Ποινικά αδικήματα εξετάστηκαν ή εξακολουθούν να εξετάζονται εναντίον κοινοταρχών σχετικά με υποθέσεις που χειρίστηκαν, όπως αναφέρεται σε έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, η Υπηρεσία του οποίου εξέτασε θέματα δημοσίων συμβάσεων 32 κοινοτικών συμβουλίων, ύστερα από καταγγελίες που υπεβλήθησαν.

Ανάμεσα στις υποθέσεις για τις οποίες δόθηκαν οδηγίες να εξεταστούν από ποινικής απόψεως, τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνεται η αντικατάσταση των υδρομετρητών στον Άγιο Τύχωνα. Η αντικατάσταση των μετρητών ανατέθηκε, σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, σε συγγενικά πρόσωπα αξιωματούχου της Ένωσης Κοινοτήτων.

Εξάλλου, στη Δορά αγοράστηκε μηχανή άντλησης νερού από συγγενικό πρόσωπο του Κοινοτάρχη, ο οποίος κατηγορήθηκε γραπτώς και η υπόθεση καταχωρήθηκε στο Δικαστήριο. Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού αποφάσισε την επιβολή στον Κοινοτάρχη Δοράς, κατόπιν δικής του παραδοχής, ποινής φυλάκισης επτά μηνών με τριετή αναστολή, για το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας.

Στο Κολόσσι εντοπίστηκαν παρατυπίες σε διαγωνισμό που αφορούσε διαχωρισμό οικοπέδων για αυτοστέγαση εκτοπισθέντων. Ετοιμάστηκε ποινικός φάκελος από την Αστυνομία για σκοπούς ποινικής δίωξης.

Στη Σταυροκόννου εντοπίστηκαν αλλοιώσεις των μετρήσεων στις κάρτες καταγραφής κατανάλωσης νερού και απώλεια καρτών, κάτι το οποίο κατήγγειλε η κοινοτάρχης.

Καταγγελίες για οικονομικές και άλλες ατασθαλίες υπεβλήθησαν από την Έπαρχο Πάφου και εναντίον του προέδρου του κοινοτικού συμβουλίου Τσάδας.

Ο Ελεγκτής καταγράφει επίσης τις ακόλουθες περιπτώσεις:

> Έγιναν αγορές ή ανατέθηκαν εργασίες σε εταιρεία συμφερόντων των τέκνων ή των προέδρων των κοινοτικών συμβουλίων Κολοσσίου και Πισσουρίου.

> Κατακυρώθηκε προσφορά ή ανατέθηκε εργασία σε συγγενικό πρόσωπο του γραμματέα ή μέλους κοινοτικού συμβουλίου, ενώ παρακάθονταν στη συνεδρία, μέχρι και τη λήψη της τελικής απόφασης. Τέτοια κρούσματα έχουν καταγραφεί στα κοινοτικά συμβούλια Αγίου Τύχωνα, Άρμου, Έμπας, Τσάδας, Αγριδιών και Πισσουρίου.

> Ανάθεση εργασίας σε μέλος του κοινοτικού συμβουλίου στα κοινοτικά συμβούλια Αγριδιών και Έμπας.

Υποβλήθηκαν καταγγελίες για απευθείας ανάθεση εργασιών, σε μέλη των κοινοτικών συμβουλίων ή/και σε συγγενικά πρόσωπα μελών των κοινοτικών συμβουλίων ή υπαλλήλων τους, καθώς επίσης αγορά προϊόντων από εταιρείες συμφερόντων μελών των κοινοτικών συμβουλίων. Τέτοιες καταγγελίες υπεβλήθησαν στο 34% των κοινοτικών συμβουλίων που εξετάστηκαν.

Από τη διερεύνηση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας προέκυψαν και τα ακόλουθα:

– Απευθείας αγορά υλικών χωρίς τη ζήτηση προσφορών.

