Εσπευσμένα σε αλλαγές στο λογισμικό του Γενικού Συστήματος Υγείας προχωρεί ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα κενά που δημιουργούν οι ελλείψεις σε φάρμακα οι οποίες, αν και δεν έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την Κύπρο σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προκαλούν ήδη αναστάτωση στην εγχώρια αγορά και κυρίως στον τρόπο εξυπηρέτησης των πολιτών/ ασθενών από τα φαρμακεία του ΓεΣΥ.
Σε πρώτη φάση και εντός των αμέσως επόμενων ημερών, ο ΟΑΥ θα προχωρήσει σε ρύθμιση του λογισμικού, ώστε να επιτρέπεται στον φαρμακοποιό η αντικατάσταση των φαρμάκων που παρουσιάζουν ελλείψεις και είναι τα φθηνότερα στην κατηγορία τους, με το αμέσως πιο ακριβό διαθέσιμο σκεύασμα, ενώ από τις 20 Απριλίου στο λογισμικό του ΓεΣΥ αναμένεται να γίνουν κι άλλες αλλαγές οι οποίες στόχο θα έχουν την εξομάλυνση της κατάστασης.
Βάσει των διαδικασιών που σήμερα ακολουθούνται, οι εταιρείες εισαγωγής ενημερώνουν τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας για τις αναμενόμενες ελλείψεις στα σκευάσματα τους και ο ΟΑΥ ενημερώνει σχετικά γιατρούς και φαρμακοποιούς, αφαιρώντας ταυτόχρονα τα συγκεκριμένα φάρμακα από τον Κατάλογο Φαρμακευτικών Προϊόντων του ΓεΣΥ, ώστε οι φαρμακοποιοί να μπορούν να δίνουν στους πολίτες το φάρμακο που είναι διαθέσιμο στην αγορά και ανήκει στην ίδια κατηγορία.
Οι αλλαγές, ωστόσο, στη διεθνή αγορά είναι συνεχείς και καθημερινές και σε αρκετές περιπτώσεις η ενημέρωση του ΟΑΥ από τις εταιρείες εισαγωγής γίνεται την τελευταία στιγμή, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να μην μπορεί να αντιδράσει έγκαιρα και να προχωρήσει στις απαραίτητες διαδικασίες. Ως εκ τούτου, οι φαρμακοποιοί εγκλωβίζονται στις ρυθμίσεις του λογισμικού το οποίο τους επιτρέπει να αντικαθιστούν ένα σκεύασμα μόνο με το φθηνότερο της κατηγορίας του και όχι με κάποιο πιο ακριβό. Αυτό σημαίνει ότι εάν το φάρμακο που παρουσιάζει έλλειψη είναι το φθηνότερο, ο φαρμακοποιός δεν μπορεί να εκτελέσει τη συνταγή του ασθενή αφού δεν μπορεί να του δώσει μέσω του ΓεΣΥ το αμέσως πιο ακριβό σκεύασμα. Έτσι ο πολίτης, είτε δεν παίρνει το φάρμακο που χρειάζεται, είτε υποχρεώνεται να το αγοράσει με εκτός ΓεΣΥ διαδικασία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Προβλήματα στα φάρμακα λόγω λογισμικού
