Προς Παρατηρητήριο Δικαιωμάτων Ασθενών της ΟΣΑΚ: «Ευχαριστώ που με άκουσες»

«Ένα απλό «ευχαριστώ που με άκουσες έστω και αν δεν βρέθηκε λύση στο πρόβλημα μου», είναι αρκετό και στα τρία σχεδόν χρόνια κατά τα οποία χειρίζομαι το Παρατηρητήριο Δικαιωμάτων Ασθενών της ΟΣΑΚ, έχω ευτυχήσει να το ακούσω με συγκίνηση πολλές φορές. Ικανοποίηση και χαρά, όταν βοηθάμε τους ασθενείς, όπως στην περίπτωση που διευθετήσαμε ηλεκτρονικά ραντεβού με γιατρό σε ασθενή που δεν μπορούσε παρά τις προσπάθειες του να το κάνει».

«Με συγκλόνισε ηλικιωμένος, 80 ετών που ζούσε μόνος του και κλαίγοντας μου περιέγραψε την παραμέληση και κακομεταχείριση που βίωσε από επαγγελματίες υγείας. Η μείωση της αξιοπρέπειας ενός ατόμου που βρίσκεται σε μια αδύναμη θέση, αντιμετωπίζοντας ένα πρόβλημα υγείας και δεν έχει κανένα στενό συγγενή είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει. Οι άνθρωποι αυτοί υπήρξαν νέοι και έχουν προσφέρει, έχουν εργαστεί και έχουν παλέψει και δεν αξίζουν τέτοιας συμπεριφοράς και απαξίωσης. Αντίθετα, ως μια ευάλωτη ομάδα της κοινωνίας μας, αξίζουν επιπρόσθετη φροντίδα και παροχές που να τους επιτρέπουν να ζουν σε όσο το δυνατό καλύτερες συνθήκες».

Ένα θετικό δεδομένο και ένα δεδομένο που πρέπει να προβληματίσει εντοπίζει η υπεύθυνη του Παρατηρητηρίου Δικαιωμάτων Ασθενών της ΟΣΑΚ Μιχαέλα Μάρκου. Το θετικό, λέει στον «Φ», «είναι ότι οι πολίτες γνωρίζουν την ύπαρξη του Παρατηρητηρίου και απευθύνονται κοντά μας όταν χρειάζονται βοήθεια ή εντοπίζουν κάποια κενά στο σύστημα ή όταν θέλουν να υποβάλουν ένα παράπονο ή μια καταγγελία». Από την άλλη όμως, «προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό το γεγονός ότι οι πολίτες που υποβάλλουν παράπονα ή καταγγελίες, σε μεγάλο ποσοστό, αρνούνται να  προχωρήσουν σε επώνυμη και επίσημη αναφορά με αποτέλεσμα και εμείς να μην μπορούμε να διερευνήσουμε τις υποθέσεις τους, να αποταθούμε επίσημα στους αρμόδιους φορείς, να ζητήσουμε επίσημα εξηγήσεις και να βοηθήσουμε έτσι στην διόρθωση κάποιων καταστάσεων ή στρεβλώσεων ή στην κάλυψη κάποιων κενών που φαίνεται να εντοπίζονται στο σύστημα υγείας του τόπου γενικά. Να βοηθήσουμε στην διόρθωση νοοτροπιών επαγγελματιών υγείας οι οποίοι, όπως αναφέρουν οι πολίτες δεν συμπεριφέρονται σωστά».

Τις περισσότερες φορές, «οι πολίτες δηλώνουν ότι δεν θέλουν να προχωρήσουν σε επίσημη καταγγελία επειδή φοβούνται «εκδικητικές συμπεριφορές». Δηλαδή δεν θέλουν να καταγγείλουν ένα επαγγελματία υγείας ή ένα νοσηλευτήριο διότι σκέφτονται ότι σε περίπτωση που θα τους χρειαστούν ξανά, θα έχουν πρόβλημα με την εξυπηρέτηση τους». Επίσης, «επικρατεί η άποψη ότι η υποβολή επώνυμης καταγγελίας δεν πρόκειται να οδηγήσει σε κάποιο αποτέλεσμα ή επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν και τέλος, υπάρχουν και οι πολίτες που δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε δικαστικές ή άλλες διαμάχες και έτσι δεν μας δίνουν τη συγκατάθεση τους για να διερευνήσουμε περαιτέρω της αναφορές τους».

