Το 12,7% του πληθυσμού στην Κύπρο, ή σε πραγματικούς αριθμούς 114.899 δικαιούχοι του ΓεΣΥ πάσχουν από κάποια μορφή διαβήτη.

Την ίδια ώρα, ο διαβήτης, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας παρουσιάζεται ως η Πέμπτη συχνότερη αιτία θανάτου στην Κύπρο. Το 2020 καταγράφηκαν σύμφωνα με την μονάδα παρακολούθησης υγείας 401 θάνατοι και το 2021 493 θάνατοι σχετιζόμενοι με το σακχαρώδη διαβήτη.

Οι υπηρεσίες υγείας προς τα άτομα με διαβήτη, έχουν αναβαθμιστεί μετά την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας, ωστόσο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς και κυρίως τα παιδιά με διαβήτη εξακολουθούν να είναι πολλά.

Στα καλά νέα, ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας αποφάσισε πρόσφατα την άρση του ηλικιακού περιορισμού, που μέχρι σήμερα εφάρμοζε, για την παραχώρηση ανέπαφων αισθητήρων για τη συνεχή καταγραφή του διαβήτη και πλέον δικαίωμα θα έχουν και άτομα άνω των 25 ετών.

Στα κακά νέα, κάποιες κατασκευάστριες εταιρείες ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, περιλαμβανομένου και εξοπλισμού για τον διαβήτη, γυρίζουν την πλάτη στην Κύπρο εξαιτίας του μικρού της μεγέθους. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε και χθες κατά τη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Υγείας, με την άρση του ηλικιακού περιορισμού η οποία θα οδηγήσει και στην αύξηση του αριθμού των δικαιούχων του ΓεΣΥ που θα μπορούν να εξασφαλίσουν εξειδικευμένους εξοπλισμούς, ενδεχομένως να αλλάξει και η συμπεριφορά κάποιων κατασκευαστών.

Η ανάγκη για παρουσία νοσηλευτών στα σχολεία ώστε να έχουν βοήθεια τα παιδιά με διαβήτη όταν την χρειάζονται, η ανάγκη για ενίσχυση των κλινικών που εξυπηρετούν παιδιά με διαβήτη, η αναγνώριση της εξειδίκευσης της διαβητολογίας και ο τρόπος με τον οποίο οι ασθενείς λαμβάνουν τα αναλώσιμα που χρειάζονται μέσω του ΓεΣΥ, ήταν κάποια από τα θέματα που έθεσαν προς συζήτηση οι εκπρόσωποι των τεσσάρων συνδέσμων που συμμετείχαν στην συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής.

Αρκετή συζήτηση, έγινε για τα θέματα που αφορούν την ένταξη νέων τεχνολογιών και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού στο ΓεΣΥ, αφού όπως ανέφεραν εκπρόσωποι των αρμοδίων συνδέσμων σε αρκετές περιπτώσεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τα παιδιά, οι ασθενείς αγοράζουν από μόνοι τους αυτά που χρειάζονται. Από κάποιους συνδέσμους έγινε αναφορά και σε προδιαγραφές τις οποίες καθορίζει ο ΟΑΥ στις προσφορές που προκηρύσσει και αποκλείουν αυτόματα συγκεκριμένες εταιρείες από τους διαγωνισμούς. Ο ΟΑΥ έδωσε απαντήσεις στις αναφορές τους παραπέμποντας στις προσφορές που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και αναμένεται ότι θα προωθηθούν εντός του πρώτου τετραμήνου του 2024. Όπως αναφέρθηκε από τον οργανισμό, οι διαγωνισμοί αυτοί ήταν προγραμματισμένοι και αναμενόταν η έγκριση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού από τη Βουλή για να προχωρήσουν οι διαδικασίες. Ο προϋπολογισμός εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα. Σε ό,τι αφορά τις προδιαγραφές ο ΟΑΥ ενημέρωσε ότι αυτές ετοιμάζονται από ομάδα γιατρών εξειδικευμένων στον διαβήτη.

Σε ό,τι αφορά την ανάγκη παρουσίας νοσηλευτών στα σχολεία, οι σύνδεσμοι παρέπεμψαν σε πρακτικές που ακολουθούνται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ενώ αναφέρθηκαν και στις περιπτώσεις σχολικών συνοδών, οι οποίοι επειδή δεν έχουν τα προσόντα δεν μπορούν να παρέχουν σωστές υπηρεσίες στα παιδιά με διαβήτη, όπως για παράδειγμα να χορηγούν ινσουλίνη όταν την χρειάζονται. Μάλιστα, κατά τη συζήτηση, δόθηκε και συγκεκριμένο παράδειγμα, δύο παιδιών τα οποία διαγνώστηκαν πρόσφατα με διαβήτη, δεν τους παραχωρήθηκε ούτε συνοδός με αποτέλεσμα να δημοσιοποιήσουν οι γονείς το πρόβλημα και να ανταποκριθεί η υπουργός Παιδείας. «Στις περιπτώσεις όπου τα παιδιά δεν αυτοεξυπηρετούνται παρίσταται η ανάγκη του σχολικού νοσηλευτή για τη μέτρηση του σακχάρου, για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας και για την χορήγηση ινσουλίνης. Δυστυχώς στις περιπτώσεις όπου αυτό δεν παρέχεται από το κράτος ένας από τους δύο γονείς αναγκάζεται να εγκαταλείψει την εργασία του για μεγάλο χρονικό διάστημα για να βρίσκεται κοντά στο παιδί του», είπαν.