Παράλληλα, πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι φαρμακοποιοί και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η εταιρεία εισαγωγής ενημερώνει τον ΟΑΥ ότι τα αποθέματα της για κάποιο σκεύασμα έχουν εξαντληθεί και το σκεύασμα αυτό χαρακτηρίζεται ως «out of stock» και τερματίζεται η συνταγογράφηση του από τους γιατρούς. Σε αυτή την περίπτωση, ξεκρέμαστοι μένουν οι ασθενείς στις επαναλαμβανόμενες συνταγές των οποίων περιλαμβάνεται το συγκεκριμένο φάρμακο, αφού ακόμα και εάν ο φαρμακοποιός τους έχει αποθέματα στο φαρμακείο του, δεν μπορεί να τους εξυπηρετήσει μέσω του ΓεΣΥ, επειδή το λογισμικό δεν του το επιτρέπει. Έτσι, οι ασθενείς και πάλι υποχρεώνονται να το πληρώσουν από την τσέπη τους ή να πάρουν άλλο αντίστοιχο του από τον κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων του συστήματος, εάν βεβαίως υπάρχει διαθέσιμο φθηνότερο σκεύασμα στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Ο ΟΑΥ, ανέφερε στον «Φ» η ανώτερη λειτουργός του οργανισμού, Γνώσια Αχνιώτου, «θα προχωρήσει τις επόμενες ημέρες σε κάποιες αλλαγές στο λογισμικό, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που έχουν προκύψει». Αρχικά, «θα γίνει ρύθμιση ώστε το λογισμικό να δίνει το δικαίωμα στον φαρμακοποιό να αντικαταστήσει το φθηνότερο σκεύασμα το οποίο παρουσιάζει έλλειψη με το αμέσως πιο ακριβό φάρμακο της κατηγορίας του. Αυτή η ρύθμιση αναμένεται ότι θα γίνει εντός του επόμενου δεκαημέρου».
Σε δεύτερη φάση, «και στο πλαίσιο γενικότερων αλλαγών στο λογισμικό, θα δοθεί η δυνατότητα στους φαρμακοποιούς να διαθέτουν μέσω του συστήματος και “out of stock” φάρμακα για τα οποία οι ίδιοι έχουν αποθέματα στα φαρμακεία τους». Δηλαδή, όπως εξήγησε η κ. Αχνιώτου, «οι γιατροί θα τερματίζουν τη συνταγογράφηση των φαρμάκων αυτών, αλλά το σύστημα θα επιτρέπει στους φαρμακοποιούς να το δίνουν στους δικαιούχους στις επαναλαμβανόμενες συνταγές των οποίων το σκεύασμα αυτό περιλαμβάνεται, όταν οι ίδιοι διαθέτουν ακόμα αποθέματα». Αυτή τη στιγμή, είπε η κ. Αχνιώτου, «το λογισμικό επιτρέπει τη διαδικασία αυτή για περιορισμένο χρονικό διάστημα και με την αλλαγή το χρονικό αυτό διάστημα θα επεκταθεί».
Αυτή τη ρύθμιση, σύμφωνα με την κ. Αχνιώτου «αναμένεται ότι θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τις 20 Απριλίου, ημερομηνία κατά την οποία θα τεθούν σε εφαρμογή κι άλλες ρυθμίσεις στο λογισμικό». Για παράδειγμα, είπε, «πέραν από αυτά που αφορούν τα φάρμακα, αλλαγές θα γίνουν και σε ό,τι αφορά τα αναλώσιμα είδη που οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ εξασφαλίζουν από το φαρμακείο της γειτονιάς τους. Με απλά λόγια, θα γίνει κατηγοριοποίηση των αναλωσίμων (στα πρότυπα της κατηγοριοποίησης των φαρμάκων) και σε περιπτώσεις ελλείψεων οι φαρμακοποιοί θα μπορούν αν προχωρήσουν σε αντικατάσταση τους εντός του λογισμικού του συστήματος, χωρίς να χρειάζεται ο ασθενής να επικοινωνήσει με τον γιατρό του ή να επισκεφθεί τον γιατρό του για να γίνει αλλαγή στην υπάρχουσα συνταγή».