Αυτό, το φαινόμενο, είπε η κ. Μάρκου, «θεωρώ ότι πρέπει να προβληματίσει όλους τους αρμόδιους φορείς και παράλληλα πρέπει να προβληματίσει και τους ίδιους τους πολίτες. Ως ΟΣΑΚ θεωρούμε πως η δύναμη για να διορθωθούν τα λάθη, οι στρεβλώσεις ή/και οι συμπεριφορές κάποιων στο σύστημα υγείας, βρίσκεται στα χέρια των ίδιων των πολιτών, των ασθενών. Ειδικά όταν μιλάμε για το ΓεΣΥ, το οποίο τονίζουμε συνεχώς ότι ανήκει σε όλους μας, δεν μπορούμε απλά να διαμαρτυρόμαστε αλλά την στιγμή που με μια καταγγελία ή ένα παράπονο μας θα βοηθήσουμε στην διόρθωση κάποιων λαθών, να κάνουμε πίσω και να διστάζουμε. Βεβαίως κάποιος μπορεί να πει ότι η διόρθωση στρεβλώσεων και η επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους υπάρχει η ΟΣΑΚ και αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανένας. Για αυτό άλλωστε και μεταξύ άλλων, η ΟΣΑΚ έχει θέσει σε λειτουργία το Παρατηρητήριο Ασθενών και πρέπει να τονίσουμε ότι για την Ομοσπονδία Ασθενών,  είναι πολύ σημαντική ακόμα και η απλή καταγραφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς στην προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν τις υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται. Όταν γνωρίζουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, μπορούμε να τα προωθήσουμε και να διεκδικήσουμε την επίλυση τους».

Από την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων του Παρατηρητηρίου Ασθενών, «βλέπουμε ότι κατά μέσο όρο καταγράφουμε γύρω στα 45 -50 παράπονα/καταγγελίες τον μήνα. Κατά το 2023 δεχθήκαμε συνολικά 560 παράπονα δηλαδή είχαμε κατά μέσο όρο 46 παράπονα τον μήνα».

Τα περισσότερα από τα παράπονα, 175 για την ακρίβεια, αφορούσαν την κατηγορία «Φάρμακα και θεραπείες». «Παρατηρούμε δηλαδή ότι οι πολίτες εξακολουθούν σε κάποιο βαθμό να βρίσκουν εμπόδια στην εξασφάλιση των φαρμάκων που χρειάζονται, είτε επειδή πρόκειται για εξειδικευμένες θεραπείες που δεν έχουν ακόμα ενταχθεί στο ΓεΣΥ, είτε πρόκειται για σκευάσματα στα οποία παρουσιάζονται ελλείψεις». Υπάρχουν, βεβαίως, είπε η κ. Μάρκου «και περιπτώσεις κατά τις οποίες βλέπουμε ότι οι πολίτες δεν γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ΓεΣΥ και για αυτό τον λόγο απευθύνονται κοντά μας και τους ενημερώνουμε σχετικά».

Γύρω στα 125 παράπονα που λήφθηκαν την χρόνια που μας πέρασε αφορούσαν την κατηγορία «Συμπεριφορά και εξυπηρέτηση». «Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όλα τα παράπονα που σχετίζονται με τον τρόπο με τον οποίο εξυπηρετήθηκαν οι ασθενείς από επαγγελματίες υγείας ή από νοσηλευτήρια εντός και εκτός ΓεΣΥ, κρατικά ή ιδιωτικά. Στην κατηγορία αυτή, κατατάσσονται και τα παράπονα που, δυστυχώς, πολύ συχνά λαμβάνουμε και αφορούν την ταλαιπωρία των ασθενών στα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών αλλά και τα όσα βλέπουν συχνά το φως της δημοσιότητας και αφορούν την συμπεριφορά κάποιων επαγγελματιών υγείας έναντι των ασθενών τους. Το 2023 είχαμε τις καταγγελίες για τους ηλικιωμένους που βρέθηκαν δεμένοι στα κρεβάτια τους αλλά και άλλες. Πρέπει επίσης να πούμε ότι αρκετά παράπονα σχετίζονται με τον τρόπο εξυπηρέτησης των ασθενών από τους προσωπικούς τους γιατρούς αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο το προσωπικό των νοσοκομείων γενικά συμπεριφέρεται σε κάποιες περιπτώσεις».

