ενδεχομένως μέσα από μια συμφωνία στο Κυπριακό. Τι λύση; Αυτή που θα προσφέρει στην Τουρκία τις δυνατότητες ελέγχου. Πλήρη έλεγχο στο βορρά και καθοριστικό ρόλο και λόγο στο νότο. Μια μορφή συγκυριαρχία στο νότο.

Οι ενδείξεις που υπάρχουν στην παρούσα φάση αναφέρουν πως τυχόν  διαφοροποίηση της Άγκυρας θα αφορά και την ονοματολογία, την  ταμπέλα. Η ταμπέλα, όπως για παράδειγμα Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, θα είναι μια αναφορά που θα παραπέμπει και στις αποφάσεις του ΟΗΕ, αλλά η ουσία θα βρίσκεται στο περιεχόμενο.

Η Τουρκία, που διακαώς επιδιώκει λύση δυο κρατών, μπορεί να μετακινηθεί ρητορικά σε μια μορφή συνομοσπονδίας. Και θα παίξει θεωρητικά και σε τακτικό επίπεδο και με τη χαλαρή ομοσπονδία, που συζητείται και στις ελεύθερες περιοχές. Αναφορές στη χαλαρή ομοσπονδία, που ειρήσθω εν παρόδω δεν είναι ένα καθορισμένο μοντέλο, έκανε προ της ψηφοφορίας και ο κ. Έρχιουρμαν.

Η Άγκυρα θα επιδιώξει να φορτωθεί μια νέα αποτυχία στη Λευκωσία, ώστε να  δοθεί  διέξοδος ( way out) στην αποσχιστική οντότητα να… λειτουργήσει διεθνώς.

Παίζει και με τις ΗΠΑ

Οι Τούρκοι θεωρούν πως βρίσκονται κοντύτερα παρά ποτέ στο Λευκό Οίκο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, εκφράζει συχνά- πυκνά τον… θαυμασμό του για τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και ο θαυμασμός αυτός δεν μένει μόνο στις φιλοφρονήσεις. Οι σχέσεις έχουν ενισχυθεί και αυτό φάνηκε και στη Συρία, όπου η Ουάσιγκτον φαίνεται να κλείνει το μάτι στην Άγκυρα και στηρίζει το νέο καθεστώς. Βέβαια θα φανεί τι θα γίνει στη Γάζα και στο βέτο που θέτει το Ισραήλ στην εμπλοκή της Τουρκίας. Τη σχέση αυτή θέλει να αξιοποιήσει η Άγκυρα όταν και όποτε βρεθεί σε μια τροχιά συζητήσεων για «επίλυση διαφορών».

Η Λευκωσία έτοιμη

Η κυπριακή κυβέρνηση είναι αυτή που έχει προκαλέσει την κινητικότητα στο Κυπριακό. Από τον διορισμό της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γ.Γ. του ΟΗΕ, του Ευρωπαίου Απεσταλμένου και τις συνάξεις που συγκάλεσε ο κ. Γκουτέρες. Την ίδια ώρα, όμως, είναι σαφές ότι τα δεδομένα έχουν διαφοροποιηθεί. Ο Τατάρ ήταν άτεγκτος, ο Έρχιουρμαν έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία, παρά το γεγονός τα δείγματα γραφής που έχει δώσει δεν επιβεβαιώνουν αυτή τη θετική εικόνα. Ωστόσο, όπως και στο παρελθόν, διεθνείς παίκτες θα στραφούν προς τη Λευκωσία για να «βοηθήσει», να διευκολύνει, την άλλη πλευρά. Αυτό το γνωρίζει η ελληνοκυπριακή πλευρά και προετοιμάζεται. Η Λευκωσία παρουσιάζεται έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα. Έχει επεξεργασθεί διάφορα σενάρια, αξιολογεί κινήσεις της κατοχικής πλευράς και αναμένει. Θα επιμένει μέχρι τέλους στο πλαίσιο του ΟΗΕ, στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και στη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχοντας καθορίσει τα δικά της βήματα.