Ο ΟΑΥ, είπε η κ. Αχνιώτου, «βρίσκεται σε επικοινωνία με τον Παγκύπριο Φαρμακευτικό Σύλλογο και αναμένεται ότι θα έχουμε και κάποιες συναντήσεις τις επόμενες ημέρες ώστε να παρακολουθούμε από κοινού την κατάσταση και να βρισκόμαστε σε συνεννόηση για τα όποια προβλήματα προκύπτουν». «Για να μπορούμε ως ΟΑΥ να ανταποκρινόμαστε έγκαιρα», πρόσθεσε, «πρέπει να τυγχάνουμε έγκαιρα ενημέρωσης και από τις εταιρείες εισαγωγής. Δυστυχώς, έχουμε παράδειγμα που αφορά συγκεκριμένο φάρμακο για το οποίο δεν ενημερωθήκαμε ότι η εταιρεία δεν θα προχωρούσε σε εισαγωγή, δεν προχωρήσαμε σε άλλες διαδικασίες και οι ασθενείς μας δεν μπορούν να το έχουν στη διάθεση τους αυτή τη στιγμή».
ΠΦΣ: Χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στο σύστημα γενικά
Τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν εξαιτίας των ελλείψεων στα φάρμακα, ανέφερε από πλευράς της στον «Φ» η πρόεδρος του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Ελένη Πιέρα Ισσέγιεκ, «μας δείχνουν ότι γενικά πρέπει να γίνουν αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι φαρμακοποιοί εντός του ΓεΣΥ». Αρκεί να αναφερθεί, είπε, «ότι σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα, οι φαρμακοποιοί εξαιτίας των ελλείψεων σε φάρμακα, εργάζονται 6,6 ώρες περισσότερο κάθε εβδομάδα αφού προσπαθούν να βρουν τρόπους για να εξυπηρετήσουν τους ασθενείς».
Το ΓεΣΥ, «εφαρμόστηκε με κάποια δεδομένα το 2019, όταν οι συνθήκες ήταν πολύ διαφορετικές. Ήταν ένα νέο σύστημα το οποίο κανένας από εμάς δεν ήξερε το πώς θα λειτουργούσε στην πράξη, εφαρμόστηκαν κάποιοι κανόνες και κάποιες ρυθμίσεις οι οποίες αυτή τη στιγμή διαπιστώνουμε ότι ενδεχομένως να πρέπει να διαφοροποιηθούν», εξήγησε και πρόσθεσε ότι «ίσως να πρέπει να γίνουν και κάποιες αλλαγές στη νομοθεσία για να καταφέρουμε να προχωρήσουμε σε νέες ρυθμίσεις στο λογισμικό και στον τρόπο λειτουργίας των φαρμακοποιών».
Ως ΠΦΣ, είπε η κ. Ισσέγιεκ, «θα προσπαθήσουμε σε μια σε βάθος συζήτηση και συνεννόηση με τον ΟΑΥ, να βρούμε τον τρόπο με τον οποίο θα παρέχουμε στους φαρμακοποιούς τις διευκολύνσεις που χρειάζονται για να μπορούν να εκτελούν όσο το δυνατό καλύτερα τα καθήκοντα τους. Μπαίνουμε σε αυτή τη διαδικασία με πολύ καλή διάθεση και αναμένουμε ότι θα τύχουμε της ίδιας αντιμετώπισης από τον ΟΑΥ».
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Δεν αρκεί να είμαστε καλυμμένοι
Οι ελλείψεις φαρμάκων παρατηρούνται εδώ και πολλούς μήνες σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ κάποιες χώρες της ΕΕ βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση αφού έχουν ξεμείνει σχεδόν εντελώς από φάρμακα πρώτης γραμμής. Η Κύπρος, λόγω και του μικρού της μεγέθους αλλά και της εγχώριας παραγωγής, προς το παρόν δεν αντιμετωπίζει επί της ουσίας πρόβλημα. Ωστόσο, δεν αρκεί να μπορούμε να καλύπτουμε τα κενά με δική μας παραγωγή φαρμάκων αλλά επιβάλλεται να προσαρμοζόμαστε συνεχώς στα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονται κατά περίοδο. Η αντίδραση του ΟΑΥ και οι αλλαγές που προωθούνται στο λογισμικό, είναι μια πολύ καλή αρχή.