Επεσήμαναν παράλληλα το γεγονός ότι τα παιδιά κάτω των 4 ετών δεν δικαιούνται σχολικό συνοδό αφού η φοίτηση τους σε σχολεία δεν είναι υποχρεωτική. 

Αναφορά έγινε και στην απουσία ψυχολογικής στήριξης στα παιδιά αλλά και παροχής υπηρεσιών διαιτολογίας μέσω του ΓεΣΥ. Εκπρόσωποι των αρμοδίων συνδέσμων, έκαναν λόγο για ραγδαία αύξηση του αριθμού των παιδιών με διαβήτη τύπου 1 υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν εξειδικευμένες κλινικές σε όλες τις επαρχίες. Όπως αναφέρθηκε, τα παιδιά χρειάζονται παιδοενδοκρινολόγους, ειδικούς σχολικούς παιδοψυχολόγους, ποδολόγους, διατροφολόγους και άλλους επαγγελματίες υγείας για να λαμβάνουν συστηματική στήριξη και εκπαίδευση.

Παραμένει σε εκκρεμότητα η αναγνώριση της διαβητολογίας

Για άλλη μια φορά προς συζήτηση τέθηκε και το θέμα της μη αναγνώρισης της εξειδίκευσης της διαβητολογίας στην Κύπρο. Από πλευράς των γιατρών, αναφέρθηκε ότι πρέπει επιτέλους «να προωθηθεί η διακρατική συμφωνία με την Ελλάδα και να χρησιμοποιηθεί και στην Κύπρο το σύστημα που ακολουθήθηκε εκεί για να αναγνωριστεί η διαβητολογία και στην Κύπρο».

Αρκετά έντονος στην τοποθέτηση του ήταν και ο γραμματέας της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου Μάριος Χαραλαμπίδης ο οποίος έκανε λόγο για «αναχρονιστική και μη μεταβαλλόμενη πολιτική» την οποία ακολουθούν Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος και Ιατρικό Συμβούλιο Κύπρου σε αρκετές περιπτώσεις. «Η εξειδίκευση και η αναγνώριση εξειδικεύσεων και νέων ειδικοτήτων είναι ένα θέμα το οποίο απασχολεί την ΟΣΑΚ και το βλέπουμε πέραν από την περίπτωση της διαβητολογίας και αλλού. Εμείς θέλουμε να ξέρουμε ποιες είναι οι προθέσεις του ΙΣΚ; Εδώ και χρόνια συζητιέται το ίδιο θέμα. Ως ΟΣΑΚ το παρακολουθούμε πάρα πολύ στενά αυτό το ζήτημα».

Εξειδίκευση απαίτησαν και οι σύνδεσμοι που εκπροσωπούν τα άτομα με διαβήτη. Ο Παγκύπριος Διαβητικός Σύνδεσμος στο υπόμνημα που κατέθεσε στην κοινοβουλευτική επιτροπή Υγείας ανέφερε ότι «είναι πραγματικότητα το γεγονός ότι στην Κύπρο τα άτομα με διαβήτη αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση τους σε γιατρούς οι οποίοι κατέχουν εξειδίκευση. Αυτό συμβαίνει λόγω του ότι στην Κύπρο δεν αναγνωρίζεται η ειδικότητα του διαβητολόγου, παρά μόνο ειδικό ενδιαφέρον. Ως εκ τούτου υπάρχουν Προσωπικοί Ιατροί στο ΓεΣΥ με ειδικό ενδιαφέρον στον διαβήτη. Υπάρχουν επίσης ασθενείς με διαβήτη που τους παρακολουθούν ενδοκρινολόγοι, οι οποίοι όμως είναι πολύ λίγοι σε σχέση με τον αριθμό των ασθενών, γεγονός το οποίο καταδεικνύει την ανάγκη θεσμοθέτησης της εξειδίκευσης, αλλά και της αναγνώρισης της ειδικότητας. Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο αίτημα μας, είχε αναφερθεί και σε υπόμνημα προηγούμενης συνεδρίας της βουλής, ημερομηνίας 9 Ιουνίου 2022».

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, αναφορά έγινε και στην ανάγκη επικαιροποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τον Διαβήτη. Όπως ανέφεραν οι συμμετέχοντες, η Στρατηγική δεν έχει επικαιροποιηθεί από το 2016 μέχρι σήμερα και επιβάλλεται να προχωρήσει η απαραίτητη διαδικασία χωρίς άλλη καθυστέρηση.

ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ

Δημιουργείται πρόβλημα στο ΓεΣΥ

Η μη αναγνώριση ειδικοτήτων, υποειδικοτήτων και εξειδικεύσεων, πέραν της εξυπηρέτησης των ασθενών, προκαλεί προβλήματα και στην λειτουργία του ΓεΣΥ. Ο ΟΑΥ δεν μπορεί να προχωρήσει στην ένταξη εξειδικευμένων δράσεων για τους γιατρούς που έχουν τα προσόντα, προσφέρουν υπηρεσίες αλλά η εξειδίκευση τους δεν έχει αναγνωριστεί, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς να ταλαιπωρούνται αφού υποχρεώνονται να επισκέπτονται άλλους γιατρούς, διαφόρων ειδικοτήτων προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Σε ό,τι αφορά την διαβητολογία, η συζήτηση βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και πολλά χρόνια. Αξίζει να αναφερθεί ότι υπό τον ΠΙΣ λειτουργεί εδώ και χρόνια επιστημονική επιτροπή διαβητολογίας μέλη της οποίας είναι γιατροί με ειδικότητα την ενδοκρινολογία και την παθολογία με ειδικό ενδιαφέρον στον διαβήτη.