Ο Σώτος Σταυράκης κάνει επανεκκίνηση στη ζωή του και επανεκτιμά τις προσωπικές αξίες και την πορεία του. 

Μετά από μια απουσία πέντε ετών στη Γαλλία, επιστρέφει στην Κύπρο και τα εδώ καλλιτεχνικά δρώμενα, έχοντας επαναπροσδιορίσει πολλά πράγματα σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Ο Σώτος Σταυράκης σκηνοθετεί τη μαύρη κωμωδία του Ερίκ Εμανουέλ Σμιτ «Μικρά συζυγικά εγκλήματα» στο Θέατρο Διόνυσος, ένα έργο που, όπως λέει, ήθελε να ανεβάσει εδώ και 10 χρόνια και το οποίο αφορά ένα θέμα που τον απασχολούσε έντονα: τα αδιέξοδα των σύγχρονων σχέσεων. Μέσα από ένα έργο- ύμνο για τις μακροχρόνιες σχέσεις και όσους παλεύουν με κάθε τίμημα να νικήσουν τη φθορά και τη συνήθεια, αναστοχάζεται κι ο ίδιος μαζί με τον θεατή με βάση τη δική του αλήθεια. 

–Τι σημαίνει για σένα το ανέβασμα του συγκεκριμένου έργου σ’ αυτή την καμπή της πορείας σου και της ζωής σου; Tο έργο αυτό έρχεται σε μία πολύ κρίσιμη φάση της ζωής μου και πραγματεύεται ένα θέμα το οποίο με απασχολούσε έντονα τα τελευταία χρόνια, το θέμα του Έρωτα μέσα στο γάμο. Ωστόσο, το έργο αυτό είναι τώρα 10 χρόνια που θέλω να το ανεβάσω. Η ζωή όμως ξέρει καλύτερα. Χαίρομαι πολύ που ήρθε αυτή η στιγμή και ευχαριστώ το Θέατρο Διόνυσος για αυτή την ευκαιρία. Με την ευκαιρία ευχαριστώ όλους τους συνεργάτες μου γι’ αυτή την όμορφη συνεργασία.

–Είσαι άνθρωπος των επανεκκινήσεων; Σε εξιτάρουν ή σε τρομάζουν; Η αλήθεια είναι ότι δεν επιδιώκω εύκολα τις επανεκκινήσεις. Στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή αναγκάστηκα να κάνω στη ζωή μου ένα πλήρες restart. Κι ενώ αρχικά το φοβήθηκα, τελικά βαίνει πολύ καλά. Το θέμα είναι ότι οι αλλαγές, είτε μας εξιτάρουν είτε όχι, πολλές φορές, δεν είναι επιλογή μας. Τότε, πρέπει απλά να αφεθείς στη ροή των πραγμάτων με εμπιστοσύνη στη ζωή.

–Αισθάνεσαι την ανάγκη να επαναπροσδιορίσεις τη θέση σου στον χώρο; Ναι, πραγματικά αισθάνομαι αυτή την ανάγκη. Έχοντας επιστρέψει πρόσφατα στην Κύπρο, μετά από μια απουσία στη Γαλλία τα τελευταία 5 χρόνια, έχω επαναπροσδιορίσει πάρα πολλά πράγματα προσωπικά και επαγγελματικά. Όταν μπήκα στο χώρο ήμουν πολύ νέος, απροετοίμαστος, αφελής και ρομαντικός και δυστυχώς κάποιες κακές επιρροές με επηρέασαν αρνητικά. Δεν προσπαθώ να επιρρίψω τις ευθύνες αλλού. Έχω κάνει λάθη για τα οποία έχω μετανιώσει κι έχω πληρώσει. Στην Κύπρο δεν δίνουμε εύκολα δεύτερες ευκαιρίες. Έχουν γίνει όμως τα λάθη αυτά και δεν ξεγίνονται. Από την άλλη, για να μην αδικώ τον εαυτό μου, μιλάμε για εποχές όπου τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Το bullying τότε θεωρείτο φυσιολογικό, το ίδιο και ο ρατσισμός, για να μη μιλήσω και για τον νεποτισμό. Σ’ αυτή τη φάση της ζωής μου, λοιπόν, κάνω μία πλήρη επανεκτίμηση των προσωπικών αξιών και της πορείας μου. Αισθάνομαι την ανάγκη να ζητήσω συγνώμη και να αναλάβω τις ευθύνες μου αφενός, αλλά παράλληλα μένω εκστατικός και ανοιχτός μπροστά στο θαύμα της ζωής για ό,τι όμορφο μπορεί να μου φέρει.

