Σύμφωνα με σχετικό δελτίο Τύπου, ημερομηνίας 25/1/2022, σε ιστορικό χαμηλό σημείο υποχώρησε η Κύπρος στον δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς του οργανισμού Transparency International, ενώ περιλαμβάνεται στις χώρες που καταγράφουν επιδείνωση της θέσης τους τα τελευταία δέκα χρόνια.
Η θέση της Κύπρου στον δείκτη, επιδεινώθηκε περαιτέρω το 2021, καθώς έπεσε στην 52η θέση, ανάμεσα σε σύνολο 180 χωρών.
Όπως διαβάζουμε στον Φιλελεύθερο στις 25/1/22, «σύμφωνα με τον Δείκτη, ο οποίος επιμετρά το επίπεδο αντίληψης διαφοράς στον δημόσιο τομέα 180 χωρών σύμφωνα με ειδικούς και επιχειρηματίες, το 2021 η Κύπρος βρίσκεται στην 52η θέση, δείχνοντας σταθερή κάθοδο σε σχέση με το 2020 και το 2019 που βρισκόταν στην 57η και 58η θέση αντίστοιχα. Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς (ΔΑΔ) χρησιμοποιεί μια κλίμακα από το 0 έως το 100, όπου το 0 αναφέρεται σε ένα εξαιρετικά διεφθαρμένο κράτος και το 100 σε ένα αδιάφθορο κράτος.
“Τα αποτελέσματα του ΔΑΔ έχουν σημαντικό αντίκτυπο για τη χώρα μας αφού λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από ξένους επενδυτές, οι οποίοι μελετούν το ΔΑΔ και αποφεύγουν τις χώρες όπου η κατάταξη τους είναι χειρότερη από την προηγούμενη χρονιά. Πρόσφατες έρευνες έχουν επίσης βρει ότι και οι τουρίστες μελετούν τον συγκεκριμένο δείκτη και αποφεύγουν χώρες όπου η διαφθορά βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα με βάση αυτό το δείκτη”, αναφέρει το Cyprus Integrity Forum».
Σύμφωνα με το Θεματικό Ενημερωτικό Δελτίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το φαινόμενο της διαφθοράς «σύμφωνα με εκτιμήσεις, μόνο η διαφθορά κοστίζει στην οικονομία της ΕΕ 120 δισ. EUR ετησίως. Λόγω του ότι η διαφθορά και ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς αλληλοενισχύονται, η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι εξαιρετικά σημαντική για τη βιωσιμότητα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Στο επιχειρηματικό περιβάλλον, η διαφθορά προκαλεί αβεβαιότητα, επιβράδυνση των διαδικασιών και οδηγεί, ενδεχομένως, στην επιβολή πρόσθετου κόστους. Εξαιτίας αυτού, μια τοποθεσία καθίσταται λιγότερο ελκυστική για επιχειρηματικές δραστηριότητες και, ως εκ τούτου, μειώνονται οι ιδιωτικές επενδύσεις και η ανταγωνιστικότητα και δεν είναι δυνατή η πλήρης ανάπτυξη των δυνατοτήτων της οικονομίας».
Το ζήτημα της διαφθοράς καταγράφεται σχεδόν από όλες τις επίσημες εκθέσεις και πορίσματα που έχουν διενεργηθεί τα τελευταία χρόνια, με κορωνίδα αυτό της Επιτροπής Αρέστη για την κατάρρευση του Συνεργατισμού, το οποίο απλά επιχειρήθηκε να απαξιωθεί.
Χαρακτηριστική επίσης είναι η πλήρης απαξίωση (όχι από την κοινή γνώμη) του Πορίσματος Νικολάτου σε σχέση με το ζήτημα των παράνομων πολιτογραφήσεων, όπου, όπως καταγράφεται, από το σύνολο των 6,779 φυσικών προσώπων που έχουν πολιτογραφηθεί, ποσοστό 53,24% (μέλη οικογένειας του επενδυτή και διευθυντικά στελέχη) δηλαδή 3609 πρόσωπα, πολιτογραφήθηκαν εκτός νομικού πλαισίου και, επομένως, είχαν πολιτογραφηθεί παράνομα.
Κόστος από την Ευρ. Ένωση
Είναι νομίζω κοινά αποδεκτό ότι η τεράστια μεταρρύθμιση στον χώρο της Δικαιοσύνης, που λειτουργεί πλέον τουλάχιστον τυπικά, ήλθε ως αποτέλεσμα της έξωθεν πίεσης και επί της ουσίας εξαναγκασμού της Κύπρου προς αυτήν από την Greco του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Επιτροπής της Βενετίας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε ένα άκρως ριζοσπαστικό και τεράστιας σημασίας κείμενο του, που εγκρίθηκε στις 17/1/2019, καθιερώνει πλέον ένα πολύ σημαντικό μέτρο πίεσης προς τα Κράτη Μέλη της ΕΕ, ώστε αυτά να καταπολεμούν ουσιαστικά και πρακτικά τη διαφθορά και την προστασία του Κράτους Δικαίου, σε διαφορετική περίπτωση θα κινδυνεύουν με αναστολή πληρωμής από τον προϋπολογισμό της ΕΕ!
