Έφυγε από τη ζωή σήμερα Πέμπτη στη Λευκωσία, σε ηλικία 82 ετών, ο διακεκριμένος Κύπριος αρχιμουσικός και συνθέτης Άγις Ιωαννίδης, πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, έχοντας αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη μουσική ζωή του τόπου.
Για πάνω από πενήντα χρόνια, προσέφερε ανεκτίμητο και πολυσχιδές έργο ως μαέστρος, συνθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής, μουσικοπαιδαγωγός, λέκτορας και μέντορας, τόσο στην Κύπρο όσο και στον διεθνή χώρο.
Υπήρξε μια εμβληματική μορφή της μουσικής ζωής της Κύπρου, ένας χαρισματικός δημιουργός και εμπνευσμένος μαέστρος που αφιέρωσε το έργο και το ταλέντο του στην ανάδειξη της συμφωνικής και χορωδιακής τέχνης.
Με την ευρύτητα των γνώσεών του, τη διεθνή εμπειρία και την αφοσίωσή του, κατόρθωσε να ανοίξει νέους δρόμους για τις ορχήστρες και τους νέους μουσικούς του τόπου, μετατρέποντας την προσωπική του διαδρομή σε συλλογικό κέρδος για τη σύγχρονη πολιτιστική κληρονομιά. Η συμβολή του στη διαμόρφωση και καθιέρωση της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, αλλά και η πλούσια συνθετική του παραγωγή, άφησαν ένα στίγμα που θα συνεχίσει να εμπνέει γενιές καλλιτεχνών και φίλων της μουσικής.
Η κηδεία του θα τελεστεί την Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου στις 3μ.μ. στον ναό Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (Αρχιεπισκοπή) και η ταφή θα γίνει στο κοιμητήριο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στη Λευκωσία. Η κηδεία θα πραγματοποιηθεί με δημόσια δαπάνη, όπως ανακοίνωσε το Υφυπουργείο Πολιτισμού, ως ένδειξη βαθιάς εκτίμησης και σεβασμού της πολιτείας προς το έργο και τη μνήμη του, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα την ανεκτίμητη συνεισφορά του στον πολιτισμό και την τέχνη.
Ο Άγις Ιωαννίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1943. Φοίτησε στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας μέχρι την πέμπτη τάξη- την τελευταία τάξη την έκαμε στο Wolverstone Hall (Grammar School) της Αγγλίας.
Μετά από σημαντικές σπουδές στη φυσιολογία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και διεθνή καριέρα στον τομέα, αποφάσισε να αφιερωθεί εξ ολοκλήρου στη μουσική την οποία μελετούσε από παιδί. Το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου του παραχώρησε υποτροφία για να συνεχίσει τις έρευνές του στη φυσιολογία στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Παράλληλα διηύθυνε την ορχήστρα και χορωδία του Μουσικού Συνδέσμου του Κολεγίου Τσώρτσιλ στο Κέμπριτζ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ «Φ»: Άγις Ιωαννίδης: Ο χαρισματικός μαέστρος και συνθέτης
Ήταν γιος του παλιού ερευνητή και επιθεωρητή μουσικής, συνθέτη και βιολιστή Κώστα Ιωαννίδη, ο οποίος επιστρέφοντας το 1947 από τις σπουδές του στην Αγγλία δίδαξε μουσική στο διδασκαλικό Κολλέγιο της Μόρφου.
Στο σπίτι που μεγάλωσε, η μουσική ήταν μέρος της καθημερινότητας. Οι μουσικές καταβολές του από την πλευρά της μητέρας του έφταναν μέχρι ένα κορυφαίο μουσικό του 18ου αιώνα στη Βενετία, οι απόγονοι του οποίου καλλιέργησαν την κλασική μουσική στη Μάλτα. Μια δισέγγονη που έφτασε μέχρι την Κύπρο, ήταν πρόγονος της μητέρας του.
Το 1971 πήγε στην Καμπέρα της Αυστραλίας, όπου εργάστηκε στο Κέντρο Βιολογικών Ερευνών και πήρε τον τίτλο του διδάκτορος στη φυσιολογία. Στην Καμπέρα έγινε διευθυντής του Choral Society, διευθύνοντας την ορχήστρα και τη χορωδία της πόλης και δίνοντας συναυλίες, για τις οποίες απέσπασε εγκωμιαστικές κριτικές.
Το 1976 πήγε στο Λονδίνο για ειδικές σπουδές στο Guildhall School of Music and Drama, όπου παρακολούθησε διεύθυνση ορχήστρας με τον Βιλέμ Τάουσκι. Στο τέλος του χρόνου πήρε το 1ο Βραβείο.
Σημαντικοί καθηγητές και μέντορές του ήταν επίσης οι George Hurst, Helmut Rilling, Diether de la Motte καθώς και ο Sergiu Celibidache, κοντά στον οποίο εκτός από διεύθυνση παρακολούθησε και σεμινάρια πάνω στη μουσική φαινομενολογία.