–Μπορείς να κάνεις θέατρο αν δεν αγαπάς τον άνθρωπο κι αν δεν πιστεύεις στις ανθρώπινες σχέσεις; Aν δεν αγαπάς τον άνθρωπο σημαίνει, αρχικά, ότι έχεις απογοητευτεί από αυτόν. Για να έχεις απογοητευτεί σημαίνει ότι γοητεύτηκες κάποια στιγμή. Οπότε, ναι, νομίζω ότι δεν μπορείς να κάνεις θέατρο αν δεν αγαπήσεις τον άνθρωπο βαθειά. Και, ναι, πρέπει να πιστεύεις στις ανθρώπινες σχέσεις. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ίσως το δυσκολότερο πράγμα που έχει να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος στην κοινωνική του ζωή και μ’ αυτό ασχολείται το θέατρο από τη γέννηση του, από την αρχαία τραγωδία.

–Είναι η εμπειρία της θέασης μιας θεατρικής παράστασης μια «φέτα αιωνιότητας»; Ναι, όντως είναι. Πάντα έλεγα ότι ο σκηνοθέτης διαπράττει την έσχατη ύβρη αφού μιμείται ουσιαστικά το ρόλο του θεού! Ενσαρκώνει την ίδια τη ζωή μέσα από το προσωπικό του πρίσμα, τις δικές του εμμονές, συναισθηματικά αδιέξοδα, προσωπικά προβλήματα. Αυτό είναι επίσης κι ένα βασιλικό προνόμιο. Είναι όπως πολύ όμορφα το έθεσες μια «φέτα αιωνιότητας».

–Ποιες παγίδες κρύβουν για έναν σκηνοθέτη τέτοιου είδους κείμενα; Το κείμενο του Ερίκ Εμμανουέλ Σμίτ έχει κάτι κοινό με τα έργα του Τσέχωφ. Ο ίδιος ο συγγραφέας το χαρακτηρίζει μαύρη κωμωδία. Και ο Τσέχωφ έλεγε ότι έγραφε κωμωδίες. Η παγίδα λοιπόν είναι να μην πέσουμε σε σοβαροφάνεια, αλλά να βρούμε το χιούμορ της παράστασης και να το αναδείξουμε χωρίς να χάσουμε ταυτόχρονα την πολύ υψηλής διανόησης φιλοσοφία του κειμένου, με φόντο τον ερωτισμό, το marivaudage δηλαδή.

Χρήστος Γιάγκου και Έλενα Χριστοφή στα «Μικρά συζυγικά εγκλήματα».

–Υπάρχουν αθώοι και ένοχοι σε μια παραπαίουσα σχέση; Νομίζω πως όχι. Σε μία σχέση είτε πετύχει είτε αποτύχει «φταίνε» πάντα και οι δύο. Το θέμα είναι μπαίνοντας σε μία σχέση να μπαίνουμε καθαροί, με αλήθεια. Αλλιώς κτίζουμε σε ένα πύργο που αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει. Αν πέσει νωρίς, τον ξαναχτίζεις. Αν όμως είναι αργά, τότε είναι τραγικό.

–Η αγάπη εμπεριέχει και την οδύνη; Ο αναγραμματισμός της λέξης οδύνη είναι η ηδονή. Η αγάπη λοιπόν εμπεριέχει την οδύνη, αφού αγάπη σημαίνει θυσία. Όταν αγαπάς θυσιάζεσαι κι αυτό νομίζω μπορεί να είναι οδυνηρό πολλές φορές.

–Χρειάζεται και λίγη αυταπάτη μια σχέση για να μακροημερεύσει; Δεν είναι σωστό να αυταπατόμαστε, πιστεύω. Καλύτερα να γνωρίζουμε την αλήθεια αλλά να υπάρχει συγχώρεση ή επιείκεια στα ελαττώματα, τα σφάλματα ή τα «παραπτώματα» του άλλου. Εξάλλου, στην αγάπη ή τον Έρωτα παραβλέπουμε πολλά ελαττώματα και παραγράφουμε πολλές παραβάσεις αφού δεν θέλουμε να χάσουμε τον άλλο. Όπως και με τα παιδιά μας. Είμαστε πάντα απείρως πιο επιεικείς με τα παιδιά μας. Έτσι πρέπει να είμαστε και με την/ τον σύντροφό μας, πιστεύω, αν αγαπάμε πραγματικά και όχι κτητικά. 

–Είναι θεμιτό και υγιές σε μια σχέση να εξιδανικεύουμε, να «επινοούμε» τον άλλο και να προσπαθούμε να τον φέρουμε στα μέτρα μας; Νομίζω πως όχι. Αυτό λέγεται χειρισμός. Αγαπάμε τον άλλον γι’ αυτό που όντως είναι, όχι γι’ αυτό που θα θέλαμε να είναι. Η ουσία στη σχέση είναι να γίνω ο άλλος, θυσιάζοντας το Εγώ μου και όχι να κάνω τον άλλο να μου μοιάζει. Αυτό το δεύτερο είναι το άκρον άωτον του εγωισμού. Θα μου πεις, θυσιάζοντας το Εγώ ελλοχεύει ο κίνδυνος να χάσουμε τον εαυτό μας. Ναι, όμως, αν κάνουμε και οι δύο αυτή την κίνηση, κανείς δεν κινδυνεύει να χάσει τον εαυτό του. Αντίθετα, θα συναντηθούμε κάπου στη μέση.

Ελεύθερα, 24.3.2024