«Είναι πολύ σημαντικό, εμείς οι γυναίκες να μοιραζόμαστε και να ακολουθούμε την αλήθεια μας και τα όνειρα μας, χωρίς κανένα όριο και χωρίς…ταβάνι», διαμήνυσε η υπουργός Τουρισμού της Ελλάδας Όλγα Κεφαλογιάννη, μιλώντας στις 18 Ιουνίου 2025 σε συζήτηση στη Λευκωσία, με θέμα την παρουσία, εκπροσώπηση και συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια σφαίρα. Αναφερόμενη στη «γυάλινη οροφή», δηλαδή στα εμπόδια, τα εμφυλα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην προσπάθεια τους για άνοδο στην ιεραρχία, τόνισε ότι «δεν πρέπει να βάζουμε τέτοια οροφή στις επιθυμίες μας  και στα όνειρα μας… και πρέπει να εμπνέουμε προς την κατεύθυνση αυτή και τις νεότερες γυναίκες». Η Ελληνίδα υπουργός, είχε επισκεφθεί τη Λευκωσία για μερικές ώρες, τη συγκεκριμένη μέρα, μετά από πρόσκληση της πρώην υπουργού Δικαιοσύνης και προέδρου του Κέντρου Κοινωνικο-Πολιτικών Μελετών «Πολιτεία»  Άννας Κουκκίδη-Προκοπίου, για την επίσημη έναρξη της συνεργασίας της «Πολιτείας», με τη μη κερδοσκοπική – και μη κομματική όπως τονίσθηκε – οργάνωση ενδυνάμωσης της γυναικείας παρουσίας στη δημόσια σφαίρα Women Act, που ιδρύθηκε και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα – και τώρα και στην Κύπρο.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, στο νέο ξενοδοχείο «Amyth of Nicosia» στην παλιά Λευκωσία, η Όλγα Κεφαλογιάννη, που είναι «πρέσβειρα» (ambassador) της Women Act, συνομίλησε με τη δημοσιογράφο Αιμιλία Κενεβέζου, αφού προηγήθηκαν χαιρετισμοί από την πρόεδρο της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, την  πρόεδρο και συνιδρύτρια της Women Act Μαίη Ζαννή και την πρόεδρο της «Πολιτείας» Άννα Κουκκίδη Προκοπίου. Παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων η τέως επίτροπος Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στέλλα Κυριακίδου, η αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού Σάβια Ορφανίδου, η αναπληρώτρια πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Χριστιάνα Ερωτοκρίτου και ο πρέσβης της Ελλάδος Ιωάννης Παπαμελετίου.

Έμπνευση, ταυτίσεις, πρότυπα και…στερεότυπα

«Το σημαντικότερο, είναι να είσαι ο εαυτός σου και να είσαι η αλήθεια σου», είπε η Όλγα Κεφαλογιάννη, απαντώντας σε ερώτηση της Αιμιλίας Κενεβέζου, «τι θα συμβούλευε μια νέα γυναίκα, που τώρα θέλει να μπει στην πολιτική;». Και πρόσθεσε η κυρία Κεφαλογιάννη: «Χαίρομαι που τώρα έχουμε στην Ελλάδα υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, γιατί δείχνει ότι αντιλαμβανόμαστε ότι και η Πολιτεία έχει σε αυτό το ζήτημα, μια υποχρέωση. Γιατί, κακά τα ψέματα, για να μπορείς να ακολουθήσεις τον δρόμο που επιθυμείς επαγγελματικά και ταυτόχρονα να αποκτήσεις και οικογένεια, σίγουρα χρειάζεσαι μια υποστήριξη. Και αν με ρωτάτε, με τι έχω πορευθεί εγώ τόσα χρόνια – και έχω μάλιστα φάει επιθέσεις – είναι ότι έχω πάνω απ’ όλα τις αξίες μου, την αξιοπρέπεια μου και την αλήθεια μου.  Εδώ δεν είμαι μόνο για τον εαυτό μου, είμαι και για όλες τις γυναίκες που έρχονται μετά από μένα, γιατί θέλω εκείνες να έχουν καλύτερη κι ευκολότερη διαδρομή». Ακολουθούν μερικές από τις ερωταπαντήσεις, στη συζήτηση Αιμιλίας Κενεβέζου και  Όλγας Κεφαλογιάννη:

– Δεν πίστευα ποτέ ότι το 2025 θα κάναμε συζήτηση για την ισότητα! Αυτό από μόνο του «φωνάζει» ότι χωλαίνουμε…

 – Είναι τιμή μου που βρίσκομαι στην Κύπρο για την έναρξη της λειτουργίας της Women Act εδώ, καθώς είχα τη χαρά και την τιμή να πρωτοστατήσω στη δημιουργία της, σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και παρακολουθώ τη δράση της στην Αθήνα, όπου και εκλέγομαι. Και θέλω να ξεκινήσω από αυτό, γιατί μέσα από τις προσωπικές μας ιστορίες, δίνουμε ίσως τη δυνατότητα ταυτίσεων και έμπνευσης και ίσως μπορεί να λειτουργούμε και ως πρότυπα – και αυτό το λέω με μεγάλη σεμνότητα και ταπεινότητα. Εγώ ξεκίνησα την πολιτική μου σταδιοδρομία και την ενασχόληση μου με τα κοινά, από ένα πάρα πολύ δύσκολο τόπο – είμαι Κρητικιά όπως ξέρετε. Η πρώτη μου επαφή με τα κοινά, ήταν ως υποψήφια βουλευτής στον νομό Ρεθύμνου της Κρήτης, το μακρινό 2007, έχοντας ξεκινήσει το 2004 να δραστηριοποιούμαι. Ως μια πολύ νέα γυναίκα τότε, σε ένα τόπο που δεν είχε εκλέξει ποτέ γυναίκα και οι πολίτες δεν φαντάζονταν ποτέ ότι θα εμπιστευτούν μια γυναίκα να τους εκπροσωπήσει, χρειάστηκε να ξεπεράσω πολλά στερεότυπα και αντιλήψεις, αλλά και να καταφέρω να ενδυναμώσω τον εαυτό μου, έτσι ώστε να μπορέσω να ανταποκριθώ στις ανοίκειες επιθέσεις που δεχόμουνα. Θέλω να πω ότι τελικά από εμάς εξαρτάται, πόσο είμαστε διατεθειμένες να παλέψουμε γι’ αυτά που πιστεύουμε.

– Είναι δυσκολότερα τα πράγματα στις μικρότερες κοινωνίες, όπως διαπιστώσατε σε εκείνητην πρώτη σας πολιτική απόπειρα;

-Ναι, είναι πιο δύσκολα στις μικρότερες κοινωνίες, τα στερεότυπα. Το λέω με απόλυτη επίγνωση, γιατί μετά από κάποια χρόνια, όταν πλέον ήμουνα υποψήφια βουλευτής στην Αθήνα, στον δύσκολο τομέα της Α’ Αθηνών, αυτής της πολύ ανταγωνιστικής περιφέρειας, κατάφερα και εξελέγην πρώτη σε σταυρούς προτίμησης το 2012, το 2015 και το 2019. Ακόμα και το 2023, με ανταγωνισμό από πολλά προβεβλημένα στελέχη, κατάφερα και εξελέγην στην τρίτη θέση. Θέλω να πω λοιπόν, ότι σίγουρα στις μεγάλες περιφέρειες στο αστικό κέντρο, έχεις πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες. Πιο δύσκολα θα δείτε εκλεγμένες γυναίκες στην περιφέρεια. Και όσο πιο πολύ κατεβαίνεις σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, τόσο λιγότερες γυναίκες θα δεις. Στην Ελλάδα έχουμε ελάχιστες γυναίκες δημάρχους και χαίρομαι όταν κάποιες γυναίκες εκλέγονται σε μικρά νησιά, γιατί σημαίνει ότι έχουν σπάσει ό,τι στερεότυπο υπάρχει.