Μετά τη δεύτερη χρονιά στο Guildhall School εργάστηκε στην National Opera Covent Garden του Λονδίνου ως μελετητής και βοηθός μαέστρος. Διηύθυνε τόσο στην Αγγλία όσο και σε άλλες χώρες όπερες, συμφωνίες, χοροδράματα κ.α. Το 1980 ο Άγις Ιωαννίδης διορίστηκε μαέστρος της ορχήστρας του κρατικού θεάτρου του Κρέφελντ της Δυτικής Γερμανίας. Διετέλεσε επίσης καλλιτεχνικός διευθυντής της Vaasa City Orchestra στη Φινλανδία.
Υπήρξε ο πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής των Κρατικών Ορχηστρών. Με μεγάλη εμπειρία ως μαέστρος στο εξωτερικό, πρόσφερε πολλά στις δυο ορχήστρες της Κύπρου, την Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα και την Ορχήστρα Νέων.
Μετά την ίδρυση της τότε Κρατικής Ορχήστρας Δωματίου Κύπρου, το 1987, του ανατέθηκε ο προγραμματισμός και η διεύθυνση και στη συνέχεια η καλλιτεχνική διεύθυνση της Κ.Ο.Κ, πριν δώσει τη σκυτάλη στον Ρόλαντ Μέλια. Παράλληλα, ήταν σύμβουλος για θέματα εξέλιξης των ορχηστρών.
Επί της θητείας του, η Κρατική Ορχήστρα Δωματίου Κύπρου ενισχύθηκε με πνευστά όργανα και, από 25 μέλη που αριθμούσε στις αρχές του 1994, εντός του ιδίου χρόνου έφτασε τα 35 περίπου μέλη.
Στη συνέχεια, από τον Ιανουάριο του 2005 μέχρι το 2012 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Νέων- τη μετέπειτα Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κύπρου- και του Μουσικού Εργαστηρίου της- προσφέροντας ανεκτίμητο μουσικοεκπαιδευτικό έργο.
Έχει διευθύνει ευρύ φάσμα μουσικής και έχει αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές. Με τη, μετέπειτα, Συμφωνική Ορχήστρα Νέων έχει εμφανιστεί στα Φεστιβάλ Κύπρια 2004, 2006, 2007 και 2008.
Διετέλεσε καλλιτεχνικός σύμβουλος του διεθνούς φεστιβάλ όπερας Pafos Aphrodite Festival και το 2014 διηύθυνε τις παραστάσεις της όπερας «Così fan tutte» του Μότσαρτ, που ανέβηκαν σε συνεργασία με τον οργανισμό Opera Futura Verona.
Πέρα από τη διεύθυνση, ασχολήθηκε και συστηματικά με τη σύνθεση. Οι συνθέσεις του περιλαμβάνουν έργα συμφωνικής μουσικής, μουσικής δωματίου, χορωδιακά και έργα για σόλο φωνή. Έχει αναλάβει ως συνθέτης σημαντικές αναθέσεις για ντοκιμαντέρ και για θέατρο, συνεργαζόμενος με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου. Έργα του έχουν παρουσιαστεί στην Αίγυπτο, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Φινλανδία και ΗΠΑ.
Πρόσφατα το έργο του «Reminiszenzen» (Αναμνήσεις) για Κουιντέτο Χάλκινων Πνευστών, παραγγελία του Συνόλου Χάλκινων Πνευστών της ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας (Gewandhaus Brass Quintett) εμφανίστηκε σε ψηφιακό δίσκο του Συνόλου και εκδόθηκε από τον οίκο Kornwein της Λειψίας.
Ο Άγις Ιωαννίδης υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Κέντρου Κυπρίων Συνθετών (1999) του οποίου και διετέλεσε αντιπρόεδρος για σειρά ετών. Πολλά έργα του έχουν εκτελεστεί σε συναυλίες του Κ.Κ.Σ.
Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσε τον Ιανουάριο του 2006 στη Βιέννη η παγκόσμια πρώτη εκτέλεση του «Τρίο για βιολί, βιολοντσέλλο και πιάνο», παραγγελία της Εταιρείας Φίλων Μουσικής της Βιέννης, καθώς επίσης και η πρώτη εκτέλεση του έργου του «Αρχέγονο Πνεύμα» για μεγάλη ορχήστρα, παραγγελία της ορχήστρας Spartanburg Philharmonic στις ΗΠΑ. Πρόσφατα, το έργο του «Reminiszenzen» (Αναμνήσεις) για Κουιντέτο Χάλκινων Πνευστών, παραγγελία του Συνόλου Χάλκινων Πνευστών της ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας (Gewandhaus Brass Quintett) εμφανίστηκε σε ψηφιακό δίσκο του Συνόλου και εκδόθηκε από τον οίκο Kornwein της Λειψίας.
