Η 28η Απριλίου, Παγκόσμια Μέρα Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, έχει καθιερωθεί από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) το 2003. Η μέρα αυτή προσδίδει ιδιαίτερη έμφαση στην αξία της πρόληψης των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, κυρίως μέσα από την ουσιαστική αξιοποίηση των δυνατοτήτων που της παρέχονται από την τριμερή συνεργασία και τον κοινωνικό διάλογο.
Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Μέρας είναι εμπνευσμένο από την απόφαση του International Labour Conference, η οποία λήφθηκε τον Ιούνιο του 2022 και ενσωματώνει το «ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον» στο πλαίσιο των θεμελιωδών αρχών και δικαιωμάτων της ΔΟΕ. Μέσα από την έναρξη ενός συντονισμένου καθολικού διαλόγου σε διεθνές επίπεδο στόχος της ΔΟΕ είναι η διάχυση του μηνύματος ότι, η πρόσβαση σε ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον ανεξάρτητα από το μέγεθος και την οικονομική δραστηριότητα της κάθε επιχείρησης ή/και οργανισμού, είναι θεμελιώδες και αναφαίρετο δικαίωμα για τον κάθε εργαζόμενο ξεχωριστά. Ένα δικαίωμα, το οποίο δεν νοείται να υπόκειται σε οποιεσδήποτε διακρίσεις και ειδικότερα αυτές που συνδέονται με τη φυλή, το φύλο, την ηλικία, τη θρησκεία, κ.ά.
Σημειώνεται ότι, η 28η Απριλίου είναι επίσης μέρα μνήμης όλων όσων έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν σε εργατικά ατυχήματα και έχει καθιερωθεί το 1996 από τις εργοδοτικές οργανώσεις.
Προσβλέποντας λοιπόν στην προώθηση της πρόληψης των ατυχημάτων και τον ασθενειών που συνδέονται με την εργασία, η Παγκόσμια Μέρα Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία μας υπενθυμίζει πως παρά την αξιοσημείωτη ερευνητική και τεχνολογική πρόοδο στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, ο αριθμός των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών εξακολουθεί να παραμένει ανησυχητικά υψηλός σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι προκλήσεις στην επαγγελματική ασφάλεια και υγεία είναι συνεχείς και αυξανόμενες λόγω της νέας τάξης πραγμάτων, με την επιστημονική κοινότητα να μην εφησυχάζει και να μελετά μεταξύ άλλων τα εργατικά ατυχήματα, τις άμεσες και έμμεσες αιτίες τους, καθώς και τις νέες μορφές εργασίας όπως είναι η τηλεργασία και η εργασία με ψηφιακές πλατφόρμες και τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης. Τα νέα δεδομένα που επιφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνοδεύονται από νέους και αναδυόμενους κινδύνους, διαφοροποιώντας σημαντικά τον τρόπο προσέγγισης και αντιμετώπισης των κινδύνων στο εργασιακό περιβάλλον. Τα επιστημονικά ευρήματα μελετών σε συνδυασμό με τη θετική κουλτούρα ασφάλειας και υγείας μπορεί να αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο στο οικοδόμημα της εργασιακής ασφάλειας και υγείας, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη νέων, αναθεωρημένων και καινοτόμων διαδικασιών και καλών πρακτικών.
Το Κέντρο Αριστείας CERIDES του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, θέλοντας να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή μέσα από το πολυσχιδές ερευνητικό του έργο στις 25 Απριλίου 2023, σε ειδική εκδήλωση παρουσίασε τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος RESPOND-A (HORIZON 2020), το οποίο εντάσσει τις τεχνολογικές μεθόδους και ειδικότερα τη ψηφιοποίηση στην μελέτη εκτίμησης των κινδύνων, εστιάζοντας σε επαγγέλματα υψηλού κινδύνου όπως είναι αυτό των Πρώτων Ανταποκριτών. Η ερευνητική ομάδα του CERIDES, αντιλαμβανόμενη την τάση επικράτησης της τηλεργασίας και την αναγκαιότητα διαχείρισης των κινδύνων που προκύπτουν, έχει αναπτύξει εξειδικευμένη ηλεκτρονική εφαρμογή εκτίμησης των κινδύνων κατά την τηλεργασία (Tele-WOSH), υποβοηθώντας έτσι τους εργοδότες και τους εργαζόμενους να διασφαλίσουν ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον στο σπίτι του τηλεργαζόμενου και να συμμορφωθούν με τις νομοθετικές πρόνοιες (www.telewosh.com).
Εν κατακλείδι, η 28η Απριλίου είναι μέρα διαφώτισης σε διεθνές επίπεδο κατά τη διάρκεια της οποίας προωθείται η υλοποίηση συλλογικών ενεργειών για την ανάπτυξη, καλλιέργεια και διατήρηση θετικής κουλτούρας ασφάλειας και υγείας, επισημαίνοντας την ανάγκη για συλλογικότητα, υγιή επικοινωνία και ουσιαστική εμπλοκή των εργοδοτών, των εργοδοτουμένων, των κοινωνικών εταίρων και της πολιτείας, κατοχυρώνοντας έτσι το δικαίωμα των εργαζομένων σε ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον. Η προσπάθεια για βελτίωση των εργασιακών επιπέδων ασφάλειας και υγείας δεν είναι υπόθεση των λίγων, είναι προσπάθεια όλων, με σημαντικούς συμμάχους την επιστήμη, την τεχνολογία και την παιδεία.
*Η δρ Όλγα Νικολαΐδου είναι ερευνήτρια στην Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία. Η δρ Κλειώ Βαριάνου Μικελλίδου είναι Λέκτορας στην Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία CERIDES – Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