– Το θέμα είναι πώς τα ξηλώνουμε αυτά τα στερεότυπα που συζητάμε ακόμα, μετά από τόσες δεκαετίες, στην Ελλάδα και στην Κύπρο…

– Μπορεί όσοι έχουμε λόγο στη δημόσια σφαίρα, να μπορούμε να εμπνεύσουμε, αλλά τελικά το θέμα είναι πώς η ίδια η κοινωνία αλλάζει, πώς εξελίσσεται… αυτό προφανέστατα είναι θέμα παιδείας… και πρέπει να γίνει πολλή δουλειά στην εκπαίδευση και βέβαια στον πυρήνα της οικογένειας. Είμαι εδώ σήμερα, γιατί πιστεύω πάρα πολύ στη δικτύωση – ότι μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά, αν είμαστε δικτυωμένες. Ίδρυσα πριν κάποια χρόνια με κάποιους ακαδημαϊκούς στην Αθήνα, το Κέντρο Μελετών Πολιτικής για το Φύλο και την Ισότητα, υπό τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου (EPLO), γιατί ήθελα πέρα από τη δράση στην ενεργό πολιτική, να έχω και μια παρουσία μέσα από ένα κέντρο έρευνας και κινητοποίησης της κοινής γνώμης.

Η διπλή προσπάθεια και η οριζόντια δικαιοσύνη

– Συμμερίζεστε τη διαπίστωση ότι μια γυναίκα πρέπει να προσπαθήσει διπλά;

– Νομίζω όλες αισθανόμαστε ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε πολύ περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους μας, σε οποιοδήποτε χώρο. Εγώ είμαι δικηγόρος και όταν ξεκίνησα τη δικηγορία πριν περίπου 30 χρόνια, άκουγα σχόλια του τύπου «εντάξει, εσείς κάνετε τώρα την άσκηση σας και ψάξτε μετά να βρείτε κανένα γαμπρό»… Τέτοιο στερεότυπο… γιατί κάποιος να πει σε μια γυναίκα με πανεπιστημιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, που εργάζεται θέλοντας να κάνει καριέρα, ότι υπάρχει όριο στη φιλοδοξία της και στα όνειρα της;  Γιατί εγώ πρέπει να επιλέξω, είτε την καριέρα, είτε την οικογένεια; Όχι, δεν χρειάζεται να επιλέξω, μπορεί και πρέπει να έχω υποστήριξη να κάνω και τα δύο. Εμένα ο πατέρας μου ήταν πολιτικός παλιάς σχολής, όμως, με πολύ ανοικτό μυαλό. Είχε τρεις κόρες και δεν μας είπε ποτέ, ότι πρέπει να παντρευτούμε, ή ότι αποστολή μας, είναι μόνο να κάνουμε οικογένεια. Μας έμαθε αρχές και αξίες, ήθελε πάντα να προσπαθούμε για το καλύτερο, να σπουδάσουμε, να μορφωθούμε, να είμαστε ανεξάρτητες, να προσφέρουμε στα κοινά. Θεωρώ λοιπόν ότι και οι μπαμπάδες έχουν πολύ σπουδαίο ρόλο. Μια γυναίκα χρειάζεται οπωσδήποτε τη στήριξη από την οικογένεια. Και οι μαμάδες παίζουν πολύ σπουδαίο ρόλο σε αυτό, να μαθαίνουν τα παιδιά τους ότι δικαιοσύνη και ισότητα, είναι αυτό που έχουμε στο σπίτι μας πρώτα. Εγώ μεγαλώνω αγόρι και κορίτσι και προσπαθώ και θα προσπαθήσω, να μάθουν τη δικαιοσύνη, την ισότητα και την αλληλεγγύη στο σπίτι, για να την έχουν μετά, όταν βγουν ως πολίτες στην κοινωνία.

– Πώς μπορούμε να εμβολιάσουμε την παιδεία μας, με νοοτροπίες του αύριο;

– Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο, πρέπει να μεριμνήσουμε, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν απ’ το σχολείο, από τη νηπιακή ηλικία, όχι απλώς την ισότητα μεταξύ των φύλων, αλλά την ισότητα και τη δικαιοσύνη, οριζόντια. Απ’ εκεί και πέρα, θεωρώ ότι ο καθένας από εμάς, μπορεί να παίξει ένα ρόλο σε αυτό, γι’ αυτό κι εμείς στο Κέντρο Μελετών Πολιτικής για το Φύλο και την Ισότητα, κάναμε πριν κάποια χρόνια την πρώτη μεγάλη έρευνα για τη θέση της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία. Έκτοτε παρακολουθούμε κάθε χρόνο αν υπάρχουν αλλαγές, είτε προς τα μπρος, είτε και προς τα πίσω. Και διακρίνουμε ότι σε κάποια θέματα, αντί μπροστά πάμε πίσω – όπως π. χ. στο ζήτημα της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών.

