Το ποσοστό αποτρέψιμης θνησιμότητας (θάνατοι οι οποίοι επέρχονται αλλά θα μπορούσαν να αποτραπούν), της Κύπρου είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με το «Προφίλ Υγείας 2023». Την ίδια ώρα όμως, φαίνεται ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης με πρώτο και καλύτερο τη διακοπή του καπνίσματος, αφού όπως επισημαίνεται και στη σχετική έκθεση της ΕΕ, η νομοθεσία στην Κύπρο βρίσκεται σε ισχύ από το 2017 αλλά η επιβολή της κρίνεται ανεπαρκής.
Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στην ευρωπαϊκή έκθεση υγείας για την Κύπρο: «Το 2020 το ποσοστό αποτρέψιμης θνησιμότητας ήταν 112 ανά 100.000 κατοίκους ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 180 ανά 100.000 κατοίκους, παρά το γεγονός ότι οι δαπάνες για την υγεία, όσον αφορά την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας στην Κύπρο, ήταν από τις χαμηλότερες στην ΕΕ», (€59 κατά κεφαλή).
Η κύρια αιτία αποτρέψιμης θνησιμότητας στην Κύπρο είναι «ο καρκίνος του πνεύμονα ο οποίος συνάδει με τα ψηλά ποσοστά καπνίσματος ιδιαίτερα στους άνδρες».
Αυτό σημαίνει ότι «υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω μείωση της αποτρέψιμης θνησιμότητας με την πλήρη εφαρμογή όλων των συστάσεων της σύμβασης-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τον έλεγχο του καπνού. Οι απαγορεύσεις του καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους εφαρμόζονται από το 2017 αλλά η επιβολή της εν λόγω νομοθεσίας εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής. Επιπλέον, τα τσιγάρα στην Κύπρο παραμένουν σχετικά φθηνά και ως εκ τούτου προσβάσιμα».
Συγκρίνοντας την Κύπρο με τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η έκθεση αναφέρει: «Άλλες μεσογειακές χώρες έχουν επίσης χαμηλά ποσοστά αποτρέψιμης θνησιμότητας αλλά η Κύπρος έχει επιπλέον σχετικά χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας από θεραπεύσιμες αιτίες (δηλαδή στις περιπτώσεις όπου μια πάθηση είναι θεραπεύσιμη η Κύπρος φαίνεται να πετυχαίνει τη θεραπεία και να αποτρέπει τον θάνατο σε σημαντικό βαθμό), με αποτέλεσμα τα συνολικά ποσοστά αποτρεπτής θνησιμότητας της χώρας να είναι παρόμοια με εκείνα των σκανδιναβικών χωρών, ιδίως της Ισλανδίας, της Νορβηγίας και της Σουηδίας».
Στην Κύπρο, αναφέρεται, «στις κύριες αιτίες θεραπεύσιμης θνησιμότητας περιλαμβάνονται η ισχαιμική καρδιοπάθεια, ο καρκίνος του μαστού και ο ορθοκολικός καρκίνος, ο διαβήτης και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Το ποσοστό θνησιμότητας από θεραπεύσιμες αιτίες παρουσιάζει διακυμάνσεις στο ίδιο περίπου επίπεδο από το 2011 χωρίς σταθερή βελτίωση. Το 2020 ανερχόταν σε 70 ανά 100.000 κατοίκους σε σύγκριση με 92 ανά 100.000 στο σύνολο της ΕΕ».
Ως αποτρέψιμη θνησιμότητα ορίζεται «ο θάνατος που μπορεί να αποτραπεί κυρίως μέσω παρεμβάσεων δημόσιας υγείας και πρωτογενούς πρόληψης, Ως θεραπεύσιμη θνησιμότητα ορίζεται ο θάνατος που μπορεί να αποτραπεί κυρίως μέσω παρεμβάσεων υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων του προσυμπτωματικού ελέγχου. Και οι δύο δείκτες αναφέρονται στην πρόωρη θνησιμότητα».
Περαιτέρω, η έκθεση σχολιάζει τους θανάτους που θα μπορούσαν να αποτραπούν κατά τη διάρκεια της πανδημίας: «Τα σχετικά χαμηλά ποσοστά λοιμώξεων από τον κορωνοϊό στις αρχές της πανδημίας συνέτειναν στο ότι η αποτρέψιμη θνησιμότητα δεν αυξήθηκε πολύ το 2020 όσο σε άλλες χώρες της Ευρώπης». Ωστόσο, προσθέτει, «τα υψηλά επίπεδα θνησιμότητας στην Κύπρο το 2021, που αποδίδονται στον κορωνοϊό, είναι πιθανό να αυξάνουν τα ποσοστά αποτρέψιμης θνησιμότητας κατά το έτος αυτό».
