Οι κοινωνικές επιχειρήσεις σήμερα αναδεικνύονται σε ένα σημαντικό πυλώνα για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στην Κύπρο, με τον ρόλο τους να εστιάζει στην επίλυση κοινωνικών προκλήσεων μέσω επιχειρηματικών λύσεων, προσφέροντας ένα νέο ορίζοντα στην αντίληψη της επιχειρηματικότητας που συνδυάζει την κοινωνική και την οικονομική αξία.
Σε συνέντευξή του στον «Φ», ο δρ Σωτήρης Θεμιστοκλέους, Διευθυντής Στρατηγικής Ανάπτυξης του CSI (Center for Social Innovation), εξηγεί ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις συνήθως εστιάζουν σε τομείς όπως η κοινωνική φροντίδα, η εκπαίδευση, η περιβαλλοντική προστασία, η ανακύκλωση, η υγεία και η κοινωνική ένταξη, προσφέροντας έτσι ευκαιρίες σε ευάλωτες ομάδες πολιτών και ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή.
Εξάλλου, σημείωσε ότι η Κύπρος ιστορικά και όχι θεσμικά, έχει ανεπτυγμένο τον τομέα των κοινωνικών επιχειρήσεων, ειδικότερα μέσα από τα συνεργατικά ιδρύματα και κοινοτικά κέντρα, όπου προωθούσαν ή και προωθούν την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη μέσα από διάφορες δραστηριότητες και προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων χρηματοδοτήσεων και κοινωνικών παρεμβάσεων. Επιπλέον, τομείς στους οποίους η Κύπρος εξέλιξε την κοινωνική επιχειρηματικότητα, είναι η προστασία των ευάλωτων ομάδων, η προσβασιμότητα στην αγορά και σε υπηρεσίες, καθώς επίσης στους τομείς του πολιτισμού και τις εκπαίδευσης.
Τα οφέλη που προκύπτουν από τις κοινωνικές επιχειρήσεις
Τα οφέλη των κοινωνικών επιχειρήσεων, εξηγεί ο δρ Θεμιστοκλέους, εκτείνονται σε τοπικές και διεθνείς αγορές, προσφέροντας καινοτόμες λύσεις, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, προάγοντας την κοινωνική ένταξη και ενισχύοντας την οικονομική ανάπτυξη. Επιπλέον, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και βιώσιμου κοινωνικού και οικονομικού οικοσυστήματος, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων και της κοινότητας ευρύτερα.
Η βασική διαφορά μεταξύ μιας κοινωνικής και μιας παραδοσιακής επιχείρησης, σημειώνει, είναι ο πρωταρχικός τους σκοπός: Οι κοινωνικές επιχειρήσεις επιδιώκουν την κοινωνική αλλαγή πριν από το κέρδος, γεφυρώνοντας έτσι το κενό μεταξύ κερδοσκοπικών εταιρειών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών.
Σε επίπεδο κοινωνικής επιχειρηματικότητας, η Κύπρος καταβάλλει προσπάθειες να ακολουθήσει την παγκόσμια τάση προς την κοινωνική καινοτομία, αναγνωρίζοντας την αξία των κοινωνικών επιχειρήσεων στην ενίσχυση της οικονομίας και της κοινωνίας της.
Χρόνια διεργασιών για την ψήφιση του νομοσχεδίου και των κανονισμών
Στην ίδια κατεύθυνση εντάσσεται και η πρόσφατη ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου και των κανονισμών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, τονίζει ο δρ Θεμιστοκλέους, η οποία προέκυψε μετά από χρόνια διεργασιών. Αυτή η μακρά διαδικασία περιόρισε το τοπικό οικοσύστημα στην απουσία του νομοθετικού πλαισίου και οδήγησε στην επιχειρηματολογία για την αναγκαιότητα της δημιουργίας του. Το νομοθετικό πλαίσιο, έρχεται να δώσει μια σαφή οριοθέτηση και υποστήριξη για την ίδρυση, λειτουργία και ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στη χώρα μας.
Επιπλέον, ο δρ Θεμιστοκλέους σχολιάζει ότι, το νομοθετικό πλαίσιο προσπαθεί να δώσει έναν σαφή ορισμό του τι αποτελεί κοινωνική επιχείρηση στην Κύπρο, δηλαδή μια επιχείρηση που έχει ως κύριο σκοπό την κοινωνική ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα ή άλλους σχετικούς στόχους και χρησιμοποιεί τα κέρδη της για την προώθηση αυτών των στόχων. Σε αυτό το πλαίσιο εισάγεται ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που διασφαλίζει τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την κοινωνική ενταγμένη διαχείριση των κοινωνικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, προβλέπει την παροχή φορολογικών κίνητρων, χρηματοδοτήσεων και άλλων μορφών υποστήριξης για να ενθαρρυνθεί η δημιουργία και ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων, καθώς και για την προσέλκυση επενδύσεων.
