Τέτοιες στιγμές μια ματιά στον «Κόσμο της Κύπρου», του Διαμαντή, μπορεί να είναι λυτρωτική. Μπορεί ανάμεσα στις φιγούρες που εικονίζονται να αναγνωρίσουμε, αν όχι κάτι από τον εαυτό μας, κάτι από την στόφα με την οποία είμαστε φτιαγμένοι. Μπορεί το κοριτσάκι με το λευκό φόρεμα να είμαι εγώ, να είσαι εσύ, που ζήσαμε το 1974 σε αντίσκηνα και επιβιώσαμε. Μπορεί ο γέροντας με τη βράκα να είναι ο παππούς μου/ ο παππούς σου, που άφησε πίσω όλο του το βιός και πέθανε προσμένοντας να γυρίσει πίσω στο χωριό του. Ο κύριος με το καπέλο ίσως είναι ο πατέρας μου/ο πατέρας σου, που δούλεψε και δημιούργησε ξανά μια βάση για να συνεχίσει να ζει η οικογένεια του. Ο ιερέας κι αυτός γνωστός, κι ο ηλικιωμένος κύριος με το λευκό πουκάμισο που γέρνει κουρασμένος το κεφάλι κάποιον μας θυμίζει, το ίδιο κι η γυναίκα με τη μαντήλα. Όλοι είναι κάποιοι από εμάς. Κουβαλάμε τα γονίδια εκείνων των ανθρώπων, οι οποίοι ξεριζώθηκαν αλλά δεν τα έβαλαν κάτω. Δεν είναι πως έβγαλαν ξανά ρίζες εκεί που βρέθηκαν. Η αλήθεια είναι πως έζησαν το υπόλοιπο της ζωή τους σε αναμονή, σαν transit σε κάποιο σταθμό. Ένα κομμάτι της ψυχής τους δεν ενώθηκε ξανά με το υπόλοιπο. Αλλά συνέχισαν με αξιοπρέπεια. Πριν αλλοτριωθούμε ήμασταν αξιοπρεπείς. Πριν αρχίσουμε να ξεπουλάμε ήμασταν στωικοί. Και βάζαμε πάνω από όλα το κοινό καλό.
Τα πράγματα δεν ήταν τέλεια. Ποτέ δεν ήταν και δεν θα γίνουν. Τέτοιες στιγμές όμως, μας δίνει δύναμη να ξέρουμε από που προερχόμαστε και που πατάμε. Μας φοβίζει ο αόρατος εχθρός, στον οποίο κλείσαμε την πόρτα για να μην μπει στο σπίτι μας. Μας φοβίζει κι η στιγμή που θα ανοίξουμε την πόρτα χωρίς να ξέρουμε τι θα βρούμε όρθιο και τι θα αντιμετωπίσουμε, συλλογικά και προσωπικά ο καθένας ξεχωριστά. Όλα θα είναι εκεί όπως τα αφήσαμε. Οι μισοτελειωμένοι μας πύργοι σύμβολα μιας εποχής επίπλαστης ευμάρειας, τα τείχη που επιβιώνουν μέσα στους αιώνες, τα αρχαία αγάλματα και τα αμφιθέατρα που διασώθηκαν μετά από σεισμούς, πολέμους τσουνάμια, ανθρώπινες επεμβάσεις… Όλα θα είναι εκεί όπως τα αφήσαμε πριν κλείσουμε τις πόρτες. Και εμείς θα πιάσουμε το νήμα από την αρχή για να συνεχίσουμε την πορεία μας. Ίσως πιο σοφοί, αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο. Μπορεί και πιο άπληστοι και πιο αλόγιστοι.
Μόλις βγούμε από την καραντίνα, ας σταθούμε μπροστά από τον πίνακα του Διαμαντή ψάχνοντας το πρόσωπο μας.