– Ανάθεση συμβάσεων σε προσφοροδότες, οι οποίοι δεν υπέβαλαν τη χαμηλότερη (οικονομικά συμφέρουσα) προσφορά, χωρίς οποιαδήποτε/ επαρκή αιτιολόγηση.

– Μη καταγραφή στοιχείων κίνησης και καυσίμων οχημάτων Κοινοτικών Συμβουλίων (ΚΣ).

– Αλλαγή όρων της σύμβασης, μετά την κατακύρωση του διαγωνισμού, για την αγορά υδρομετρητών από κοινοτικά συμβούλια. Προμήθεια υδρομετρητών χωρίς δελτίο παραλαβής και χωρίς να έχουν καταχωρηθεί στα σχετικά μητρώα καταγραφής υλικών, αλλοιώσεις στην καταγραφή κατανάλωσης νερού και ύπαρξη παράνομων μετρητών.

– Απευθείας ανάθεση μελετών σε ιδιώτες σύμβουλους μελετητές (ΣΜ), χωρίς να ζητηθούν προσφορές και, ενίοτε, χωρίς τη σύναψη σύμβασης. Αδυναμία των κοινοτικών συμβουλίων στην ετοιμασία ολοκληρωμένων/ποιοτικών εγγράφων διαγωνισμών για την αγορά υπηρεσιών συμβούλων μελετητών.

– Ανεπαρκής έλεγχος από τις Επαρχιακές Διοικήσεις (ΕΔ) ή και καθυστέρηση στη λήψη μέτρων από τις ΕΔ σε λανθασμένη διαχείριση κατασκευαστικών έργων ΚΣ.

– Λανθασμένες/μη σύννομες αποφάσεις ΚΣ, καθώς επίσης κακοδιαχείριση σε συμβάσεις των ΚΣ.

– Καταβολή πληρωμών σε αναδόχους (εργολάβους κ.α.) χωρίς να προσκομιστούν τιμολόγια/αποδεικτικά στοιχεία/αποδείξεις είσπραξης.

– Πρόσληψη γραμματέως με τη μέθοδο αγοράς υπηρεσιών με διαβλητή διαδικασία.

– Παράλειψη να κληθούν όλα τα μέλη των ΚΣ σε συνεδρίες ή/και παράλειψη ενημέρωσης όλων των μελών των ΚΣ για τις αποφάσεις που λαμβάνονται.

– Αδυναμία στην ορθή και τεκμηριωμένη τήρηση των πρακτικών των συνεδριών των ΚΣ.

Ειδικά για την ανάθεση εργασιών στην έκθεση αναφέρεται ότι, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο να αναθέτονται εργασίες ή/και να αγοράζονται υλικά/ προϊόντα σε/από συγγενικά πρόσωπα μελών ΚΣ. Επιπρόσθετα, συχνά γίνονται απευθείας αναθέσεις σε άλλους φορείς για την παροχή διαφόρων υπηρεσιών εντός των κοινοτήτων, χωρίς να ακολουθούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες που καθορίζονται στον σχετικό Νόμο και στους σχετικούς κανονισμούς, με αποτέλεσμα να λαμβάνονται μη σύννομες αποφάσεις, οι οποίες καταστρατηγούν τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης των Οικονομικών Φορέων.

Στα γενικά συμπεράσματα της έκθεσης καταγράφονται και οι αποφάσεις που λαμβάνονται και γίνονται ενέργειες, οι οποίες δεν είναι καταγραμμένες ή δεν τεκμηριώνονται στα πρακτικά των συνεδριών των ΚΣ.