Ο μισογυνισμός, τα… manel και ο ανηφορικός δρόμος

«Για εμάς, η συνεργασία της «Πολιτείας» με τη Women Act, δεν ήταν μόνο επιθυμία σύμπραξης και συμπόρευσης με ένα επιτυχημένο ελληνικό δίκτυο εξαίρετων γυναικών, αλλά επιβαλλόμενη ανάγκη», είπε στον χαιρετισμό της η  Άννα Κουκκίδη Προκοπίου. Αναφέρθηκε στην ελάχιστη, έως μηδενική γυναικεία παρουσία σε θέσεις λήψης αποφάσεων, στην εκτελεστική, νομοθετική, ακαδημαϊκή και οικονομική/επιχειρηματική εξουσία στην Κύπρο, «σε βαθμό απογοήτευσης, αν όχι απελπισίας», όπως είπε χαρακτηριστικά. Και πρόσθεσε: «Κι ας μην ανοίξουμε το κεφάλαιο της απαξίωσης των προσόντων και της εμπειρίας μας, τις σεξιστικές επιθέσεις, χαρακτηρισμούς και υπονοούμενα, όπως και τον μισογυνισμό που έχουμε υποστεί, ως εμπεδωμένο modus operandi της κοινωνίας μας, ειδικότερα για όσες από εμάς, ήταν και παραμένουν στην πρώτη γραμμή, στη δημόσια σφαίρα».

Αναφερόμενη στην έμφυλη ανισορροπία σε βάρος των γυναικών, στη σύνθεση των δημόσιων συζητήσεων, η συνιδρύτρια και πρόεδρος της Women Act,Μαίη Ζαννή, είπε μεταξύ άλλων στον σύντομο χαιρετισμό της, ότι «θέλουμε να έχουμε περισσότερες γυναίκες στα πάνελ, ώστε να μην έχουμε το φαινόμενο των…manel».  Ανέφερε ότι «η οργάνωση ξεκίνησε στην Αθήνα και αυτή τη στιγμή έχει παρουσία σε 15 πόλεις στην Ελλάδα». Πρόσθεσε ότι «κάνουμε προγράμματα εκπαίδευσης στις Ακαδημίες Ηγεσίας μας, δράσεις δικτύωσης, έχουμε πλατφόρμα για να βοηθήσουμε γυναίκες υποψήφιες που συμμετέχουν σε οποιεσδήποτε εκλογές και έχουμε επίσης πλατφόρμα, όπου γυναίκες αυτοπροτείνονται ως εμπειρογνώμονες».

Στον δικό της χαιρετισμό, η πρόεδρος της Βουλής και του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου είπε ότι «βρισκόμαστε σήμερα εδώ, όχι μόνο για να ενδυναμώσουμε γυναίκες που βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας, αλλά και για να ωθήσουμε κι άλλες γυναίκες, για να βρίσκονται σε αυτό τον χώρο και σε όλους τους χώρους. Δεν μπορεί – πρόσθεσε – το μισό της κοινωνίας, να λείπει από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Δεν μπορεί οι γυναίκες να μην εκπροσωπούνται σε κάθε παραγωγικό τομέα της κοινωνίας μας. Δεν μπορεί οι περισσότεροι απόφοιτοι των πανεπιστημίων να είναι γυναίκες και στη συνέχεια αυτές, κάπου να χάνονται. Θα είμαστε εδώ να παλεύουμε, να μιλάμε, να ορθώνουμε ανάστημα, αλλά και τη φωνή μας – και να θυμάστε ότι στο τέλος της μέρας, είμαστε πολλές. Και ακολουθούν ακόμα περισσότερες. Ο δρόμος είναι δύσκολος και ανηφορικός, αλλά κάπου καταλήγει. Και θα είμαστε όλες εκεί να το χαρούμε, αλλά και να βοηθήσουμε να αναρριχηθούν κι άλλες, σε αυτή τη σκάλα της εξέλιξης και της προόδου».