Ως εκ τούτου, ήλθε νομίζω η ώρα το κυπριακό κράτος να καταγγελθεί και να τεθεί επί της κεφαλής του ως δαμόκλειος σπάθη η διαδικασία που θεσμοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη που δεν σέβονται το κράτος δικαίου ή που αποτυγχάνουν να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και που παρεμβαίνουν στο έργο της Δικαιοσύνης θα κινδυνεύουν με αναστολή πληρωμών από την ΕΕ, σύμφωνα με νέα νομοθεσία που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Με τη βοήθεια επιτροπής ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, η Επιτροπή θα πρέπει κατά περίπτωση να εξακριβώσει αν έχουν υπάρξει «γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου» και στη συνέχεια να αποφασίσει για τη λήψη ή όχι μέτρων, που θα μπορούν να συμπεριλαμβάνουν την αναστολή πληρωμών από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ή τη μείωση της προχρηματοδότησης.
Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες θα συνδράμουν το έργο της Επιτροπής και η Επιτροπή μπορεί να διαπιστώσει ότι το κράτος δικαίου κινδυνεύει εάν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας για ένα ή παραπάνω από τα παρακάτω:
– αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης από ανεξάρτητες δικαστικές αρχές
– ομαλή λειτουργία των αρχών του κράτους μέλους που είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή του προϋπολογισμού της ΕΕ
– ομαλή λειτουργία των αρχών οικονομικού και χρηματοπιστωτικού ελέγχου
– καλή διερεύνηση περιστατικών απάτης (συμπεριλαμβανομένης της φοροδιαφυγής), διαφθοράς ή άλλων παράνομων πρακτικών που επηρεάζουν την εφαρμογή του προϋπολογισμού της ΕΕ
– ανάκτηση πληρωμών που καταβλήθηκαν αδικαιολόγητα
– πρόληψη και τιμωρία της φοροαποφυγής και του φορολογικού ανταγωνισμού
– συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης και, όπου αυτό είναι απαραίτητο, με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Τέτοιου είδους αποφάσεις θα μπορούν να εφαρμοστούν μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του ΕΚ και του Συμβουλίου. Όταν το κράτος μέλος αντιμετωπίσει τις ελλείψεις που εντόπισε η Επιτροπή, το ΕΚ και το Συμβούλιο θα μπορούν να «ξεκλειδώσουν» τους σχετικούς πόρους.
Η συγκλονιστική μαρτυρία του Γ. Ελεγκτή
Στην τελευταία έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για τις πολιτογραφήσεις, που εκδόθηκε στις 22/8/2022, καταγράφεται ένας ποταμός από ανάδειξη κρουσμάτων διαφθοράς και ποινικών αδικημάτων, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο στην κυπριακή οικονομία: Όπως ο ίδιος ανέφερε σε συνέντευξη του στο Euronews στις 22/8/22 «αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι σε ένα πρόγραμμα στο οποίο οι επενδύσεις ήταν της τάξης των 7 δισ. και αυτό θα έπρεπε να έχει θεωρητικά και έμμεσες συνέπειες στην κυπριακή οικονομία, διαπιστώσαμε ότι υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός αγοραπωλητηρίων συμβολαίων αξίας 3,5 δισ. ευρώ τα οποία παραμένουν σε εκκρεμότητα πέραν των δύο ετών, μέχρι και πέρα των 7-8 ετών» υποστηρίζοντας ότι όλες αυτές οι επενδύσεις πρέπει να ελεγχθούν γιατί ενδεχομένως να ήταν εικονικές επενδύσεις. «Δηλαδή να υπέγραψαν στο χαρτί, να πήραν το διαβατήριο, γιατί όλοι αυτοί έχουν το διαβατήριο στην τσέπη τους. Επίσης, έχουμε βρει ότι υπάρχουν επενδύσεις αξίας 1 δισ. ευρώ, οι οποίες έχουν ήδη επίσημα ακυρωθεί. Αυτό σημαίνει ότι ο επενδυτής ήρθε, είπε ότι δήθεν έκανε μια επένδυση, δήθεν πλήρωσε, δήθεν έκανε ένα αγοραπωλητήριο συμβόλαιο και βρίσκουμε ότι είτε πολύ νωρίς μετά από αυτό το αγοραπωλητήριο συμβόλαιο, είτε λίγους μήνες μετά, είτε κάποια χρόνια μετά, το συμβόλαιο αυτό ακυρώθηκε», λέει στο Euronews ο κ. Μιχαηλίδης, επισημαίνοντας ότι πρέπει να επιληφθεί της υπόθεσης η δικαιοσύνη, να γίνει διερεύνηση με βάση τις διαπιστώσεις της Υπηρεσίας και να αποδοθούν ευθύνες αν εντοπιστούν από την Δικαιοσύνη».
* Δικηγόρος – νομικός σύμβουλος