Με την εφαρμογή του ΓεΣΥ, «αναπόφευκτα παρατηρούμε ότι τα περισσότερα παράπονα που λαμβάνουμε αφορούν τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας. Συγκεκριμένα, πέραν από την συμπεριφορά αλλά και τα παράπονα που αφορούν προσωπικούς και ειδικούς γιατρούς του συστήματος, στο Παρατηρητήριο γίνονται αναφορές ή/και καταγγελίες για τη μη χορήγηση εντός ΓεΣΥ Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων, όπως είναι οι βιταμίνες και άλλα συμπληρώματα διατροφής σε χρόνιους ασθενείς. Επίσης, δεχόμαστε παράπονα που αφορούν απόρριψη ονομαστικών αιτημάτων για τη χορήγηση εξειδικευμένων θεραπειών, παράπονα για ελλείψεις φαρμάκων, αναφορές για το ύψος της «συνεισφοράς ΙΙ» που πληρώνουν οι πολίτες κατά την εκτέλεση συνταγών τους στα φαρμακεία του ΓεΣΥ». Ένας σχετικά μεγάλος αριθμός παραπόνων, αφορούν «τον τρόπο με τον οποίο προσφέρονται οι υπηρεσίες «Άλλων Επαγγελματιών Υγείας» στο ΓεΣΥ. Δηλαδή, εξαιτίας του περιορισμένου αριθμού επισκέψεων σε φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές λογοθεραπευτές, συχνά οι πολίτες διαμαρτύρονται».

Όσον αφορά τις υποθέσεις που αφορούν ενδεχόμενο ιατρικής αμέλειας, «δυστυχώς έχουμε διαπιστώσει ότι παρουσιάζουν αυξητική τάση αν και παρατηρείται δυσκολία στον τρόπο απόδειξης και απόδοσης δικαιοσύνης, παρά το γεγονός ότι σε κάποιες πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις, τα δικαστήρια έχουν επιδικάσει πολύ ψηλές αποζημιώσεις εναντίον γιατρών. Το Παρατηρητήριο Ασθενών, δέχεται αυτές τις καταγγελίες για απλή καταγραφή αλλά ενημερώνουμε τους πολίτες ότι δεν είμαστε το αρμόδιο σώμα για να τις διερευνήσει».

Αποκλεισμός και προβλήματα στην πρόσβαση ηλικιωμένων σε υπηρεσίες υγείας

Κατά το 2023, ανέφερε η κ. Μάρκου, «ξεχώρισαν οι αναφορές των πολιτών στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ηλικιωμένα και κλινήρη άτομα στην προσπάθεια τους για να εξασφαλίσουν υπηρεσίες υγείας. Πολύ συχνά δεχόμαστε παράπονα από παιδιά ηλικιωμένων οι οποίοι κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές και δεν έχουν στη διάθεση τους μεταφορικό μέσο για να μεταβαίνουν σε κέντρα υγείας ή άλλες δομές παροχής υπηρεσιών υγείας. Άλλα παράπονα αφορούν τις δημόσιες συγκοινωνίες οι οποίες, όπως διαπιστώνουμε σε πολλές περιπτώσεις δεν εφαρμόζουν δρομολόγια που να εξυπηρετούν τους ασθενείς που μεταβαίνουν σε νοσηλευτήρια».

Οικονομικά ζητήματα, «επίσης αναφέρονται στο Παρατηρητήριο αφού χαμηλοσυνταξιούχοι κυρίως, δεν μπορούν να πληρώνουν τα κόμιστρα για τη μεταφορά τους από και προς τα κέντρα υγείας ή δεν μπορούν να πληρώνουν τις συνεισφορές για τα φάρμακα ή άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται από το ΓεΣΥ».