«Οι κοινωνικές επιχειρήσεις μέσα από το νομοσχέδιο μπορούν να λειτουργήσουν ως ομπρέλα συνεργασίας μεταξύ, κρατικών φορέων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και άλλων σχετικών οργανισμών για την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών. Βασικός πυλώνας ανάπτυξης των κοινωνικών επιχειρήσεων αποτελεί φυσικά η αλλαγή κουλτούρας στην κυπριακή κοινωνία και αγορά, όπου το νομοσχέδιο προβλέπει να επέλθει μέσα από τη στήριξη για εκπαιδευτικά προγράμματα και κατάρτιση προς τους κοινωνικούς επιχειρηματίες, με στόχο την ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων και γνώσεων για την επιτυχή λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων», τονίζει.
Η συμβολή του CSΙ στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης
Η συμβολή του Center for Social Innovation (CSΙ), στην προσπάθεια θεσμοθέτησης των κοινωνικών επιχειρήσεων στην Κύπρο, αναφέρει ο δρ Θεμιστοκλέους, ήταν η υποστήριξη ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης, που στηρίζει την κοινωνική επιχειρηματικότητα, με έμφαση στην εκπαίδευση, τη δικτύωση, την προβολή και την πρόσβαση σε διεθνή χρηματοδότηση. Ως μέρος του οικοσυστήματος των κοινωνικών επιχειρήσεων, το CSI θεωρεί το νομοσχέδιο, ως μια εν εξελίξει διαδικασία που αναθεωρείται, προσαρμόζεται και εφαρμόζεται με βάση τις εναλλασσόμενες τοπικές και διεθνείς εξελίξεις.
Ένα από τα προγράμματα που έχει υλοποιήσει το CSI, σε συνεργασία με το Oxygen for Democracy, είναι η ανάπτυξη του «Quality of Life Index», ο οποίος μετρά την ποιότητα ζωής σε διάφορες κοινότητες. Μια άλλη σημαντική πρωτοβουλία είναι το «Diversity Charter Cyprus», μια πρωτοβουλία που προωθεί την πολυμορφία και την ένταξη στον χώρο εργασίας.
«Επιπλέον, ίσως μια από τις σημαντικότερες επιτυχίες της Κύπρου στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, είναι ανάθεση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο CSI Cyprus και την PwC Cyprus, μετά από διεθνή διαγωνισμό με δεκάδες υποψήφιους οργανισμούς, την ανάπτυξη και συντονισμό του Δικτύου Ευρωπαίων Κοινωνικών Επιχειρηματιών και Καινοτομιών (Network of European Social Entrepreneurs and Innovations – NESEI). Το NESEI, στοχεύει στην ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη. Μέσω του συντονισμού του Δικτύου, το CSI συνεισφέρει στην ανταλλαγή γνώσης, εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ κοινωνικών επιχειρηματιών από όλη την Ευρώπη. Με ήδη πέραν των 150 μελών, η εγγραφή και συμμετοχή στο Δίκτυο είναι δωρεάν για όλες της ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και μπορεί να γίνει μέσω τις ιστοσελίδας του Δικτύου, www.nesei.eu», σημείωσε.
Η ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στην Κύπρο, υπογραμμίζει, αντανακλά την προοδευτική προσέγγιση του τοπικής αγοράς, με τη συμμετοχή του CSI, προς την κοινωνική επιχειρηματικότητα και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αυτές οι επιχειρήσεις είναι πραγματικά ελπιδοφόρες για τη δημιουργία ενός κοινωνικά ανεκτικού και βιώσιμου μέλλοντος, προσφέροντας λύσεις σε κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, ενισχύοντας ταυτόχρονα την οικονομία και την αγορά της Κύπρου σε διεθνές επίπεδο.
Παραδείγματα κοινωνικών επιχειρήσεων
Κάποια παραδείγματα κοινωνικών επιχειρήσεων στην Κύπρο (χωρίς να αποκλείουμε τις εκατοντάδες κοινωνικές επιχειρήσεις σε όλο το νησί, που παράγουν εξαιρετικά ωφέλιμο έργο) περιλαμβάνουν το CyprusInno, το Oxygen for Democracy, το Be An Ally Foundation και το AbleBook, οι οποίες καθεμία στοχεύει σε διαφορετικούς τομείς και προκλήσεις, σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο δρ Θεμιστοκλέους.
«Το CyprusInno εστιάζει στην προώθηση της διακοινοτικής καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, το Oxygen for Democracy εργάζεται στο να βελτιώσει τη διαδικασία χάραξης πολιτικής προκειμένου να την καταστήσει πιο συμμετοχική, διαφανή και επιστημονική, το Be An Ally Foundation είναι φορέας ισότητας και της ένταξης, υλοποιώντας πρωτοβουλίες που εστιάζουν σε πρακτικές χωρίς αποκλεισμούς, ενώ το AbleBook παρέχει υπηρεσίες και πληροφορίες για άτομα με αναπηρίες και ευάλωτες ομάδες γύρω από την προσβασιμότητα σε όλους τους τομείς», καταλήγει.