Κρίσιμες επισκέψεις στο μεγαλοπρεπές παλάτι του Ερντογάν

Δυο επισκέψεις, σε μερικές ημέρες στην Άγκυρα, του Βρετανού Πρωθυπουργού, Κίραν Στάρμερ, και του Γερμανού καγκελάριου, Φρίντριχ Μερτς, συνιστούν εν πολλοίς ψήφο εμπιστοσύνης στο καθεστώς Ερντογάν. Αιχμή του δόρατος είναι η στρατιωτική συνεργασία και μέσω από αυτή και μια στρατηγική σχέση της Τουρκίας με την Ευρώπη.

Η αγορά από την Τουρκία των μαχητικών Eurofighter είναι όχημα για μια ευρύτερη συνεργασία, με την εμπλοκή της Άγκυρας στους αμυντικούς σχεδιασμούς της Ε.Ε. Εμπλοκή που θα γίνει και μέσα από τη συμμετοχή της σε ευρωπαϊκές εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας. 

Ο Γερμανός καγκελάριος, ανέφερε έχοντας δίπλα του τον Ερντογάν, την περασμένη Πέμπτη στην Άγκυρα, πως «αυτά τα αεροσκάφη θα εξυπηρετήσουν τη συλλογική ασφάλειά μας»( σ.σ. ΝΑΤΟ- Ε.Ε.). Κι αυτό δείχνει την προσέγγιση κρατών της Ε.Ε. για το ρόλο της Τουρκίας στα θέματα της ευρωπαϊκής άμυνας και στην υπό διαμόρφωση νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας.

Βέβαια, ο Φρίντριχ Μερτς, έχοντας έγνοια και το εσωτερικό του ακροατήριο, επιχείρησε να σημειώσει πως «θέλουμε να δούμε την Τουρκία στην Ε.Ε., αλλά ο δρόμος περνάει από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης». Ο Ερντογάν, την αλαζονεία του οποίου ενισχύουν οι επισκέπτες στο μεγαλοπρεπές του παλάτι, απάντησε με περισσό θράσος ότι «εμείς έχουμε κριτήρια της Άγκυρας». Αυτό δείχνει πως η Τουρκία δεν είναι έτοιμη να κάνει… εκπτώσεις για να ενταχθεί στην Ε.Ε. καθώς βολεύεται με την ειδική σχέση, που φέρνει και χρήμα στα τουρκικά ταμεία.

Οι δυο επισκέψεις στο παλάτι του Ερντογάν επιβεβαιώνουν την αναβάθμιση της Τουρκίας. Και το ρόλο που διαδραματίζει στην περιοχή, αλλά και στην αρχιτεκτονική άμυνας της Ευρώπης.

Είναι σαφές πως οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή αναδεικνύουν παίκτες, που ενίοτε είναι στο πεδίο εκπροσωπώντας κι άλλους, που δεν είναι παρόντες. Κι αυτό επιχειρεί να πράξει η Άγκυρα. Ο Ερντογάν, μπορεί να λέει δημόσια ότι οι συνεργασίες του είναι στη λογική του καζάν – καζάν (win – win), αλλά στην πράξη, θέλει πάντα να έχει το πάνω χέρι και τα περισσότερα κέρδη.

Πάντως, παράλληλα οι Αμερικανοί συνεχίζουν τις επαφές για μια συνάντηση χωρών της περιοχής για επίλυση των διαφορών τους. Η αμερικανική ιδέα, την οποία προωθεί ο απεσταλμένος του Προέδρου Τραμπ, για την Αφρική, Μασάντ Μπούλος, αφορά τετραμερή ( Ελλάδα, Τουρκία, Αίγυπτος, Λιβύη) ενώ η πρωτοβουλία της Αθήνας προσθέτει στην εξίσωση και την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Μασάντ Μπούλος βρισκόταν τις τελευταίες ημέρες στη Λιβύη, την οποία επισκεπτόταν, όχι τυχαία και αντιπροσωπεία της Chevron.

Είναι προφανές πως γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα θα καθορίσουν το πεδίο σε μια περίοδο έντονων διεργασιών.