Ατασθαλίες και ποινικές διώξεις σε κοινότητες

Άλλες διαπιστώσεις που καταγράφονται στην έκθεση του Γενικού Ελεγκτή:

> Διαπιστώνεται καθυστέρηση ή παράλειψη στην αποστολή των πρακτικών των συνεδριών των ΚΣ στις ΕΔ για τον απαραίτητο έλεγχο νομιμότητας, με αποτέλεσμα να εκτελούνται εργασίες/έργα, χωρίς την εξασφάλιση έγκρισης/σύμφωνης γνώμης από τις οικείες Επαρχιακές Διοικήσεις. Παρατηρείται όμως και το αντίθετο, δηλαδή ενώ κοινοτικά συμβούλια αποστέλλουν έγκαιρα τα πρακτικά συνεδριών στις Επαρχιακές Διοικήσεις (για τον σχετικό έλεγχο νομιμότητας) αυτές καθυστερούν αδικαιολόγητα να προβούν στον εν λόγω έλεγχο, με αποτέλεσμα κοινοτικά συμβούλια να προχωρούν στην εκτέλεση εργασιών/έργων προτού λάβουν την απαραίτητη έγκριση από τις Επαρχιακές Διοικήσεις.

> Παρατηρείται ανάθεση συμβάσεων σε προσφοροδότες, οι οποίοι δεν υπέβαλαν τη χαμηλότερη οικονομική προσφορά, στη βάση των προνοιών των εγγράφων των διαγωνισμών, πρακτική που, αφενός, καταστρατηγεί τις πρόνοιες του Νόμου Ν.73(Ι)/2016 και τις αρχές της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των Οικονομικών Φορέων και, αφετέρου δεν διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον.

> Παρατηρείται αλλαγή όρων συμβάσεων, μετά την κατακύρωση των διαγωνισμών, όπως διαπιστώθηκε με την αγορά υδρομετρητών από συγκεκριμένο κοινοτικό συμβούλιο. Επιπρόσθετα, παρατηρούνται παραλείψεις/κενά/αδυναμίες, τόσο στην καταγραφή υλικών στα μητρώα καταγραφής υλικών, όσο και στην τήρηση του βιβλίου καταγραφής κίνησης χιλιομέτρων για τα οχήματα των ΚΣ, με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολος ο έλεγχός τους, ενέργειες που δεν διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον, στην περίπτωση μη ορθής διαχείρισης των εν λόγω πόρων των ΚΣ.

> Παρατηρούνται συχνά αδυναμίες και παραλείψεις στην ετοιμασία ολοκληρωμένων/ ποιοτικών εγγράφων διαγωνισμών από τα κοινοτικά συμβούλια, τόσο για συμβάσεις έργων, όσο και για αγορά υπηρεσιών ΣΜ, καθώς επίσης στη σύναψη και τη διαχείριση συμβάσεων με ιδιώτες ΣΜ, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στο στάδιο υλοποίησης των εν λόγω συμβάσεων, που δεν διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον.

> Παρατηρείται συχνά το φαινόμενο κοινοτικά συμβούλια να προχωρούν σε απευθείας ανάθεση μελετών έργων σε ιδιώτες, χωρίς να προκηρύσσουν διαγωνισμό, ενώ κάποτε δεν συνάπτουν ούτε γραπτή συμφωνία μαζί τους. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω παραλείψεων/αδυναμιών, δεν διασφαλίζεται με επάρκεια το δημόσιο συμφέρον, καθότι συχνά προκύπτουν προβλήματα, είτε στο στάδιο υλοποίησης των υπό αναφορά συμβάσεων, είτε σε μεταγενέστερο στάδιο, κατά την εκτέλεση των έργων, λόγω ελλείψεων/κενών στις υπηρεσίες που προσφέρουν οι σύμβουλοι μελετητές.

> Παρατηρούνται πολύ συχνά λανθασμένες/μη σύννομες αποφάσεις κοινοτικών συμβουλίων, ενώ προκύπτουν θέματα κακοδιαχείρισης σε συμβάσεις των κοινοτικών συμβουλίων, όπως είναι η ανάθεση εργασιών χωρίς τη σύγκληση συνεδρίας του αρμοδίου οργάνου για την αξιολόγηση και τη λήψη σχετικής απόφασης κ.α..