Σε τρεις αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που έγιναν το τελευταίο διάστημα το γραφείο ΝΟΑ διακρίθηκε με έπαινο: Για την Πλατεία Ηρώων στη Λεμεσό, για Κοινωνική Κατοικία στη Λάρνακα και για τον Ακάμα. Παράλληλα, έργο τους συμμετέχει στον διαγωνισμό για Mies van der Rohe. Αυτά ήταν μια καλή αφορμή για να τα πούμε με τους ιδρυτές του γραφείου Σπύρο Σπύρου και Χάρη Χριστοδούλου.
– Θα μπορούσαμε να πούμε πως φέτος είναι η χρονιά σας. Οι διακρίσεις που λάβαμε στους τελευταίους διαγωνισμούς, καθώς επίσης και η επιλογή έργου μας για εκπροσώπηση της Κύπρου στα πανευρωπαϊκά βραβεία Αρχιτεκτονικής Mies van der Rohe, δεν ήρθαν τυχαία. Είναι αποτέλεσμα χρόνου και ενέργειας που έχουμε αφιερώσει στη δουλειά μας τα τελευταία χρόνια. Χαιρόμαστε που διαπιστώνουμε ότι η προσπάθεια μας έχει αρχίσει να αποδίδει και η ποιότητα της δουλειάς μας αναγνωρίζεται τόσο μεταξύ συνεργατών όσο και από πελάτες που πλέον έρχονται σε μας λόγω των έργων μας.
– Ακολουθείτε κάποια συγκεκριμένη φιλοσοφία; Όχι, δεν έχουμε κάποια συνταγή. Αντιμετωπίζουμε κάθε έργο σαν μια καινούρια πρόκληση. Εξάλλου οι παράμετροι, όπως η χρήση του έργου, ο χρήστης και οι ανάγκες του, η τοποθεσία και οι ιδιαιτερότητές της, κάθε φορά είναι διαφορετικές. Κι αυτό είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια της δουλειάς. Κάθε έργο αποτελεί μια ευκαιρία για μια μοναδική δημιουργία.
– Τι προσφέρουν στους μελετητές οι διαγωνισμοί και πώς επηρεάζουν το δημόσιο τοπίο; Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί είναι ένας πολύτιμος θεσμός για την Κύπρο, που σε πολλές περιπτώσεις έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα, αναβαθμίζοντας το πολιτιστικό και αστικό τοπίο. Το γεγονός ότι δίνεται η ευκαιρία, τόσο σε έμπειρους όσο και σε νεότερους αρχιτέκτονες, να καταθέσουν τις προτάσεις τους, και ο αγωνοθέτης να επιλέξει τη βέλτιστη λύση, αποτελεί σημαντική παράμετρο αυτής της διαδικασίας.
– Στους πλείστους διαγωνισμούς διακρίνονται πλέον αρχιτέκτονες από άλλες χώρες. Είναι αυτό αρνητικό για τους Κύπριους; Ο συναγωνισμός των αρχιτεκτόνων του τόπου με γραφεία του εξωτερικού μπορεί να συμβάλει θετικά στην εξέλιξη και την αναβάθμιση της διαδικασίας των διαγωνισμών, ωθώντας ταυτόχρονα τους Κύπριους αρχιτέκτονες να ανεβάσουν την ποιότητα της δουλειάς τους προκειμένου να είναι ανταγωνιστικοί. Στο πλαίσιο των ανοικτών συνόρων που ζούμε και δραστηριοποιούμαστε είναι σημαντικό να προχωράμε μπροστά και να βγούμε από την εσωστρέφεια μας, τόσο ως κοινωνία όσο και ως επαγγελματίες.
– Οι τρεις διαδοχικοί έπαινοι τι σημαίνουν για σας; Εν μέρει σας αφήνουν και κάποια απογοήτευση; Η κάθε πρόταση που υποβάλλουμε, από δικής μας σκοπιάς, είναι η βέλτιστη. Γνωρίζουμε όμως, ότι κάθε κριτική επιτροπή αξιολογεί τις προτάσεις με τα δικά της κριτήρια τα οποία μπορεί να μην ταυτίζονται με τα δικά μας. Αυτό συμβάλλει, εν μέρει, και στη γοητεία του θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Το γεγονός αυτό δεν μας στεναχωρεί, αντίθετα μας πεισμώνει για τους επόμενους διαγωνισμούς στους οποίους θα λάβουμε μέρος.
– Μπορεί η αρχιτεκτονική να λύσει προβλήματα στον κόσμο; Η αρχιτεκτονική είναι ένα μέσο. Και όπως όλα τα μέσα, δεν είναι δυνατό από μόνη της να αλλάξει τα πράγματα. Μπορεί, ωστόσο να βελτιώσει τις συνθήκες και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για αλλαγές. Η λύση των προβλημάτων στον κόσμο βρίσκεται στα χέρια των λαών και των κοινωνιών. Αυτό που μπορεί να κάνει η αρχιτεκτονική είναι να δημιουργήσει ευκαιρίες για αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ ανθρώπων και περιβάλλοντα χώρου, είτε αυτός είναι δομημένος ή φυσικός.
– Το μεγάλο ζήτημα στις μέρες μας είναι το περιβάλλον και η ενέργεια. Ποιος ο ρόλος της αρχιτεκτονικής σε αυτό; Η δημιουργική όψη της αρχιτεκτονικής πραγματεύεται πρώτα από όλα το περιβάλλον στο οποίο δρα και διαδρά. Η φυσική παρουσία και η υλικότητά της εμπεριέχει ενέργεια. Τα κτίρια δεν καταναλώνουν ενέργεια. Οι χρήστες και οι ανάγκες τους είναι που καταναλώνουν ενέργεια. Η αρχιτεκτονική μέσω της παθητικής προσέγγισης στον σχεδιασμό έχει τη δυνατότητα να μηδενίσει την ανάγκη για σπατάλη ενέργειας και να εκμεταλλεύεται φυσικούς πόρους για να καλύψει ανάγκες.
– Αν είχατε τη δυνατότητα να σχεδιάσετε κάτι χωρίς κανένα περιορισμό τι θα ήταν αυτό; Χωρίς περιορισμό δεν υπάρχει πρόκληση. Και χωρίς τη δεύτερη δεν υπάρχει δημιουργία. Απλά, οι περιορισμοί έχουν πολλαπλές μορφές. Κάποιες φορές μας τους επιβάλλουν, άλλες τους καθορίζουμε εμείς.
– Η Κύπρος προσφέρεται για καλή αρχιτεκτονική; Η οικοδομική ανάπτυξη στην Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες έχει δώσει χώρο τόσο στην αρχιτεκτονική έκφραση που σέβεται τη δημιουργία, το περιβάλλον (φυσικό και δομημένο) και τον χρήστη όσο και στην αρχιτεκτονική που δρα ευκαιριακά και χωρίς αρχές.
– ΝΟΑ τι σημαίνει; Το όνομα του γραφείου, Not Only Architecture, εκφράζει και τη βασική φιλοσοφία της δουλειάς μας: ότι η αρχιτεκτονική δεν έχει να κάνει μόνο με τον σχεδιασμό κτιρίων. Για εμάς η αρχιτεκτονική συνιστά μια καθολική προσέγγιση σχεδιασμού του χώρου, δομημένου και φυσικού, που ρυθμίζει τη σχέση του ανθρώπου με αυτόν. Αυτή την προσέγγιση προσπαθούμε να έχουμε σε όλα μας τα έργα για τη δημιουργία μικρών κόσμων και όχι απλά χώρων.
Φιλελεύθερα, 6.9.2020.