Τεράστιο κεφάλαιο, «το οποίο αναδείχθηκε το 2023 είναι αυτό της κατ’ οίκο νοσηλείας και της ανάγκης για παροχή υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας σε ασθενείς που δεν μπορούν να μετακινηθούν από το σπίτι τους. Η ΟΣΑΚ έχει ήδη προχωρήσει σε σχετικά διαβήματα, τόσο προς τον ΟΑΥ όσο και προς τον Οργανισμό Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας ενώ αναμένεται και η προώθηση σχετικών νομοσχεδίων από το υπουργείο Υγείας, η οποία δυστυχώς έχει καθυστερήσει αρκετά».

«Όπως διαπιστώνουμε, ασθενείς αναγκάζονται να πληρώνουν από την τσέπη τους υπηρεσίες κατ’ οίκον νοσηλευτικής φροντίδας, όταν το χρειάζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα,  ή διαρκώς. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο μεγάλο, όταν πρόκειται για χαμηλοσυνταξιούχους, αφού σε κάποιες περιπτώσεις υποχρεώνονται να πληρώνουν για να έχουν τις υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται. Η θέση της ΟΣΑΚ είναι ότι η Πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει έτσι ώστε οι υπηρεσίες κατ’ οίκον νοσηλευτικής φροντίδας και ανακουφιστικής φροντίδας, να προσφέρονται μέσω του Γενικού Συστήματος Υγείας σε όλους τους ανθρώπους που τις χρειάζονται.  Αυτή τη στιγμή, η κατ’ οίκον νοσηλεία προσφέρεται αποσπασματικά και με περιορισμένο αριθμό επισκέψεων, ενώ η ανακουφιστική φροντίδα παρέχεται κυρίως σε καρκινοπαθείς».

ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΕ

Παιδί 7 ετών ακρωτηριάστηκε

«Αν θα έπρεπε να διαλέξω το παράπονο που με συγκλόνισε μέχρι στιγμής είναι μια περίπτωση ιατρικής αμέλειας και αφορούσε ένα παιδί 7 χρονών από άλλη χώρα που υποβλήθηκε σε επέμβαση περιτομής (λόγω πεποιθήσεων και όχι για ιατρικούς λόγους) και κατέληξε με μια σοβαρή μόλυνση με κίνδυνο να χάσει τη ζωή του. Τελικά η ζωή του σώθηκε, με τον ακρωτηριασμό μέρους των γεννητικών του οργάνων, με την οικογένεια του να ζητά δικαίωση».

«Πολλές φορές δεν καταφέρνουμε να βρίσκουμε λύσεις στα προβλήματα και αυτό οφείλεται κυρίως στην απροθυμίας ή της αντίθετης εκδοχής ή μη παραδοχής των γεγονότων από τους αρμόδιους ή ακόμα και προσκόλληση στις διαδικασίες» πρόσθεσε και η κ. Μάρκου και τόνισε: «Αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν φορές που άτομα μέσω της θέσης τους ανταποκρίνονται και κάνουν την υπέρβαση προκειμένου να βοηθήσουν. Υπήρξε περίπτωση που ασθενής δεν μπορούσε να μετακινηθεί για να πάρει τα φάρμακα του και μετά από μεσολάβηση της ΟΣΑΚ προθυμοποιήθηκαν οι αρμόδιοι και ανέλαβαν να του τα αποστείλουν στο σπίτι του.

Κάποιες από τις περιπτώσεις που βρήκαμε λύσεις σε προβλήματα των ασθενών, ήταν όταν μετά από υπόδειξη μας, δόθηκε στον ασθενή ιατρική έκθεση στα ελληνικά και όχι μόνο στα αγγλικά για να μπορέσει να κατανοήσει το περιεχόμενο της. Επίσης όταν διευθετήσαμε ηλεκτρονικά ραντεβού σε ασθενή με γιατρό που δεν μπορούσε παρά τις προσπάθειες του να κλείσει ραντεβού. Και φορές που ασθενείς δεν γνώριζαν την διαδικασία, και ούτε ο γιατρός είχε δώσει στον ασθενή τις σωστές πληροφορίες, με δικές μας υποδείξεις και συμβουλές κατάφεραν να έχουν πρόσβαση στην κατάλληλη θεραπεία ή φάρμακο».