Το 2023 το Κέντρο τον τίμησε διοργανώνοντας ειδική εκδήλωση στη Λευκωσία, όπου του επέδωσε τιμητική πλακέτα η Υφυπουργός Πολιτισμού Λίνα Κασσιανίδου. Το 2023 τιμήθηκε και με το βραβείο πολιτιστικής προσφοράς Τεύκρου Ανθία- Θοδόση Πιερίδη που έχει θεσπίσει η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ.
Συλλυπητήρια από ΣΟΚ, Υφυπουργείο, Ακαδημία και κόμματα
Σύσσωμη η οικογένεια της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου και της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Κύπρου εξέφρασε τη συντριβή και τη θλίψη της για «τον θάνατο του αγαπημένου της Άγι Ιωαννίδη», και συλλυπητήρια προς τη σύζυγό του, Ελένη Κάνθου, και όλους τους οικείους του.
«Αισθανόμαστε βαθύτατη εκτίμηση, μεγάλη αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το πρόσωπο του Άγι Ιωαννίδη για το ανεκτίμητο καλλιτεχνικό και μουσικοπαιδαγωγικό έργο το οποίο επιτέλεσε για τις Συμφωνικές Ορχήστρες Κύπρου καθ’ όλη τη μακρόχρονη του θητεία, εργαζόμενος με επαγγελματισμό, ψυχή, όραμα και αγάπη» αναφέρει η ανακοίνωση. «Αναρίθμητες οι αναμνήσεις μας από την ανιδιοτελή στήριξη των νεαρών μουσικών της Κύπρου, τα εμπνευσμένα μουσικά πρότζεκτ, κι όλες τις πρωτοβουλίες για την καλλιτεχνική ανάπτυξη των Ορχηστρών. Κρατάμε για πάντα μέσα στην καρδιά μας την ευγενική του μορφή, το χαμόγελο, την αστείρευτη του ενέργεια, και πάνω από όλα τη χαρά του να εργαζόμαστε μαζί του».
Με βαθιά θλίψη, το Υφυπουργείο Πολιτισμού αποχαιρετά τον διακεκριμένο Κύπριο αρχιμουσικό και συνθέτη Άγι Ιωαννίδη, ο οποίος «υπήρξε μια εμβληματική μορφή της μουσικής ζωής της Κύπρου, με σπουδαία διεθνή πορεία και αφοσίωση στην καλλιτεχνική δημιουργία». Στη σχετική ανακοίνωση αναφέρεται πως η προσφορά του, τόσο ως μαέστρου με πολυετή δράση στην Κύπρο και στο εξωτερικό, όσο και ως δημιουργού με έργα που παρουσιάστηκαν και αναγνωρίστηκαν διεθνώς, «αποτελεί πολύτιμη πολιτιστική παρακαταθήκη σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο.» Το Υφυπουργείο Πολιτισμού, εκ μέρους της Κυβέρνησης, εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του, «αποχαιρετώντας έναν άνθρωπο που με το ταλέντο, την έμπνευση και το ήθος του σημάδεψε ανεξίτηλα τη μουσική ζωή της πατρίδας μας».
Η Τάξη Γραμμάτων και Τεχνών της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών αποχαιρετά με βαθύτατη θλίψη έναν Μεγάλο Κύπριο Καλλιτέχνη της Μουσικής. «Ο Άγις Ιωαννίδης, εμβληματική μορφή στον χώρο της κλασικής μουσικής, διέπρεψε ως μαέστρος, συνθέτης, μουσικοπαιδαγωγός και πανεπιστημιακός, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Ως δημιουργός, αφήνει πίσω του ένα πολυσχιδές έργο ανεκτίμητης πολιτιστικής αξίας, κληρονομιά πολύτιμη για τις επερχόμενες γενεές μουσικών.
«Το όνομα του Άγι Ιωαννίδη, άρρηκτα συνδεδεμένο με την προαγωγή της Συμφωνικής και Χορωδιακής Τέχνης, θα παραμείνει χαραγμένο με ανεξίτηλα γράμματα στη συλλογική μνήμη του καλλιτεχνικού κόσμου και στη σύγχρονη ιστορία του πολιτισμού της Κύπρου» προσθέτει η ανακοίνωση της Ακαδημίας.
Το ΑΚΕΛ εκφράζει τη βαθύτατη του θλίψη για το θάνατο του μαέστρου και συνθέτη Άγι Ιωαννίδη αναφέροντας ότι ήταν μια κορυφαία μουσική προσωπικότητα της Κύπρου αλλά και του διεθνούς χώρου. «Εκφράζουμε τα βαθιά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια του Άγι Ιωαννίδη και σε ολόκληρη την καλλιτεχνική κοινότητα της Κύπρου» αναφέρει η ανακοίνωση.
Με βαθιά συγκίνηση τον αποχαιρετά και ο ΔΗΣΥ. «Ο Άγις Ιωαννίδης θα μείνει στη μνήμη όλων μας ως μια εμβληματική μορφή του κυπριακού πολιτισμού και ως αστείρευτη πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές μουσικών και δημιουργών. Συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του» αναφέρεται.
